سینماسینما، ارسیا تقوا
مستندی مربوط به دوازده سال قبل که پیرزنی ۹۵ساله را نشان میدهد که در خانهای کوچک و محقر به تنهایی زندگی میکند. عمده فیلم بر مونولوگهای او استوار است. از ابتدا معلوم میشود که این زن از تبار قاجار و فرزند عبدالحسین فرمانفرما بوده، سیاستمداری قدرتمند که پشتپردهی بسیاری از اتفاقات مهم اواخر قاجار و اوایل پهلوی اول بوده، میگویند علی حاتمی نقش خان مظفر (عزتالله انتظامی) را از او الهام گرفته است، همین طور اسم محلهی فرمانیه را وامدار ایشان میدانند. فیلم از الگوی معینی برای پیشبرد قصهاش بهره نمیگیرد، زبان و لحن یکدستی هم ندارد حتی به نظر میرسد جز یک همنشینی چندروزه با مریم فرمانفرما، فیلم طرح و برنامهی دیگری ندارد.
اما این فیلم ساده از لابهلای همین گفتگوهای به ظاهر معمولی چهرهی زنی را نشان میدهد که پای باورهایش سختترین شرایط را تحمل میکند. او میتوانست به عنوان دختر اشرافی فرمانفرما حتی با اندک ماندهای از ثروت سرشار پدری زندگی بسیار راحتتری داشته باشد ولی او انتخاب میکند که برای حزب توده و همسرش از همه چیزش دست بشوید. قبل از انقلاب آواره اروپای شرقی میشود و بعد از انقلاب با شوهرش کیانوری سالها به زندان میافتد. حیرت اینجاست که زنی در آستانهی صدسالگی، در خانهای دلگیر، با فیلمسازهایی که ظاهرا انس چندانی هم به او ندارند، با همان حرفها و باورهای معمولی یک باره در منظر تماشاگر متفاوت میشود و به شکلی منحصر بهفرد فارغ از همهی ارتباطات و مراوداتش با بسیاری از مشاهیر نسَبی و سببی (فرمانفرما، مصدق، نصرتالدوله، صادق هدایت، رهی معیری، کیانوری) اوج میگیرد. گمان میکردم زمانی که میخواهد از سختیهای زندان بگوید همهاش گله خواهد بود و شکایت ولی او جوری از آنها که در سن هفتادسالگی ده سال آزادیش را گرفتند صحبت میکند که حیرت میکنیم از این همه رحمانیت و علو طبع. صداقت و فروتنی او نشان میدهد که در این واپسین روزهای زندگی دلیلی برای مجیزگویی دیگران ندارد با این حال با روحیهای فارغ از حقد و کینه و آرامشی عجیب بدون هیچ لحنی که نشان خشم فروخوردهای باشد خود را برای مرگ قریبالوقوع آماده میکند. اینجوری حتی آن قرص و دواهای گوشهی کتابخانه هم معنا پیدا میکند و لنگزدنهایش به دنبال سختیهای زندان تکاندهنده میشود.
این مستند یک ساعته را ببینید و فراسویِ تماشای یک شاهزاده اشرافیِ قجریِ چپگرا، انسانی منحصر به فرد و آرمانگرا را هم ببینید که برای انتخابش چنان ارزشی قائل است که در این راه آوارگی و زندان و حصر با همه مشقاتش در نگاه او عادی و طبیعی به نظر میرسد.
چه این فیلم را سفارشی بدانیم وچه ساخت فیلم را سطحی تلقی کنیم نمیتوان منکر دیدار با شخصیتی شیرین، مقاوم، خاص و منحصر به فرد با آرزوهایی بزرگ در این فیلم شد. از این رو باید تشکر کرد از آنها امکان ملاقات ما با زنی را فراهم کردند که در واپسین لحظههای عمر بیکینه بود و نفرت. مصدق در سال ۱۳۴۴ و به دنبال مرگ همسرش در نامهای به مریم فیروز نوشته بود: این است وضع زندگی اشخاصی که یک عقیدهای دارند … عبارتی که برای وصف حال مریم فیروز هم کاربرد دارد.
این مستند عجیب را با دو هزارتومان از هاشور ببینید و لذت ببرید از تماشای ثبات قدم یک پاکباز عاشق .
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
آخرین ها
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد