سینماسینما، جابر تواضعی:
نگاهی به «قسم» / یک اثر جاهطلبانه
دومین کار سینمایی محسن تنابنده یک کار جاهطلبانه است؛ فیلمی با شخصیتهای محدود در فضای تنگ و بسته یک اتوبوس در حال حرکت. جمع عناصری مثل شخصیتهای زیاد و جاده و سفر، یادآور سریال «پایتخت» است که تنابنده علاوه بر بازی در فیلمنامه و تولید آنها نیز نقش پررنگ و ویژهای داشت. اما اطلاق عنوان تلویزیونی به آن بسیار دور از انصاف است. ریتم و ضرباهنگ کار افت نمیکند و فیلمساز ضمن حفظ تعلیق نفسگیر فیلم، هربار گره جدیدی ایجاد میکند.
«قسم» یک مفهوم مذهبی و قانونی را به چالش میکشد و میگوید که حقیقت ممکن است فرسنگها از چیزی که به نظر میآید دور باشد و تعداد زیاد آدمهایی که یک منظر به آن نگاه میکنند، دلیل درستی آن نیست. از این منظر، یادآور فیلم «دوازده مرد خشمگین» ساخته سیدنی لومت است که در آن هیأت منصفه دوازده نفره یک دادگاه درباره گناهکار بودن یا بیگناهی جوانی به اتهام قتل تصمیمگیری میکنند.
اجرای صحنه سقوط اتوبوس – که گویا واقعی است و بدون دخالت جلوههای ویژه انجام شده- خوب از کار درآمده و غیر از اینکه یکی از بهترین بازیهای مهناز افشار را میبینیم، بقیه بازیها هم یکدست و باورپذیر است. مهمترین ایراد فیلم شاید اول تعدد شخصیتهای فرعی باشد و اینکه واقعاً با یک بار دیدن فیلم، امکان شناخت واقعی آنها وجود ندارد. نکته دوم هم اینکه پایان فیلم با تصادف و تقدیر رقم میخورد و شائبه تلویزیونی بودن کار را بالا میبرد. از این منظر، ممکن است کسی برای شناخت بیشتر شخصیتها و روابط آنها به تماشای دوباره فیلم بنشیند، اما پایان تقدیرگرایانه و قطعی قصه، فقط برای کسانی جذاب است که به نقش پررنگ تقدیر معتقدند.
نگاهی به «یلدا» / نسخه سینمایی «ماه عسل»
مسعود بخشی با مستند بلند «تهران انار ندارد» بهعنوان فیلمسازی خوشفکر و نوجو خاطره خوبی در ذهن مخاطبانش بهجا گذاشته. اما صرفنظر از فیلم توقیفی و دیده نشده «یک خانواده محترم»، «یلدا» فیلمی نیست که این خاطره نسبتاً قدیمی از این کارگردان را زنده کند. موضوع قصاص و بخشش در سینما دستمایه فیلمهای بسیاری بوده و هیچوقت نمیتوان گفت که تاریخ مصرف سوژهای به پایان رسیده. مخصوصاً در جامعه ما که شرایط اجتماعی ملتهبی را پشت سر میگذارد و در این شرایط آدمها بیشتر از قبل به خودشان گیر میدهند.
شروع «یلدا» هم این نوید را میدهد از با فیلم متفاوتی روبهرو باشیم. قرار است قاتل و ولی دم – دختر مقتول- در یک برنامه تلویزیونی روبهرو شوند و درام در بستر همان برنامه اتفاق بیفتد. میشود گفت همهچیز در همان تایم برنامه تلویزیونی اتفاق میافتد و زمان دراماتیک و سینمایی اثر با زمان واقعی آن تناظر یکبهیک دارد.
ضمن اینکه شبیهسازی یک برنامه تلویزیونی از جنس برنامه پرمخاطبی مثل «ماه عسل» با همه حواشی و موافقین و مخالفینش میتواند محمل طرح موضوعات بسیاری مثل نقد تلویزیون بهعنوان یک رسانه عام، نقد رویکرد فعلی این رسانه، نقد برنامههایی مثل «ماه عسل» و … باشد. مخصوصاً که زاویه دید دوربین در بیش از نود درصد فیلم، همان زاویه دید دوربینهای برنامه است و با همین توجیه با نوعی دکوپاژ تلویزیونی روبهروییم که تا پایان کار منتظریم بستری برای ایجاد نوآوری و غافلگیری فیلم باشد.
اما هیچکدام از این اتفاقات در «یلدا» نمیافتد و فیلم در حد یک کار تلویزیونی باقی میماند. به عبارتی «یلدا» در همان چالهای گیر میکند که با دست خودش کنده است. نتیجه نهایی این است که دختر مقتول، قاتل پدرش را در یک برنامه تلویزیونی میبخشد بدون آنکه مناسبات قتل پدر و طرح آن روی آنتن زنده تلویزیون رمزگشایی تازه و پیشدرآمد کلیدی و مهمی برای این بخشش باشد.
سینمای ایران هرسال بیشتر از پارسال با انبوه فیلمهایی روبهرو است که تکلیفشان با مخاطب روشن نیست.
نه چیزی به سینما اضافه میکنند، نه برای مخاطب عام جذاباند. واقعاً کسی نیست از تولیدکنندگان این فیلمها بپرسد اینها را برای کی میسازند؟
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- چرا «خورشید» به اسکار رفت
- روایتی نو از یک موضوع تکراری/ نگاهی به فیلم «یلدا»
- سینماسینما/ موقعیت سینمای ایران در شش ماه آخر سال در فرانسه
- جایزه بهترین کارگردانی اسکار ترکیه به مسعود بخشی برای «یلدا» رسید
- جایزه بزرگ مجله «اِل» به فیلم سینمایی «یلدا» از ایران رسید
- استقبال از «یلدا» در اکرانهای عمومی خارجی/ گزینه مناسب ایران در اسکار؟
- «یلدا» در فرانسه روی پرده میرود/ استقبال فرانسویها از پیش نمایش این فیلم
- معرفی فیلمهایی از ایران که در جشنواره ورشو حضور دارند
- علی مصفا: هنروتجربه بسیار فقیرانه حرکت میکند و دائما در مظان اتهام است
- اتوپیای اصلاح و تربیت
- «یلدا» به دو جشنواره فیلم استونی راه یافت
- در ستایش انسانیت/ نگاهی به فیلم «یلدا»
- «یلدا» از ششم شهریور ماه در آلمان اکران میشود
- بابک کریمی: اهمیت فیلمی مثل «یلدا» به جسارتش در انگشت گذاشتن روی تابوها است
- آئین دیدار با عوامل فیلم «یلدا» برگزار شد/ گپی با فروغ قجابگلو بازیگر فیلم مسعود بخشی
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»