سینماسینما، لیلا علیپور
فقط برای دقایقی بخشهایی از سریال «بازی مرکب» را دیدم. با چشمان بسته و فقط شنیدن صدای شلیک گلولهها وقتی حتی نمیتوانستم تصویر را ببینم و بعد که جرات دیدن یافتم، دیدم کاری که با جسد میکنند و چشمهای از حدقه درآورده شده جسد که درون مایعی که داخل نایلون است قرار میگیرد، کشتنهای بیهوا و… دیگر سر صحنه قتل همبازیها با بقایای شیشه نوشیدنی، در یک آن حالت تهوع عجیب و گیجی و منگی از این همه خشونت که انگار بعد از گذشت دقایقی جایش را در روح و بدن و ذهنم پیدا کرد و همانجا را فشار داد، در من پدیدار شد. درد عصبی و از آن مهمتر این که نمیدانستم چه اتفاقی برایم رخ داده. شاید به انحا مختلف و در شکلهای گوناگون افراد دیگری هم در مواجهه با سریال «بازی مرکب» از ادامه تماشای آن ناتوان شده باشند. نداشتن توانایی تماشای یک سریال یا فیلم تفاوت اساسی با انتخاب ندیدن یا دیدن دارد. سوال این است چرا توانایی تماشای این حجم از آنچه خشونت میدانیم در وجود من نوعی به عنوان تماشاگر نبود؟
یک استاد یوگا میگوید که هیچ انسانی نمیتواند ادعا کند صلحطلب و بیزار از خشونت است؛ چرا که هر لحظه در تکتک سلولهایش سربازان و مدافعان بدن در برابر ویروس، میکروب و باکتریهای مهاجم قرار میگیرند و آنها را میکشند. بنابراین موجودی که درونش دائم کشتار رخ میدهد نمیتواند بگوید از کشتن بیزار است! برای من هم این گفته عجیب بود هر چند او معتقد است کسانی که به تعادل در عناصر چهار گانه رسیدهاند درونشان عاری از هر جنگی است! تعادلی که به نظر نه تنها آسان به دست نمیآید بلکه اگر به دست آید هم حفظ آن دشوار است.
دبی فورد در کتاب «نیمه تاریک وجود» میگوید که هر انسانی تمام خصایص دیگران که برایش ناخوشایند هستند را درون خود به صورت انکار شده، دارد. اگر از دروغ بیزاریم قطعا خود دروغ گفتهایم و آن را نه تنها فراموش کردهایم که سعی در انکار دروغ گفتن خود داریم؛ با این توضیح که حجم مهم نیست ماهیت مهم است. حتی اگر یک بار هم دروغ گفته باشیم پس زمانی بوده که ما دروغ گفتهایم و به دلایل مختلف ذهن محافظتکننده از ما، پرده انداخته بر این واقعیت اما ناخودآگاه ما میداند که ما هم بله! دروغ گفتهایم. ذهن با هر اتفاق که یادآور خصلت بدی در ماست سعی در فرافکنی آن به دیگران میکند. این چرخه معیوب تمام نمیشود تا وقتی که بپذیریم ما هم دروغ گفتهایم. ما هم حسود بودهایم. ما هم خشن بودهایم.
خشونت در بستر روانشناسی و جامعه شناسی تفاسیر خود را دارد اما تجربه شخصی نگارنده در مواجهه با سریالی چون «بازی مرکب»، نشانم داد چیزی هست. چیزی در ذهن، بدن و روحم که خشونت درون این سریال به آن تلنگر زد؛ چون هیولایی خوابالود بیدار شد. ذهن به کار افتاد که تماشا را ادامه نده و بدن تهوع گرفت و روح سرگشته شد.
دنیای بیرون و درون هیچ وقت در هیچ زمانی خالی از خشونت نبوده؛ دلیلی هم وجود ندارد مواجهه با خشونت با وجود هشدارهای ذهن، بدن و روح ادامه یابد؛ اما این هیولا میخواهد راهی بیابد که خود را نشان بدهد. حتی وقتی در قامت یک مصرفکننده کالای سرمایهداری (سریال نتفلیکس)، مصرفکنندهای که لحظهای از مصرف باز نمیایستد -چه مصرف ذهن و روان دیگران در شبکههای اجتماعی و چه کالاهای دیگر- این مصرفکننده حالا خشونت مصرف کرده و از آنچه دیده منقلب شده؛ و شاید این هیولا بود که میخواست بیدار شود و بگوید اینقدر قیافه حق به جانب نگیر من درون توام. میخواهد دیده شود. هنر دیدن هیولاها، ظریف و پر از ریزهکاریست. دیدن آنها هر چند ناخوشایند اما لازم است. و از همه اینها مهمتر چون راهکاری که دبی فورد ارائه میدهد پذیرش آنها و دیدن چهره خوبشان است. وقتی عملی خشن انجام دادیم و با این کار جان خود را حفظ کردهایم. قدردان آن باشیم بپذیریم و بدانیم کجا به کارمان آمد.
درون ما قصههای زیادی برایمان دارد. رازهایی از ما دارد. قصه خشونتهایمان، آسیبزدنهایمان به خود و دیگران، دل شکستنهایمان. و امروزه جهان در موقعیتی است که از هر سو به ما در حال یادآوری رازهای عجیبمان است. همانها که حتی در پستوی ذهن هم نداشتیم بلکه در عمیقترین بخشهای وجود ما لانه کرده بودند. جهان امروز دائم در حال تلنگر زدن است به ما. انگار انگشتی بزرگ تِقی به دنیا زده و از ارتعاش آن همان تاریک و خاک گرفتهترین بخشهای وجودمان نیم خیز شدهاند که سر برآورند و بشر چارهای جز شنیدن و دیدن آنها ندارد.
اما یک نکته مهم برای مسئولان، روانشناسان و جامعهشناسان اینکه خشونت هر چقدر هم درون ما باشد و در جنبه فردی ما آن را بپذیریم و این هیولا را تبدیل به موجودی کنیم که هست، وجود دارد و در مواقع خطر جان ما را نجات خواهد داد، نمیتوانیم خشونت کاذب جاری در جامعه را انکار کنیم. متولیان باید این خشونت بیبندوبار را ببینند و بپذیرند و راهکار داشته باشند که البته ادامه این بحث به کلی از حوزه تخصص نگارنده خارج است اما هشدار درباره رواج خشونت و عادی و معمولی شدن آن وظیفه هر انسانی است که دنیا را فقط برای خود نمیخواهد و میخواهد دنیایی زیباتر و انسانیتر برای نسلهای آینده به جا بگذارد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- با «بیگانگان در قطار»؛ دیوید فینچر فیلم هیچکاک را بازسازی میکند
- به هواداران اطمینان داد؛ آرنولد متوقف نمیشود/ بازی در سریال با وجود عمل قلب
- آدام سندلر و جورج کلونی در فیلمی از بامباک همبازی میشوند
- نتفلیکس داغ بازیگران را تازه کرد/ انتشار آگهی استخدام مدیر تولید هوش مصنوعی
- «داستان شگفتانگیز هنری شوگر»؛ پروژه جدید وس اندرسون/ همکاری با نتفلیکس
- اعتصاب نویسندگان سریال دنیرو را تعطیل کرد
- «ملوان جنگ» با دوبله اختصاصی در فیلمنت عرضه شد/ فیلمی که سریال شد
- در صورت موافقت دیوید فینچر؛ نتفلیکس نسخه آمریکایی «بازی مرکب» را میسازد
- نتفلیکس دستور ساخت اولین سریال رابرت دنیرو را داد
- در جبهه غرب خبری نیست؛ چیزهایی که نمیدانی
- زمان نمایش فیلم بعدی دیوید فینچر اعلام شد/ همه چیز درباره «قاتل»
- نامزدهای جوایز آنی معرفی شدند/ نتفلیکس در صدر
- جزییات سریال کورئیدا هیروکازو برای نتفلیکس روشن شد/سِیری در آشپزی
- تازههای اکتبر نتفلیکس؛ از پرستار خوب تا اسکوبی دو
- نتفلیکس یک میلیون مشترک از دست داد
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد