پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

رامین ناصر نصیر، بازیگر مجموعه «شهرزاد» با انتشار عکسی در صفحه اجتماعی‌اش از کلید خوردن فیلمبرداری فصل سوم این سریال خبر داد که با روز تولد حسن فتحی، کارگردان مجموعه «شهرزاد» همزمان شده بود. انتشار این عکس و اعلام شروع تولید فصل سوم، انتقادهای صریحی را از وضعیت فعلی «شهرزاد» به همراه داشت؛ سریالی که گویا در فصل دوم به مشکلات متعددی مانند نداشتن داستان جذاب و کشدار شدن بیهوده دچار شده بود.

یکی از انتقاد‌های صریح به مجموعه شهرزاد دیروز منتشر شد. یک خبرگزاری در یادداشتی با عنوان «چند می‌گیری فصل سوم شهرزاد را نسازی؟!» دلایل متعددی را درباره توفیق نیافتن فصل دوم این سریال مطرح کرد. نویسنده یادداشت با اشاره به عدم فروش مناسب این سریال در فصل دوم، ساخت فصل جدید را یک ریسک برای شرکت تهیه‌کننده «شهرزاد» عنوان می‌کند.

در این یادداشت همچنین نقد‌هایی به وضعیت فیلمنامه و تبلیغات این سریال مطرح کرده و این هشدار را به فتحی داده است که با ادامه در صورت رخ ندادن اتفاقات تازه ممکن است سابقه درخشان این کارگردان مخدوش شود.

اما چرا باید شهرزاد از یک شروع طوفانی در فصل اول به این رکود و نزول در فصل دوم برسد؟ فصل اول شهرزاد را می‌توان جهش فوق‌العاده‌ای در تولید مجموعه‌های داستانی برای توزیع در شبکه نمایش خانگی دانست؛ سریالی که محبوبیت فوق‌العاده‌ای داشت و حداقل تا چند قسمت آخر، بیننده‌های زیادی را با خود همراه کرده بود. شاید بتوان گفت که فروش خوب فصل اول شهرزاد بود که تولید‌کنندگان این سریال را مجاب کرد تا سراغ ساخت فصل‌های بعدی بروند.

شهرزاد فصل اول، یک شروع خوب

تولید و انتشار فصل اول سریال شهرزاد را می‌توان نمونه موفق یک فعالیت هنری در فضای شبکه نمایش خانگی دانست؛ سریالی که داستانش در حال و هوای دهه ۳۰ شمسی و بعد از اتفاقات کودتای ۲۸ مرداد آغاز می‌شد و در بستر یک درام عاشقانه نگاهی نیز به حوادث تاریخ معاصر داشت. «شهرزاد» اولین ملودرام عاشقانه بود که برای شبکه نمایش خانگی تولید می‌شد.

تولید‌کنندگان شهرزاد آنقدر از کیفیت کاری که در حال تولیدش بودند، مطمئن بودند که در نشست خبری پیش از توزیع فصل اول شهرزاد، عنوان کردند: «سریال شهرزاد اثری است که کیفیت‌های لازم را برای صدور به عنوان یک کالای فرهنگی به دیگر کشورهای جهان دارد.» آنها حتی به تولیدات بخش دولتی حمله و عنوان کردند: متأسفانه مدیران دولتی با پول بیت‌المال سریال‌سازی می‌کنند و تولیدات شبکه نمایش خانگی را که با سرمایه خصوصی ساخته می‌شوند، رقیب خود می‌دانند، در حالی که آثار تولید شده از سوی آنها بسیار ضعیف‌ است.

آنها برای اینکه نشان دهند شهرزاد سریال متفاوتی خواهد بود، از مشارکت شرکتی آلمانی در تولید این سریال خبردادند و رسماً «شهرزاد» را به عنوان محصول مشترک ایران و آلمان معرفی کردند.

قسمت اول شهرزاد با چنین فضا‌سازی وارد بازار شد و به سرعت نیز گل کرد. فتحی که با ساخت سریال « مدار صفر درجه» آشنایی خوبی با فضای سیاسی اجتماعی کشور در دهه‌های اول حکومت پهلوی دوم داشت، در این سریال نیز باز هم سراغ داستانی رفته بود که حال و هوای مشابهی داشت. دوره‌ای از تاریخ معاصر ایران که در آن جامعه شهری ایران شباهت زیادی به زندگی در ینگه دنیا پیدا کرده بود. مردانی که کلاه شاپو ‌سر می‌کردند، اورکت‌های امریکایی می‌پوشیدند، اتومبیل‌های ساخت ایالات متحده سوار می‌شدند و احتمالاً در کلوپ‌هایی که به سبک باشگاه‌های غربی ساخته می‌شد، نوشیدنی‌های غیرمجاز امریکایی مصرف می‌کردند و موسیقی دهه ۵۰‌ را گوش می‌دادند.

شهرزاد با ایجاد مثلث عشقی میان «شهرزاد»، «قباد» و «فرهاد» بر تعلیق‌های عاشقانه‌اش می‌افزود و محسن چاووشی با اجرای قطعات موسیقی خاص این سریال، نقش تکمیل‌کننده محبوبیت شهرزاد را بازی کرد. همه چیز دست به دست هم داده بود که فروش خوب شهرزاد تضمین شود، اگرچه شروع خوب شهرزاد در فصل اول در قسمت‌های پایانی سریال با یک نزول همراه شد. شاید طمع مالی سازندگان این سریال در طولانی‌تر کردن فصل اول با افزودن دو قسمت جدید نیز بر کاهش کیفیت شهرزاد بی‌تأثیر نبود. در نهایت سریال به جای آنکه در ۲۶ قسمت به پایان برسد، ۲۸ قسمتی شد. با وجود این هواداران شهرزاد تا روز آخر به این سریال وفادار ماندند.

شهرزاد فصل دوم، یک سقوط

سری دوم سریال شهرزاد، از روز ۲۹ خردادماه عرضه شد. در همان روز نخست توزیع نیز، بیش از ۶۰ هزار نفر تنها به صورت آنلاین اقدام به خرید سریال کردند. تولید‌کنندگان سریال شهرزاد برای فصل دوم سریال مجموعه‌ای از اقدامات تبلیغاتی را در نظر گرفته بودند. تولید مجله، فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و برگزاری مسابقه میان بینندگان سریال تنها بخشی از فعالیت‌های تبلیغاتی مفصلی بود که برای شهرزاد در نظر گرفته شده بود. در عوض با همه فضاسازی‌های تبلیغاتی و آمادگی ذهنی که در بین بینندگان شهرزاد وجود داشت. فصل دوم سریال گام به گام با افت کیفیت داستان و حتی بازی‌ها روبه‌رو شد. از‌هم‌گسیختگی می‌تواند واژه خوبی برای توصیف آنچه در فصل دوم شهرزاد می‌گذرد، باشد. سریالی که دیگر علی نصیریان را نداشت تا «آقا بزرگ» داشته باشد، این روزها دیگر داستان‌ها حاشیه‌ای شده و هنوز نتوانسته است به قوام برسد. انگار بخش قابل‌توجهی از ذوق و استعداد نغمه ثمینی و حسن فتحی در نگارش سریال شهرزاد در همان فصل اول مصرف شده و چیزی را حداقل برای قسمت‌های پخش شده از فصل دوم، کنار نگذاشته‌اند.

میزان فروش سریال در فصل دوم اعلام نشده است، با وجود این، شایعاتی درباره کاهش چشمگیر استقبال از این سریال مطرح است. کاهش فروش را می‌توان به پای کاهش میزان علاقه بینندگان شهرزاد به دنبال کردن این سریال گذاشت. برخلاف انتشار خبر تولید فصل دوم سریال شهرزاد که با استقبال خوبی در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شده بود، بعد از اعلام خبر تولید فصل سوم، خبری از ابراز خوشحالی و نشاط نشد. شهرزاد گویا در فصل دوم هنوز نتوانسته است دوستدارانش را راضی کند. اگرچه هنوز قسمت‌های زیادی از فصل دوم باقی مانده و معلوم نیست نویسنده و کارگردان سریال چه خوابی برای قسمت‌های پیش رو دیده‌اند، ولی ادامه آنچه در ۱۰ قسمت اول شاهد آن بودیم، می‌تواند بسیار زودتر از آنکه فصل سوم شروع شود، خزان شهرزاد را به همراه داشته باشد.