بیست و سه سال پیش داریوش مهرجویی با برداشتی آزاد از سه قصه، فیلم «پری» داستان های سالینجر را به سینمای ایران آورد. «پری» یکی از موفق ترین فیلم های مهرجویی در دهه هفتاد شد و ١٠ سال بعد، وقتی جوانان دهه هشتاد از «ناتور دشت» به عنوان یکی از شاهکارهای ادبیات جهان حرف می زدند، از همذات پنداری و درک هولدن کالفیلد (شخصیت اصلی این داستان) می گفتند و نقبی هم به «پری» مهرجویی می زدند: کارگردانی که وقتی هیچ کس حواسش به سالینجر نبوده، روح داستان های او را درک کرده و شاهکاری مانند «پری» ساخته است. حالا بیست و سه سال از اکران فیلم «پری» در سینماهای ایران می گذرد و هفت سال هم از روزی که سالینجر از دنیا رفته است. در حوالی سالگرد درگذشت جروم دیوید سالینجر گپ و گفت کوتاهی با داریوش مهرجویی انجام دادیم درباره نسبت و علاقه اش به آثار این نویسنده امریکایی و چرایی نوشتن فیلمنامه ای با سه داستان از او.
با سالینجر و آثارش کی و کجا آشنا شدید؟
سال های سال پیش. وقتی که در دانشکده یوسی ال ای بودم و کتاب های نویسندگان امریکایی را می خواندم. در آن روزگار سالینجر در کنار ارنست همینگوی، ویلیام فاکنر، جان آپدایک و… بسیار محبوب و معروف بودند. من سینما درس می خواندم و اولین بار ١٠ داستان کوتاه سالینجر را خواندم و به آثارش علاقه مند شدم. بعدتر «فرنی و زویی» را خواندم و داستان های دیگرش را. البته من این کتاب ها را به همان زبان انگلیسی می خواندم و بعدتر، وقتی به ایران آمدم، «ناتوردشت» به ترجمه محمد نجفی را هم خواندم. اما از همان سال های جوانی سالینجر یکی از نویسندگان محبوبم بود.
قصه «پری» از کجا آغاز شد؟
بعد از بازگشت به ایران آن قصه ها همیشه با من بود. همیشه در پس ذهنم به آنها فکر می کردم و دوست داشتم کاری با آن انجام دهم. در دهه شصت ایده «پری» به ذهنم رسید. وقتی نوبت به «پری» رسید با تصرفی آزاد از داستان ها و برداشتی ظریف از «فرنی و زویی» و «یک روز خوب برای موزماهی» فیلمنامه را نوشتم. در واقع من این داستان ها را با یکدیگر ترکیب کردم و همیشه هم متعجب بودم که چرا سالینجر با این همه توانایی رمانی بلند ننوشت.
ویژگی این داستان ها و سالینجر چه بود که سراغ آن رفتید؟
به هرحال من ولع و عطش بسیاری برای خواندن و دیدن آثار مهم ادبیات، تئاتر، سینما و متون فسلفی داشتم. داستان های سالینجر اثرگذار بود و خواندن و فهمش هم برای من لذت بخش. سالینجر نویسنده بسیار سرشناسی در جهان است. آنقدر مهم که مجله تایم یکی از سه نویسنده ای که عکسش را روی جلد خود کار کرده، سالینجر بوده. به جز سالینجر ارنست همینگوی و جاناتان فرانزن هم روی جلد تایم رفته اند.
قصه شکایت وکلای سالینجر از شما چه بود؟
قرار بود فیلم «پری» اکران جهانی شود. در یک برنامه اکران ١٠ فیلم در نیویورک، فیلم «پری» هم اکران شد. روزنامه ها هم درباره فیلم و ارتباطش با داستان های سالینجر نوشتند و یادم می آید روزنامه «نیویورک تایمز» هم عکس بزرگ نیکی کریمی را چاپ کرد و مقاله مفصلی هم درباره من و اقتباس فیلمم از سالینجر نوشت. وکلای سالینجر هم متوجه شدند و اعتراض ها شروع شد. حتی می گفتند که فیلم را باید سوزاند، چون بدون اجازه ساخته شده.
شما قبول داشتید؟
برداشت من از این داستان ها بسیار رقیق و ظریف بود. من برای ساختار و فضای فیلمنامه از آن استفاده کردم و در واقع براساس آنچه دریافتم از این داستان ها بود، داستانی دیگر نوشته بودم. کار متداول و معمولی که همیشه اتفاق می افتد و از آثار مختلفی چنین برداشتی انجام می شود، مثلا از آثار شکسپیر و… منتها وکلا معتقد بودند که باید فیلم سوزانده شود.
فرصت نشد با سالینجر صحبت کنید؟
سالینجر نویسنده ای دور از جمع بود و همیشه غایب. فرصتی هم دست نداد. فقط وکلایش بودند که سنگش را به سینه می زدند. جالب اینکه همزمان با این اتفاق، کپی دی وی دی فیلم در کالیفرنیا بیرون آمده و هرکسی دیده بود، تعریف می کرد.
بیست و سه سال از ساخت «پری» گذشته، در این مدت بازهم سراغ سالینجر رفته اید؟
بله، من هرازگاهی برمی گردم و داستان هایش را می خوانم. حالا تعدادی از آنها به فارسی ترجمه شده، اما داستان های بسیار خوبی دارد که هنوز ترجمه نشده اند و آنها را هم می خوانم.
و ممکن است دوباره با برداشتی از این داستان ها فیلم دیگری از شما در سینما ببینیم؟
الان دیگر نه. دوره ای تحت تاثیرش بودم، واکنش نشان دادم و تمام شد. حالا دوست دارم کارهای تازه ای انجام دهم مثل نوشتن کتاب ها و همین کتابی که به تازگی نوشتنش را تمام کرده ام: «برزخ ژوری». آن دوران تمام شده است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- یادی از داریوش مهرجویی در بیستوپنجمین نشست ماهانهی «مستندهای ایرانشناسی»
- نمایش مستند «ساختن فیلم گاو» در پاریس
- صدور رای پرونده قتل داریوش مهرجویی و همسرش/ متهم ردیف اول به قصاص محکوم شد
- «تناقض»؛ روایتی از قتل داریوش مهرجویی و چند هنرمند دیگر
- ختم رسیدگی به پرونده قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- تعیین وقت در پرونده داریوش مهرجویی/ صدور رای غیابی برای تتلو
- آشنایی با دکتر سناریو با درآمد هفتهای ۳۰۰ هزار دلار
- صدور کیفرخواست متهمان پرونده قتل مهرجویی و همسرش
- ادای احترام جشنواره کرالا به مهرجویی و گلستان
- پرونده قتل داریوش مهرجویی به دادگاه مطبوعات رسید/ هیات منصفه «رکنا» را مجرم دانست
- ادامه تحقیقات درباره قتل داریوش مهرجویی/ کیفرخواست نیمه اول آذر صادر میشود
- تشویق طولانی مسعود کیمیایی در «بازنمایش قصه ترانههای ماندگار»/ کیمیایی از غم نبود مهرجویی گفت
- مهرجویی، روشنفکر محبوب
- بزرگداشت داریوش مهرجویی در فرانسه
نظرات شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- تحسین امیر کوستوریتسا از فیلم سینمایی «دوار» در جشنواره فیلم روح آتش
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر
[…] تا زمانی که زنده بود اجازه نداد از روی آثارش فیلمی اقتباس شود. حتی وقتی داریوش مهرجویی الهامی مختصر از یکی از داستانهای کوتاهش گرفت، از وکیلش خواست از او شکایت کند. […]