کارگردان مستند «سه مشت خاک» معتقد است مستندسازی اجتماعی میتواند رفتار اجتماعی مردم و نگاه قانون گذاران را تغییر بدهد.
به گزارش سینماسینما یاسر خیر درباره مستند تازهاش گفت: مستندی درباره خانوادههای تک سرپرست در مرحله پیشتولید دارم که به زودی ساخت آن را آغاز خواهم کرد.
کارگردان مستند «آهستگی» درباره محبوبیت مستندهای اجتماعی در ایران گفت: هر جامعهای نیازهایش را با اشارات و زبان های مختلف ابراز میکند. جامعه ما تشنه و مشتاق دیدن تصاویر واقعی از زندگی امروز مردم ایران است. این پدیده خود را در شبکه های اجتماعی و سینمای داستانی پرفروش هم نشان می دهد، اما بخش بزرگی از واقعیت های زندگی روزمره نادیده گرفته میشوند. چرا؟ برای اینکه از قبل، واقعیتی آرمانگرایانه ساخته و آماده کردهاند و آن را به نهادهای تبلیغاتی خود سپرده اند و پول و سرمایه آن را هم فراهم کردهاند و می خواهند همان را به عنوان واقعیت برای مردم تبلیغ کنند. تا آنجا که در اکثر رسانه های رسمی موضوعاتی که اجازه ساخت دارند کاملا مدون و مشخص شده و به فیلمسازان سفارش داده میشود.
کارگردان «همیشه شب، همیشه روز» گفت: اما مشکل اینجاست که مردم که زندگی متکثر و واقعی اطراف خود را میبینند تشنه تصویر واقعی اجتماع خود میمانند. حالا این تشنگی، نسبت به پدیدههای اجتماعی روز، چگونه برطرف میشود؟ شبکههای اجتماعی، تلویزیونهای فارسی زبان خارج از کشور، سینمای مستند اجتماعی که به صورت مستقل تولید میشود، پادکست، کتاب و غیره را میشود در درجههای بعدی قرار داد.
کارگردان «زمستان، عشق و سایر قوانین» ادامه داد: سینمای مستقل مستند به دلیل اینکه سرمایه محدودی برای ساخت دارد و قدرت گستردهای برای پخش ندارد به شکل محدودی اکران میَشود، در نتیجه تاثیر کمتری هم در جامعه میگذارد. اگر بخشی از این مستندهای اجتماعی که ساختار حرفهای و قدرتمندی دارند، فرصتی برای پخش از تلویزیون یا شبکه نمایش خانگی به شکل گسترده پیدا کنند، تاثیر قابل توجهی بر اوضاع و احوال زندگی مردم و در شکل قانونگذاری حاکمان خواهند گذاشت. چنین پدیدههایی در کشورهای توسعه یافته سابقه دارد. برای مثال اینگمار برگمان در سال ۱۹۷۳سریال ۲۸۱ دقیقهای «صحنههایی از یک ازدواج» را برای تلویزیون سوئد ساخت و پخش آن باعث شد بسیاری از زوجهای سوئدی تغییراتی-چه مثبت و چه منفی- در مناسبات خود با همسرانشان ایجاد کنند.
این مستندساز گفت: اما مدیران در اینجا از تغییر استقبال نمیکنند، در نتیجه سینمای مستند اجتماعی به همان حیات محدود و گاه زیرزمینی خود ادامه میدهد و در حد وسع خود نیازها و تشنگی جامعه را با نمایش پدیدههای اجتماعی موجود برطرف میکند. بنابراین؛ با لطف ناخواسته مدیران، سینمای مستند اجتماعی، همچنان محبوبترین و پر مخاطبترین در بین تماشاگرانش است.
یاسر خیر در پاسخ به این سوال که بعضی معتقدند در سالهای اخیر، با وجود تجربههای متفاوت در عرصه مستندسازی، اغلب آثار شبیه بودهاند. گفت: در جامعه، ما نمیتوانیم یک پدیده را فارغ از محیط اطرافش قضاوت کنیم. یعنی جامعه و یا انسان، جعبه شکلات نیست که ما یک پدیده را فارغ از اطرافش برداریم و جدا مورد مطالعه قرار دهیم. بلکه اگر قرار بر مثال باشد، جامعه بیشتر شبیه به بدن انسان است؛ که مثلا تنها حجم عضلات پای یک دونده باعث موفقیت و شکست او در مسابقه نخواهد بود. بلکه تمرینات گذشته او، میزان شناخت و تجربه ورزشکار از رشته ورزشیاش، تنظیم تنفساش در طول مسابقه، تیپ شخصیتی او، اختلالات شخصیتی او، خانوادهای که در آن رشد کرده، تاریخ و اسطورههایی که در ذهن دونده از کودکی نقش بسته و جهانبینی او همگی در پیروزی و شکستاش تاثیرگذارند. در مستند سازی هم، شخص فیلمساز را از محیطی که در آن زیست می کند، نمی توان جدا کرد.
او درباره تنوع و تکثر در سینمای مستند گفت: در خانوادههای ایرانی چقدر تفاوت و تنوع اندیشهها توسط اعضای آن خانواده تحمل میشود؟ اگر فیلمساز یا هنرمندی بخواهد طرحی نو در اندازد و وارد فضاهای جدید سینمایی شود-که همیشه با آزمون و خطا همراه است- آیا قادر خواهد بود به حیاط هنریاش ادامه دهد؟ یعنی بازگشت سرمایه خواهد داشت؟ یا نهادی خصوصی یا دولتی از ادامه راهش حمایت خواهند کرد؟
این کارگردان ادامه داد: به فرض که سیاستگذاریهای لازم برای حمایت از افکار متنوع و سلیقههای سینمایی گوناگون انجام شود، آیا جامعه ایرانی -که برخی آن را جامعه کلنگی و کوتاه مدت مینامند- ثبات لازم را برای ادامه و سیاست گذاریهای بلند مدت دارد؟ مستندسازان ایرانی چقدر در ارتباط با سینمای روز دنیا هستند؟ چقدر امکان سفر به کشورهای مختلف برای رد و بدل کردن تجربه و یادگیری عرصههای جدید مستندسازی وجود دارد؟ ذهن مستندسازان ایرانی چقدر درگیر بقاء، اجارهخانه، خدمات پزشکی، اقساط مختلف و امورات یومیه است؟و چقدر می تواند دغدغه شیوههای متنوع داستانگویی در فیلم مستند، خواندن، دیدن، رشد و تعالی شخصی و احساس مسئولیت در قبال جامعه خود را داشته باشد؟
کارگردان «روزگار نو» در پایان صحبتهایش گفت: اکثر ما مستندسازان ایرانی در کف هرم مازلو زندگی میکنیم. بنابراین سوالهایی مثل اینکه چرا سینمای مستند تکراری شده و متنوع نیست، خود معلول علتهایی است که به برخی از آنها در بالا اشاره شد. فیلمساز مستند همچون دونده ای است که فکر و عقبه فیزیولوژیکی، روانی، اجتماعی، تاریخی و خانوادگی او بر عملکردش در میدان مسابقه موثر است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مهدی شامحمدی: اکران آنلاین تاثیری بر تعداد مخاطبان مستند نداشت/ مستند اجتماعی همیشه پر مخاطب است
- بازخوانی یک قتل از پیش طراحی شده/ نگاهی به مستند «ترور سرچشمه»
- گفت آن گلیم خویش بدر میبرد ز موج/ وین جهد میکند که بگیرد غریق را/ نگاهی به مستند «صبیه»
- آبشخورِ آهوانِ تشنه!/ نگاهی به مستند «مُغیسُف»
- نمایش ۶ فیلم مستند ایرانی در برنامه انجمن آسیایی نیویورک
- نگاهی به مستند «زیر این چتر باران میبارد»/ چیزی خزنده و مرموز راه پیدا کرده به دفتر مدیری مسئول
- «کاغذپارهها» از اول بهمن اکران عمومی میشود
- خبرهای تازه از «اکران حقیقت»/ نمایش چهار مستند در بهمن ماه
- صنوبرهایِ شیرین، در همنوازیِ عشق
- مستندهای بخش مسابقه اصلی «ایدفا» معرفی شد
- شهرت یا آرامش / مستند «مزرعه کلارکسون»؛ پیچوخمهای مزرعهداری
- یک هشدار زیبا / مستند «سالی که جهان تغییر کرد»؛ حال خوش طبیعت وقتی انسان در قرنطینه بود
- قدیمیترین تصاویر عزاداریها و مجالس آذری زبانها در مستند «صادق الوعد»
- نه فرشتهام، نه شیطان
- مردی که نمیخندید ولی میخنداند! / «باستر بزرگ»؛ مستندی درباره مرد صورت سنگی
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند