سینماسینما، محدثه واعظیپور
مستند «ترور سرچشمه» در قالبی جذاب یکی از مهمترین فرازهای تاریخ سیاسی نیم قرن اخیر را روایت میکند. رویدادی که در منابع متعدد بارها به شکلهای مختلف، به آن پرداخته شده و شاید پرونده آن در افکار عمومی بسته شده باشد. محمدحسین مهدویان در «ترور سرچشمه» روی ماجرای بمب گذاری در ساختمان حزب جمهوری اسلامی و شهادت دکتر بهشتی، نور میتاباند و تلاش میکند با نزدیک شدن به شخصیت دکتر بهشتی (نه فقط به عنوان یک شخصیت سیاسی در نظام جمهوری اسلامی) که در قالب یک روحانی متفکر و نوگرا، ریشه عداوت سازمان مجاهدین خلق با او و اقدام به ترور را واکاوی کند. فیلم، از جلساتی شبیه بازجویی شروع میشود که ایده جالبی برای توضیح خواستن از شخصیتهایی است که یا در حزب جمهوری اسلامی حضور داشتهاند یا با ماجرای هفتم تیر ارتباطی دارند. فیلمساز در قالب بازجو-جستجوگر (نماینده نسل امروز، نسلی که شهید بهشتی را نمیشناسد) روند ماجرا که یک ترور بزرگ اما مرسوم در سالهای دهه شصت است، را روایت میکند.
مهدویان که به اسناد تصویری قابل توجهی دسترسی داشته، از عکسها، تصاویر و صدای سخنرانیهای شهید بهشتی برای عینیت بخشیدن به تصویری که از او (به عنوان شخصیت اصلی اما غایب فیلم) ساخته، استفاده میکند. طبیعی است که فیلم بر ایده محوری خود، یعنی شناسایی عامل این جنایت وفادار است و کمتر به سراغ زندگی شخصی شهید بهشتی میرود، یا بر اختلافهایی که او در داخل با سیاستمداران داشته، متمرکز میشود. اگرچه اشارههایی درباره این موضوع در فیلم وجود دارد، یا حتی سکانس کلیدی درگیری لفظی آیتالله منتظری و شهید بهشتی هم یکی از بخشهای مهم «ترور سرچشمه» است. با این همه فیلم، از نیمه میکوشد برای این ایده که ترور شهید بهشتی توسط مجاهدین انجام شده، مدارک ارائه کند و در انتها موفق میشود این فرضیه که البته قبلا قطعی شده را تثبیت کند.
«ترور سرچشمه» با اشاره به دیدگاههای شهید بهشتی درباره فعالیت احزاب و گروههای سیاسی، نقش و جایگاه سیاسی زنان، اختلاف شیعه و سنی و جمهوریت نظام، تصویری از یک روحانی میسازد که میتوانست سرمنشا تحول و تغییر بسیاری در ساختارهای سیاسی و اجتماعی باشد. سیاستمداری کاریزماتیک و بانفوذ که عناد سازمان مجاهدین خلق با او، نه تنها به حذف فیزیکی این شهید، که به انحراف کشانده شدن مسیری انجامید که شهید بهشتی میتوانست پایهگذار و مدافع آن باشد.
تماشای «ترور سرچشمه» به عنوان یک مستند جذاب که خسته کننده و ملال انگیز نمیشود، در این روزگار که احزاب، گروهها و افراد مختلفِ خارج از ایران تریبونهایی برای اظهار نظر و گاهی قلب واقعیت دارند، دست کم میتواند تصویری واقعی از سازمان مجاهدین خلق و رهبرانش برای نسل امروز و نسلی که جوانیاش در کوران و تندبادهای سیاسی دهه شصت گذشت، ارائه دهد. فرقهای که میتواند با سردمداران رژیم بعث پای میز مذاکره بنشیند و با افتخار درباره ترور و حذف فیزیکی صحبت کند، حتی اگر سالها بگذرد و مردم، فراموشی بگیرند، نمیتواند نجاتدهنده باشد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مهدی شامحمدی: اکران آنلاین تاثیری بر تعداد مخاطبان مستند نداشت/ مستند اجتماعی همیشه پر مخاطب است
- مدیر کل نظارت بر عرضه و نمایش فیلم توضیح داد؛ پرونده هیچ فیلمی برای همیشه بسته نیست/ چرا «شیشلیک» اکران نمیشود؟
- گفت آن گلیم خویش بدر میبرد ز موج/ وین جهد میکند که بگیرد غریق را/ نگاهی به مستند «صبیه»
- عذرخواهی تلوبیون درباره حاشیههای اکران آنلاین «درخت گردو»
- آبشخورِ آهوانِ تشنه!/ نگاهی به مستند «مُغیسُف»
- نمایش ۶ فیلم مستند ایرانی در برنامه انجمن آسیایی نیویورک
- واکنش مهدویان به حذف نام فیلمش در «خندوانه»؛ این همان فیلمی است که نمیخواهند تماشایش کنید
- تنهاییِ یک مرد/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- «مرد بازنده» پروانه نمایش گرفت
- ردِ بو/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- وقتی همه چیز مبهم است/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- پایبند به قواعد ژانر/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- پاشنه آشیل؛ کار کردن با یک گروه ثابت/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- برشهایی بدون شتابزدگی/ نگاهی به تدوین فیلم «مرد بازنده»
- «مرد بازنده»، برنده است
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- کیانو ریوز در فیلم جدید روبن اوستلوند بازی میکند
- شب تئاتریها برای شمس لنگرودی
- معرفی یک کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- صحرا اسداللهی از جشنواره بیروت جایزه گرفت
- «شهرک» به «کازابلانکا» رفت
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد