قیچی هر آنچه دارد در ناگفته هایی است که نباید به زبان آید و باید دیده شود
سینماسینما، محمدرضا مقدسیان – منتقد:
اصل ماجرا در فیلم «قیچی» در درون بروز پیدا میکند و هرآنچه در بیرون دیده میشود، نتیجه دلمشغولیها، تعارضات و کشمکش درونی شخصیت اصلی داستان است. نکته اینجاست که بدون فهم کردن این درونیات نتیجهای در خور برای فهم کردن اثر حاصل نمیشود. درواقع مهمترین چالشی که کریم لکزاده در ساخت «قیچی» پیش رو داشته، انتقال کشمکش درونی شخصیتش به تماشاگر بدون فروغلتیدن در شکلدهی به سکانسهای غلوشده و گلدرشت بوده است. در مسیر دشواری که کریم لکزاده در آن قدم گذاشته است، دو حالت قابل تصور است. یا این توانایی در کارگردان و تیم هنری وجود دارد که بدون دیالوگ و با کمترین توضیح مستقیمی کشمکش درونی شخصیتش را تصویری و مخاطب را با این دغدغهها آشنا کند، یا اینکه در این مسیر دچار مشکل میشود و دست به انتحار میزند و با خلق سکانسهای غلوشده با تکیه بر بروز اکتهای بیش از حد بیرونی توسط بازیگران تلاش میکند تا معنا را به مخاطب منتقل کند. کریم لکزاده در «قیچی» جایی میان این دو نقطه ایستاده است. از یک سو تا حدی موفق شده دغدغههای درونی شخصیت را برای مخاطب تبیین کند، اما این قابلیت را نداشته تا در تکتک سکانسها زاویهای تازه از این دغدغهمندی را نمایش دهد و نتیجه آن شده که اثر از نقطهای به بعد دچار تکرار و درجا زدن میشود.
از سوی دیگر شیوه اجرا و بازی عباس غزالی که ذاتا بازیگری برونگراست، در این فضا مسئلهساز شده است. گویی از میانه فیلم به بعد بناست عباس غزالی و جنون تدریجی و بیرونی او خلأ دراماتیک فیلم را پر کند. به بیان بهتر در این فضا درونیات شخصیت که بناست توسط مخاطب کشف و نه دیده شود، در قامت شیوه اجرا و رفتارهای بیرونی بازیگر اصلی فیلم بروز پیدا میکند. این چرخش در داستان به نوعی در تضاد با منطق کلی این جنس روایتگری در سینماست.
به بیان دیگر «قیچی» هرآنچه دارد، در نگفتههایی است که نباید به زبان آید و باید دیده شود. رفتار و شیوه اجرای برونگرایانه بازیگر در این فیلم در درجه دوم اهمیت قرار دارد. اما چیزی که دیده میشود، بازی بازیگر است و چیزی که باید دیده شود و نمیشود، دغدغههای درونی و تغییر حالات و روحیات بر اساس یک تمپو مشخص و همراهیبرانگیز است. درواقع در حالت ایدهآل آنچه در بیرون دیده میشود و آنچه در درون رخ میدهد، میبایست همراه با هم در جهت انتقال بهتر معنای اصلی فیلم باشند. ولی باید پذیرفت کمیت یکی از این دو بال میلنگد و بیش از آنکه معنای اثر منتقل شود، بازی بازیگر دیده میشود که سازی مستقل از فیلم میزند.
به ظن این قلم اما این نقیصه از کممایه بودن فیلمنامه و نداشتن ظرفیت تبدیل شدن به یک اثر بلند سینمایی نشئت میگیرد. درواقع ایده کلی اثر ایدهای جذاب و پرکشش است، اما گویی لکزاده مواد لازم برای بسط دادن و پرداخت داستانش را در اختیار نداشته و با بضاعت یک فیلم کوتاه دست به ساخت اثری بلند زده است. در این مسیر بیشتر بار کممایگی و تنک بودن به بخش سرگشتگی شخصیت در جزیره جنوبی کشور اختصاص دارد. بخش مربوط به تهران و معرفی موقعیت شخصیت اصلی قصه بهاندازه است و گویا، فصل سفر با قطار جدای از جنس دیالوگنویسی و شیوه چیدمان و همکناری بازیگران با یکدیگر (که خودش محل بحث و ایراد است) از نظر زمانبندی منطقی و قابل توجیه است. اما برهه ورود به مناطق جنوبی کشور بعد از فرار از قطار تا رسیدن به ایستگاه نهایی بهشدت کشدار و پرلکنت است.
از منظری دیگر میتوان اینطور توضیح داد که دغدغه اصلی شخصیت فیلم یعنی فرار از چنگ قانون و مجازات از همان دقایق ابتدایی فیلم برای تماشاگر عیان میشود. حال از این نقطه به بعد است که ما باید تغییر و تحول درونی شخصیت در اثر مواجه شدن با موانعی داستانی را شاهد باشیم. طبیعتا در این مسیر میبایست داستانکهایی پرکشش یا شخصیتهای تاثیرگذار بر شخصیت اصلی و همزمان مخاطب در نظر گرفته و تعریف میشد تا صیقل خوردن شخصیت و نمایان شدن برخی از درونیات او در این بزنگاهها رخ دهد. اما این فاصله از دقیقه ۲۰ فیلم تا رسیدن به نقطه پایانی تنک و کممایه شکل گرفته و فاقد ویژگیهای لازم برای رسیدن به هدف قیدشده در بند قبل (نمایش تدریجی درونیات شخصیت در بزنگاههای داستانی) است. کاراکتر دختر جوان درون قطار یا زن بومیای که باردار است، یا حتی پیرمردی که بهدرستی نمیتواند سخن بگوید و… بههیچوجه نتوانستهاند سهمی جدی و تاثیرگذار در روایت داستان به خود بگیرند. این مسئله باعث شده تا تمام بار فیلم نه بر دوش قصه و روایتگری و نه حتی بر دوش کارگردانی، بلکه بر گرده بازیگر اصلی فیلم (عباس غزالی) گذاشته شود. این همان نقیصهای است که در ابتدا از آن سخن به میان آمد، یعنی تناقض میان انتخاب ایدهای درونگرایانه و اجرایی برونگرایانه توسط بازیگر فیلم. درواقع اندازه حضور بازیگر فیلم بیشتر از میزان لازم نیست، مشکل فقدان کشش در روایت درونی داستان و سیر تحول و دگردیسی در ذهنیتهای شخصیت اصلی است که باعث میشود بازی بیش از اندازه به چشم بیاید. درمجموع باید گفت «قیچی» ایده، آغاز و پایان خوب و پرکششی دارد، اما در مسیر رساندن تماشاگر از ایستگاه ابتدایی تا انتهایی با کمبود آذوقه روبهروست و این باعث میشود مخاطب برای رسیدن به ایستگاه پایانی فیلم زحمتی بیش از اندازه لازم را متحمل شود. شاید اولین تجربه بلند سینمایی کریم لکزاده، تجربهای عالی و بهیادماندنی نباشد، اما قدم قابل دفاعی است برای ورود او به عرصه فیلمسازی بلند سینمایی. اگر که با خودش صادق باشد و تجربه «قیچی» را بهعنوان قدم اولیه و نه بیش از آن در نظر بگیرد.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مدیر پلتفرم فیلیمو خبر داد؛ دریافت ابلاغیه شکایت صداوسیما به دلیل پخش فوتبال و «جوکر» و چند سریال
- توضیح روابط عمومی ساترا درباره توقیف برنامه سروش صحت
- مالکیت معنوی «کتاب باز» برای صداوسیما است؛ توقیف برنامه سروش صحت پس از انتشار اولین قسمت
- آغاز پیش فروش فیلم سروشصحت/ «سال گربه» آنلاین اکران میشود
- همکاری دوباره احسان عبدیپور با سروش صحت در «اکنون»
- «صبحانه با زرافهها» آبان اکران میشود
- انتشار اولین عکسها از مجموعه جدید سروش صحت
- «بیبدن» به اکران آنلاین رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- یک فانتزی دوست داشتنی/ نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»
- صبحانه لذیذ/ نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»
- «صبحانه با زرافهها»ی سروش صحت؛ دومین گام در عینِ صحت
- اولین تصویر از «صبحانه با زرافهها»/ پایان فیلمبرداری فیلمی با بازی بهرام رادان،پژمان جمشیدی و هوتن شکیبا
- ادعای عجیب مدیر شبکه۴؛ مدیری، علیخانی، جوان و صحت جرأت نمیکنند به تلویزیون بروند
- سروش صحت و کتاب باز با سالن پر در کانادا؛ آقای تلویزیون! کی ضرر میکند، من یا تو؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- راهیابی «کسری آنلاین» به بخش سینمای جهان در جشنواره داکا
- «میکی۱۷» اکران میشود/ رونمایی فیلم کارگردان برنده نخل طلا در جشنواره برلین
- درباره آخرین ساخته پدرو آلمودوار/ رنگ در سایهسار مرگ
- در پی آتشسوزیهای گسترده در لسآنجلس؛ کدام سلبریتیهای هالیوودی خانهشان خاکستر شد؟
- یونیورسال پیکچرز اعلام کرد؛ «شرک» و «مینیونها» ۲۰۲۶ اکران میشوند
- همزمان با اعلام حضور درجشنواره فیلم فجر؛ نخستین تصویر «اشک هور» منتشر شد
- «۱۰۰۱» با محسن کیایی میآید
- حضور دو فیلم ساخته کارگردانان ایرانی در جشنواره رتردام
- فریدون شهبازیان درگذشت
- پس از چندبار وقفه؛ مل گیبسون «رستاخیز مسیح» را ۲۰۲۶ میسازد
- معرفی نامزدهای جوایز انجمن بازیگران آمریکا؛ نامزدی بازیگر فیلم علی عباسی/ پیشتازی «شرور» و «شوگان»
- معرفی نامزدهای جوایز ۲۰۲۵ انجمن کارگردانان آمریکا
- معرفی بخشی از فیلمهای جشنواره برلین
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ معرفی آثار راهیافته به بخش مسابقه سینمای ایران
- چهل و سومین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر؛ پوستر جشنواره رونمایی شد/ نشان جشنواره عنواندار میشود
- پایان ناامیدکننده سریال مهیار عیار
- یادداشتی به مناسبت زادروز فریدریش دورنمات
- پوستر دوم رویداد فرهنگی-هنری «خوشه پروین» رونمایی شد
- اجتماعی، جنگی، ملودرام/فهرست لورفته از هیأت انتخاب، چه چشماندازی از جشنواره فیلم فجر امسال ترسیم میکند
- برای کامران قدکچیان و روزهای اوجش
- کمدیهای مشنگ سینمای ایران را به کدام سو میبرد؟
- نگاهی به فیلم «هفتاد سی» اولین ساخته بهرام افشاری /تراژدی بیپایان فقر در سینمای کمدی
- «خانه عروسک»؛ خودشناسی، خودباوری و رهایی
- تام فورد از حرفه مد بازنشسته میشود
- برگزاری کنفرانس مدیریت فناوری و نوآوری با حمایت همراه اول
- واکنش حسن فتحی به جنجال تبلیغاتی «ازازیل»
- ثبات فروش گیشه سینماهای ایتالیا در سال ۲۰۲۴
- پروژه آمبولانس متصل در هفدهمین کنگره طب اورژانس ایران رونمایی میشود
- کیمیایی از تجلیل تا تحلیل
- تبری بهرام بیضایی از شبکه من و تو