پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

بعد از گذشت حدود ۱۵ سال، اعلام شد قرار است بنای تاریخی ۱۰۰ ساله‌ی «تئاتر نصر» هم بالاخره روی خوش ببیند، اتفاقی که می‌تواند دیگر بناهای قدیمی و تاریخی خیابان لاله‌زار را که بخش زیادی از آن‌ها به نوعی به تاریخ و فرهنگِ کشور متصل‌ هستند برای نجات امیدوار کند.

به گزارش سینماسینما، به تازگی خبر رسیده است که «شهردار تهران برای تئاتر نصر تعیین تکلیف می‌کند» و در نخستین قدم برای اجرائی شدن این کار، براساس قراردادی که با دو مالک آن یعنی کمیته امداد امام خمینی (ره) و جهاد دانشگاهی منعقد شده، شنبه ۹ دی ماه تئاتر «نصر» تحویل شهرداری تهران می‌شود و بلافاصله فعالیت‌های عملیاتی برای تبدیل این سالن تئاتری به موزه «تئاترشهر» انجام خواهد شد.

با تعطیلی کامل «تئاتر نصر» از حدود سال ۸۱، مسئولان و هنرمندان تئاتر تنها کسانی بودند که دغدغه‌ی حفاظت از این بنای تاریخی که از قضا در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت رسیده را داشتند، در طول سال‌های نخست از زبان مسئولان اداره هنرهای نمایشی این درخواست شنیده می‌شد؛ «ساختمان تئاتر «نصر» که بخش مهمی از تاریخ تئاتر لاله‌زار را در خود جای داده است به موزه‌ی تئاتر تبدیل شود.» اما همچنان با بی‌توجهی مواجه بود.

نخستین تلنگر را بعد از سال‌ها بی توجهی، سرقتِ بخشی از صندلی‌ها و سقف کاذب «تئاتر نصر» به مسئولان هنری و شهری و به خصوص مالکان این بنای تاریخی وارد کرد؛ ۱۴ مرداد ۸۶ خبر سرقت سیزده ردیف ـ حدود ۱۸۰ صندلی از صندلی‌های این تئاتر ـ به همراه بخشی از سقف کاذب آن به مساحت حدود ۱۰۰ متر منتشر شد.

در میان شلوغی آن سرقت، همچنان هنرمندان از نجات این بنای قدیمی که نخستین «تماشاخانه علمی ایران» محسوب می‌شد ناامید نبودند، آن‌ها یک ماه بعد از این سرقت یعنی شهریور ۸۶ در این تئاتر قدیمی گردهم آمدند و مراسم افتتاحیه نمادینی برای سیزدهمین جشنواره تئاتر آیینی سنتی برگزار کردند و حتی تفاهم‌نامه‌یی بین مرکز هنرهای نمایشی و جهاد دانشگاهی برای تغییر کاربری از سالن نمایش به موزه امضاء شد، تا اواسط بهمن همان سال و همزمان با برگزاری بیست و ششمین جشنواره بین‌آلمللی تئاتر فجر بود که معاون هنری، مدیر مرکز هنرهای نمایشی و جمعی از هنرمندان از گشایش فاز نخست بازسازی این تئاتر دیدن کردند.

در آن زمان علاقمندان و هنرمندان تئاتر امیدوار بودند همان‌طور که بحث تغییر کاربری این تماشاخانه مطرح شده، طبقات سوم و چهارم آن در فاز سوم و چهارم بازسازی و به موزه ملی «تئاترایران» تبدیل شود.

اوایل سال بعد یعنی اردیبهشت ۸۷ کار مرمت و بازسازی این بنای قدیمی آغاز شد تا تئاتر«نصر» به برای قرار گرفتن یادگارها و خاطرات تئاتری‌ها بشود، در آن زمان انجام فاز نخست بازسازی‌ این ساختمان در دستورکار بود و حتی کیومرث مرادی مدیر وقت بازسازی تئاتر نصر اظهار می‌کرد؛ «امیدوار است تا فاز نخست تا آخر خرداد ماه -۱۳۸۷- به پایان برسد و پس از آن فاز دوم تعمیرات شامل بازسازیِ سالن اصلی و تقویت سازه‌های زیر سقف آن از تابستان آغاز شود.»

با وجود ادامه دار بودن پیگیری‌ها برای این تغییر کاربری یک ماه بعد از اعلام خبرهای خوش برای مرمت بنای تئاتر، اواخر خرداد ۸۷ خبر رسید «اجرای این پروژه متوقف شده است»

حسین پارسایی، یکی از مدیران سابق اداره کل هنرهای نمایشی در آن زمان اعلام کرد: «به دلیل نرسیدن بودجه، کار بازسازی تئاتر نصر براساس برنامه پیش‌بینی شده به مرحله اجرایی نرسیده است. کار بازسازی به مرحله حساسی رسیده اما تاکنون نتوانسته‌ام تأمین اعتبار کنم.»

اما چند روز یعنی بعد چهارم تیر، محمد حسین ایمانی خوشخو، معاون هنری سابق وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد؛ «بازسازی و تغییر کاربری “تئاتر نصر” به عنوان موزه‌ی ملی تئاتر ایران همزمان با دهه‌ی فجر به پایان می‌رسد.»

تا ۲۳ دی ۸۷ که مرکز هنرهای نمایشی در ستون شفاف محض اطلاع سایت رسمی این مرکز، درباره‌ی تئاتر «نصر» نوشت؛ «نظر به مکاتبه مدیر امور مجامع و سهام مجتمع اقتصادی کمیته امام(ره) (مالک تئاتر نصر) با معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ادامه روند بازسازی تئاتر نصر متوقف و منوط به تفاهم‌نامه جدید با مجتمع مذکور است.»

هر چند هفتم اردیبهشت ۸۸ مجید سرسنگی، قائم مقام وقت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در نشست خبری خود با خبرنگاران اعلام کرد، «در حاشیه فستیوال نمایشنامه‌خوانی مولوی مذاکراتی با مدیر اداره کل هنرهای نمایشی و معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی داشتیم که در آن‌جا درخواست شد تا سازمان در این حوزه حمایت کند و ما هم آمادگی خود را برای حمایت از تئاتر نصر اعلام کردیم، اما امیدواریم این شانس را پیدا کنیم تا کمیته امام (ره) نیز همکاری مناسبی در جهت واگذاری این مجموعه با ما داشته باشد.»

اما همان «ستون شفاف» تیر خلاص برای ادامه‌ی بی‌توجهی‌ها به «تئاتر نصر» بود و آرزویی که می‌توانست ایجاد موزه‌ی ملی «تئاتر ایران» را به واقعیت نزدیک کند.

حرف و حدیث‌های بعدی برای این این ساختمان تاریخی از حدود چهار سال بعد آغاز شد، جمعه ۹ اسفند ۱۳۹۲، احمد مسجد جامعی، رئیس وقت شورای شهر تهران، تهرانگردی‌اش را به خیابان لاله‌زار اختصاص داد و هفت ساعت از بناهای قدیمی و تاریخی قرار گرفته در این خیابان از جمله تئاتر نصر دیدن کرد.

او در آن زمان با ابراز نارضایتی از وضعیت ساختمان تئاتر نصر در لاله‌زار تاکید کرد: باید هرچه سریعتر اقدامات لازم برای ساماندهی این فضا انجام شود. در آن بازدید در کنار هر بنا، حرفی‌هایی زده شد و طرح‌هایی مطرح و نهادهایی نیز برای اجرای آن‌ها قول و قرارهایی گذاشتند، اما هیچ قولی به‌طور ۱۰۰ درصد از کسی گرفته نشد و خودکاری روی کاغذ حرکت نکرد تا طرحی رسمی و اجرایی شود. برخی از همین حرف‌ها با لبخند تلخ مسجدجامعی همراه شد، بخصوص هنگام حضور در تئاتر «نصر» که هر بخش آن، غم بازیگرانی را یادآوری می‌کرد که پیش از نابودی بخش‌های مختلف این تماشاخانه، در آن روزهای خوبی را گذرانده‌اند.

در ان زمان یکی از صحبت‌های مسجدجامعی بر نیاز لاله‌زار به داشتن یک طرح جامع تأکید شد، هر چند او نیز روند مشخصی را برای داشتن چنین طرحی نداشت اما متولی بناهای تاریخی در کشور را مقصر اصلی صادر شدن مجوز ساخت پاساژ در خیابان تاریخی لاله‌زار دانست.

وی در آن زمان و در بازدید از ساختمان تئاتر «نصر» اظهار کرد: «این بنا که مالکیت آن در اختیار کمیته امام خمینی است پس از مدتی در اختیار مرکز هنرهای نمایشی قرار گرفت تا دست‌اندرکاران بتوانند با سامان‌دهی فضا به انجام کارهای نمایشی در این مرکز تئاتر اقدام کنند. مدتی بعد جهاد دانشگاهی نیز خود را شریک بازسازی این مکان و انجام اقدامات هنری کرد اما متاسفانه به دلایل نامعلوم و پس از مدتی این پروژه متوقف شد و وضعیت ساختمان تئاتر نصر به حالت کنونی درآمده است.

نخست باید همه موارد در این محدوده جمع و جور شود و یک شکل حقوقی بگیرد تا بتوان کار شروع ایجاد موزه تئاتر را در این ساختمان کلید زد. حتی می‌توان ساختمان تئاتر پارس را برای ایجاد موزه تئاتر به ساختمان تئاتر نصر متصل کرد«.

یکی از کارمندان مرکز هنرهای نمایشی در این بازدید خطاب به مسجد جامعی اظهار کرد: تا کنون ۳۳ نامه برای پیگیری هرچه سریع‌تر به مسئولانی که مؤظف به رسیدگی در این مرکز هستند ارسال کرده‌ایم اما متاسفانه هنوز هیچ جوابی نگرفته‌ایم.

آن حرف‌ها نیز در همان سالن تئاتر جا ماندند، تا ۱۲ مهر سال ۹۵ و برنامه‌ی تجلیل از حافظان میراث فرهنگی تهران برگزار شد و برخی حافظان خانه‌های تاریخی تهران تجلیل شدند و ۹ بنای پایتخت هم تذکر گرفتند، از جمله «تئاتر نصر» به دلیل وضعیت نامناسب‌اش ازمیراث فرهنگی و شورای شهر تهران یعنی دو عامل بی‌توجهی به این بنای تاریخی تذکر گرفت، تذکری که نخست باید به خود می‌دادند تا این بنا!

و این بی توجهی و سکوت درباره‌ی وضعیت ساختمان «تئاتر نصر» ادامه داشت تا عصر پنج شنبه ۷ دی ماه ۹۶ که خبر رسید، «تئاتر نصر» شنبه تحویل شهرداری می‌شود.

محمد علی نجفی، شهردار تهران در مراسم اختتامیه ششمین جشنواره تئاتر شهر از تعیین تکلیف تئاتر نصر تهران خبر داد و گفت: «حدود ۱۰ سال پیش استاد عزت الله انتظامی درخواست کردند تئاتر نصر دوباره به هنرمندان تئاتر برگردد و به عنوان موزه تئاتر تجهیز و آماده شود چرا که همه ما می توانیم رد پای تاریخ فرهنگی کشور را به نوعی در تئاتر نصر ببینیم؛ جایی که بسیاری از بزرگان هنر نمایش روی صحنه رفتند و در آنجا با هنر خودشان مردم را مسحور کردند. شهرداری تهران و بعضی نهادها و ارگان‌های دیگر از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از همان دوره تا امروز برای تحقق این خواسته تلاش کردند؛ در نتیجه عرض می کنم که بالاخره دیروز قرارداد واگذاری و خرید تئاتر نصر توسط شهرداری تهران به امضا رسید.»

منبع: ایسنا