همانقدر که «سینمای اجتماعی» نزد مخاطبین ما هواخواهان زیاد دارد، در حیطه تئاتر نیز لحن و نگاه اجتماعی میتواند مخاطبین خودش را داشته باشد. در کنار گستردگی نگاه انتزاعی و تجربههای فرمالیستی و استفاده از متون خارجی در اجراهای تئاتری این سالها، خلأ «تئاتر اجتماعی» که به دور از کلیشهها میخواهد به جامعه ملتهب این دوران و طبقهبندی ناهمگون آن نزدیک شود را کاملا احساس میکنیم. قاعدتا این نوع نگرش، اقتضائات فرهنگی و جامعهشناختی زمانه خودش را دارد. مثلا قبل از انقلاب نمونههای متفاوت متنهای اجتماعی تئاتری را در نمایشنامههای اکبر رادی، غلامحسین ساعدی، اسماعیل خلج، محسن یلفانی، بهرام بیضایی، محمود استادمحمد و بهزاد فراهانی شاهد بودیم. اما در این دوران آثار اجتماعی نمایشی، حضور پراکندهای داشتهاند و به ندرت خالقش توانسته سبک و دیدگاه مستقلی از خود ارائه دهد.
نمایش «٢٠ متری» به کارگردانی رضا بهرامی، با چهار کاراکتر که تکگویی طولانی و مستقل خودشان را دارند، به تبارشناسی تاریخی یکی از مناطق قدیمی جنوب غرب تهران (٢٠ متری جوادیه) میپردازد. قبلا همین نمایشنامه نوشته کهبد تاراج با نام «جوادیه» روی صحنه رفته بود. شهرام تاکسی، مرجان سر به زیر، سیامک ٣۵ میلیمتری و سیفالله مداح، چهار شخصیت این کار هستند که همگی در دهه ۶٠ آرزو به دل مردهاند و حالا در دورهای دیگر سر از خاک بیرون آوردهاند و شمایل تلخ و تراژیک خود را (با لحن و قالبی نوستالژیک) به نمایش میگذارند. آنچه در متن کهبد تاراج اهمیت پیدا میکند جنس خاصی از دیالوگنویسی است که شامل ترکیبی از بغض و دلتنگی، فریاد و اعتراض، استیصال و اندوه بیپایان میشود. آنها هر کدام از زبان خود بخشی از فرهنگ و مناسبات این منطقه و طبقهبندی اجتماعی آدمهایش را با لحنی دوگانه و کنایهآمیز و آمیخته با طنز بیان میکنند و از حسرتها، بیهودگیها، به هرز رفتنها، تعصبات کور، عاشقانهها و مرگ «قهرمان» میگویند. همراهی و پیوند کلامی آنها در قسمت پایانی، تصویری از ذهن پریشان و دنیای کابوسزده قافیهباختگان یک طبقه فرودست تنها و بیپشتوانه را به نمایش میگذارد که همچون ارواح سرگردان در گذر زمان پرسه میزنند. تقدیر محتوم آنها تداوم تصویر خاکستری و بیفضیلتشان است. آنها معصومان اول و آخر جامعه بیآرمان و از اصل دور افتاده و بیقهرمانی هستند که هم محکوم به فنا بودنشان را معترفند و هم از شرایط نابرابری که برایشان رقم زده شده برمیآشوبند. رضا بهرامی با هدایت حسابشده بازیگرانش در دکوری ساده در دل سیاهی و درک درست متن کهبد تاراج، ماهیت واقعی یک طبقه زخم خورده و پوست انداخته در کوچه و خیابان را آشکار و از آنها در پیشگاه تاریخ احقاق حق میکند. «٢٠ متری»، تصویری بیواسطه از تئاتر اجتماعی بومی و اقلیمی است که میخواهد با مخاطبش روراست باشد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- با رفع توقیف پس از ۳ سال؛ «مهمانی از کارائیب» برای اکران عمومی آماده میشود
- دعوت آکادمی اسکار از بهرام بیضایی
- نمایش فیلمتئاتر «دیکته» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- کالبد شکافی کارنامهی سینمایی بهرام بیضایی/ نگاهی به کتاب «موزاییک استعارهها»
- همزمان با زادروز بهرام بیضایی و سالمرگ اکبر رادی؛ «سرفصل» با یادکردی از نصرتالله نویدی منتشر شد
- بهرام بیضایی: من هزار سال بعد از مرگم هم فکر نمیکنم از ما گذشته
- جایزه یک عمر فعالیت هنری به بهزاد فراهانی اهدا میشود
- افتتاحیه «آن دیگری» در فرانسه برگزار شد
- اکران «دونده» در جشنواره فیلم ویسکانسین آمریکا
- سینما در ذات خود معترض است/ بررسی تاریخچه «سینمای اعتراضی» در ایران در گفتوگو با احمد طالبینژاد
- عکسی زیرخاکی از حاشیه اجرای نمایش «سلطان مار» بیضایی
- تهرانی که اشغال بود/ ادای احترام «خاتون» به بهرام بیضایی
- وقتی عدنان «باشو» شد
- باغ را فراموش نکن
- بر سر چهار راه خویشتن
نظر شما
پربازدیدترین ها
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- اختتامیه چهل و یکمین جشنواره فیلم کوتاه تهران/ از تذکرات شهاب حسینی تا هشدار برای سرنوشت «هامون»
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
آخرین ها
- واکنش پژمان بازغی به گلایه اکبر عبدی از حقوق بازنشستگی
- شیون فومنی به روایت کاوه بهرامی مقدم/ «دره پروانهها»؛ شاعرانگی یک زندگی
- سوینا منتشر میکند؛ قسمت پانزدهم نسخه ویژه نابینایان «هزار دستان» با صدای بهروز رضوی
- لیام نیسون زمان بازنشستگی از فیلم اکشن را اعلام کرد/ ۷۲ ساله هستم
- اختتامیه چهل و یکمین جشنواره فیلم کوتاه تهران/ از تذکرات شهاب حسینی تا هشدار برای سرنوشت «هامون»
- معرفی بازیگران نمایشی به تهیهکنندگی سعید روستایی
- تشریح جزییات پوستر جشنواره «دیدار»
- افزایش تعداد اپراتورهای میزبان بستههای رومینگ دور دنیای همراه اول
- تغییراتی که باید، انجام میشود؛ پاسخ وزیر ارشاد درباره تغییر دبیر جشنواره فجر و معاون هنری
- فیلم ایناریتو با بازی تام کروز در بریتانیا ساخته میشود
- «ساموئل خاچیکیان؛ یک گفتوگو»؛ گفتوشنود با شبحی از گذشته که خیال رفتن ندارد
- پرویز ربیعی و فیلم سینمایی «شبکه» در بیست و پنجمین قسمت «صداهای ابریشمی»
- در آستانه برگزاری آیین اختتامیه؛ نامزدهای جشنواره فیلمکوتاه تهران معرفی شدند
- استیون اسپیلبرگ، اسپایک لی و کن برنز مدال ملی هنر میگیرند
- فراخوان عمومی تامینکنندگان تجهیزات تولید داخل
- نمایش «طعم گیلاس» در قزاقستان
- سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد؛ ابعاد پرونده قتل داریوش مهرجویی روشن است
- شهاب حسینی به فیلم هالیوودی علی عطشانی پیوست
- دبیر پنجمین جشنواره فیلم کوتاه موج انتخاب شد
- یادبود عباس کیارستمی در «شکوه سینما»/ بیلگه جیلان: کیارستمی روشِ فیلم ساختن را دگرگون کرد
- چرا باید این روزها فیلم «آر یو والیبال» را ببینیم؟
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- بازدید معاون فراجا از غرفه همراه اول در نخستین روز نمایشگاه ایپاس
- «آبی روشن» در جستجوی هویت ایرانی
- یک تقدیر از فیلمساز مجارستانی/ بلا تار از جشنواره توکیو جایزه دستاورد میگیرد
- پوستر جشنواره «دیدار» رونمایی شد
- اولین روز مسترکلاس «شکوه سینما» برگزار شد
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
- حضور همراه اول در ایپاس ۲۰۲۴ با ارائه سرویسهای نوین ارتباطی
- «پایان خوش» برای بازنشستگی/ برنده ۲ نخل طلا و یک اسکار دیگر فیلم نمیسازد