سینماسینما، عزیزالله حاجی مشهدی:
کاظم ملایی فیلمساز جوانی است که از میان هشت فیلم کوتاهی که در کارنامه دارد، هنوز از فیلمهایی چون «دیلیت»، «منها» و… تصاویری در ذهن دارم و از یاد نبردهام که در کاری مثل «دیلیت» با توجه به رواج دستافزارهای دیجیتال و رایانههای کوچک و رونق فضاهای مجازی، در یک دهه اخیر، تا چه اندازه با نگاهی آمیخته به طنز تلخ از پاک کردن یا پاک شدن بسیاری از نشانههای زندگی و از دست رفتن یا از دست دادن ساده آنها در فیلم کوتاه خود تصاویری گویا ارائه داده است. حالا همان فیلمساز جوان با فاصله گرفتن از فضای مدرن و تا حدودی فانتزی و مخیل و نوعی بیان کمینهگرای (Minimal) کارهای کوتاه خود کوشیده است تا در قالب یک درام پرکشش، با وجود محدودیت مکان رخداد فیلم و با وجود آدمهای اندکشمار حاضر در قصه فیلم، با تاکید بر شخصیت اصلی و محوریاش- دکتر احمد کوپال- تاکسیدرمیست و شکارچی حرفهای، میکوشد با قرار دادن شخصیت اصلی فیلم در بحران جدی دستوپا زدن میان مرگ و زندگی، او را به تلاش و تقلا برای باقی ماندن وادار سازد. قرار گرفتن در موقعیتی دشوار که از دید مخاطبان فیلم نیز به مثابه تعلیقی جدی تا پایان فیلم آنها را به پیگیری و کنجکاوی وامیدارد. تا جایی که فیلم بتواند مسئله مهم خود را که درواقع تحول درونی و روحی کوپال است، بهروشنی مطرح کند و تماشاگر فیلم اگرچه در رویارویی با این شخصیت کمتر توانسته است به وی نزدیک شود یا با او همذاتپنداری کند، با این همه در پایان کار درست در لحظهای که کوپال مثل پرندهای رهاشده از قفس بر لبه استخری پر از آب میایستد و بال میگشاید و در آب غوطهور میشود، درست مثل این است که به رستگاری رسیده است!
کوپال بهخوبی توانسته است شخصیت آدمهایی را نمایندگی کند که با وجود در اختیار داشتن عوامل موثری چون ثروت و قدرت، به دلیل خودخواهیها، خودبینیها و حقارتهای پنهانی که به شکلی آشکار به صورت خودشیفتگی آزاردهندهای در آنها تجلی مییابد، در پیله تنهایی و زبونی خویش فرو میروند و از آن همه شکوه و جلال بر باد رفتنیشان، هرگز برای رهایی و نجات خود کمترین بهرهای نیز نمیبرند! کوپال میتواند بهتنهایی شخصیتی قابل تعمیم به آدمهای بیشمار دیگری در جوامع معاصر جهان امروزمان باشد که با وجود برخورداری ظاهری از همه وسایل رفاهی و امکانات مدرن، نه از آسودگی بهره میبرند و نه از امنیت برخوردار میشوند!
سادهاندیشی است اگر فیلم را به دلیل دلمشغولیهای همیشگی کوپال، یعنی شکار و گردآوری مجموعهای از حیوانات زنده یا تاکسیدرمیشده (به شیوه آکندهسازی و خشک کردن لاشه آنها)، فیلمی مربوط به محیط زیست به حساب آورد و به سویه اصلی رویکرد نویسنده فیلمنامه که دربرگیرنده مفاهیم فلسفی و برخی نشانههای روانشناختی است، بیاعتنایی نشان داد.
کوپال، بهعنوان شخصیتی خودشیفته که در سایه همان قدرت و ثروت ناکارآمد و بیفایده در اوج اسارت و حقارت، در سراشیبی نوعی سقوط یا انحطاط اخلاقی قرار میگیرد، در گرداب تنهایی و فردگرایی خود دستوپا میزند و با پشت پا زدن به سادهترین و طبیعیترین مناسبات خانوادگی و انسانی خود، همسرش فیروزه (نازنین فراهانی) را از خود رانده است و درحالیکه با از دست رفتن پسر کوچکش (الیاس) بیش از گذشته به همدم و مونسی شفیق نیاز دارد، فیروزه مجبور به ترک او میشود، چراکه اعتقاد دارد کوپال هایکو را جایگزین زن و فرزند خود کرده است!
«کوپال» از آن دسته فیلمهایی است که گویی سازنده آن بر لبه تیغ حرکت میکند! از یک سو محدود بودن مکان رخدادهای فیلم (فضای بسته و داخلی خانه ویلایی) و محروم کردن تماشاگر از نمایش چشماندازهای متنوع از فضاهای دیدنی و خوشآبورنگ، و از سوی دیگر به تصویر کشیدن یک شخصیت محوری خاص با ویژگیهای فیزیکی و کنشها و واکنشهای متفاوت و گاه غیرمعمول، که نمیتواند حس دلبستگی تماشاگر فیلم را نسبت به خود برانگیزاند، در صورت سهلانگاری در پرداخت مناسب و منسجم، بهسادگی میتوانست به اثری کند و کشدار و ملالتآور بدل شود. تیزهوشی کارگردان درست در جایی به نجات فیلم منجر میشود که توانسته است ضمن وفادار ماندن به وجه داستانگویی اثر، به تنوع تصویری و ترکیب متناسب کار دوربینهای مختلف ازجمله دوربینهای مداربسته، بهعنوان نوعی خلاقیت، به سود تنوع بصری و تحرکبخشی به فضای اثر بهره ببرد. شخصیت و نوع نگاه کوپال میتواند بهتنهایی قابل تعمیم به آدمهای بیشماری از انسانهای جهان امروز باشد که با وجود برخورداری ظاهری از همه امکانات و وسایل رفاهی متنوع که برای تامین آسایش و امنیت آنها تدارک دیده شده است، در عمل جز پریشانحالی، افسردگی، انزواجویی و غرق شدن در دنیای پرزرقوبرق و پر از تبلیغات دروغین (تکرار مداوم تبلیغ نوشابه در تلویزیون!) نتیجهای دربر نداشته است! گویی همه آدمهای جهان معاصر نیز همچون کوپال که نام و نشان خود را در شکلهای گرافیکی زیبایی بر در و دیوار خانه و اشیای مختلف حک کرده است، عادت کردهاند که به خوشبخت بودن تظاهر کنند! درحالیکه بهشدت در کنج پستوهای تنهایی، بیکسی و فردگرایی آزاردهنده خود پناه بردهاند و شاهد نابودی روحی خویشاند. گویی آدمهایی از این دست دارند کفاره گناهانی چون غارت (ثروتاندوزی)، درندهخویی و کشتار (شکار حیوانات) و بیعاطفه بودن (پشت پا زدن به پیوندهای خانوادگی) را پس میدهند.
«کوپال» با برخورداری از بازی خوب زندهیاد لوون هفتوان که برای حضور در چنین نقشی، با توجه به دست گچگرفته و جثه سنگین و… بیتردید بسیار تلاش کرده و رنج فراوان برده و همچنین بازی باورپذیر نازنین فراهانی با وجود حضور کوتاهش در فیلم و بهخصوص با استفاده مناسب از یک سگ (هایکو) برای بده بستانهای حسی شخصیت اصلی فیلم (کوپال)، کار قابل قبول و پرکششی از آب درآمده است. به نظر میرسد پایان جدید فیلم – با القای حس رهایی و رستگاری کوپال – در مقایسه با پایان قبلی آن در نسخه اولیه اثر، بسیار منطقیتر و پذیرفتنیتر است.
شاید حالا دیگر وقت آن رسیده باشد که کاظم ملایی با تجربهاندوزی قابل اعتنایی که در کنار نویسندگی فیلمنامه، کارگردانی و تدوین، در عرصه تهیهکنندگی و تولید فیلم سینمایی در حالوهوای سینمای حرفهای نیز داشته است، باید همت کند تا ضمن وفاداری به سینمای تجربهگرا و دستمایه قرار دادن اثری پرکشش و داستانگو، به مخاطبان عام و فراگیر سینما نیز گوشه چشمی داشته باشد تا در محدوده فیلمهای تجربی، شکلگرا و پرمخاطب، تنها برای مخاطبان خاص فیلم نسازد!
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- رمز و رازهای سر به مهر/ نگاهی به فیلم «گورکن»
- جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم زمستان آمریکا برای ویشکا آسایش/ «گورکن» برنده جایزه بهترین فیلم مستقل شد
- گفتوگو با ویشکا آسایش بازیگر «گورکن» / بازی خوب نتیجه کارگردانی درست است/ سفید شدن موهایم را دوست دارم
- گفتوگو با کاظم ملایی، کارگردان «گورکن» / دنبال جذب مخاطب به شیوه خودم بودم
- میتوان به همه مشکوک بود! / «گورکن»، درام اجتماعی با رویکرد روانشناسانه
- «گورکن» نامزد بهترین فیلم جشنواره «کوئینز ورلد» آمریکا شد
- «گورکن» نامزد بهترین فیلم جشنواره هنرهای زیبای آمریکا شد
- سیزدهمین جشنواره فیلم بلغارستان میزبان ۱۳ فیلم ایرانی
- پروانه نمایش یک فیلم صادر شد
- حسن معجونی بازیگر «گورکن» مطرح کرد/ اهمیت کارگردانی که زبان شخصی خود را در فیلم پیدا میکند
- «گورکن» به صداگذاری و ساخت موسیقی رسید
- گریم مهدی حسینینیا در فیلم سینمایی «گورکن» + عکس
- کارگردان «گورکن» از سختیهای فیلم خود میگوید
- حسن معجونی همبازی ویشکا آسایش در «گورکن» شد
- امیدواری به کاهشِ رنجِ زبان پریشی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
آخرین ها
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان»
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور