سینماسینما، الهام نداف؛
سینمای ایران در سال‌های اخیر شاهد توقیف‌های متعددی بوده است که دلایل برخی از آن‌ها به ممیزی و برخی دیگر به ملاحظات سیاسی و اجتماعی بازمی‌گردند. یکی از فیلم‌هایی که درگیر این مسئله شده، «قاتل و وحشی» به کارگردانی حمید نعمت‌الله است. این فیلم که در سال ۱۳۹۸ ساخته شد، هنوز موفق به دریافت پروانه نمایش نشده و سرنوشت آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در این گزارش، به دلایل توقیف این فیلم، وعده‌های داده‌شده برای رفع مشکل، تأثیر چنین موانعی بر کارگردانان و وضعیت کلی ممیزی در سینمای ایران می‌پردازیم.
«قاتل و وحشی»؛ فیلمی که دیده نشد
«قاتل و وحشی» جدیدترین ساخته حمید نعمت‌الله، کارگردان آثاری چون «بوتیک»، «بی‌پولی»، «آرایش غلیظ» و «رگ خواب» است. این فیلم در سال ۱۳۹۸ ساخته شد و از همان ابتدا به‌عنوان یکی از آثار متفاوت این فیلمساز شناخته شد. در این فیلم، بازیگرانی همچون لیلا حاتمی، امین حیایی، ستاره پسیانی، شهرام حقیقت‌دوست، علی عباسی، صابر ابر، نسیم ادبی، مجید نوروزی و چند چهره دیگر حضور دارند.
فیلم داستانی جنایی و معمایی دارد و حال و هوای آن متفاوت از دیگر آثار حمید نعمت‌الله است. از آنجایی که فیلم در جشنواره فیلم فجر حضور پیدا نکرد، اطلاعات زیادی درباره جزئیات قصه آن در دسترس نیست. اما گفته شده که فیلم به لحاظ سبک بصری و اجرا، اثری منحصربه‌فرد در سینمای ایران محسوب می‌شود.
با وجود این ویژگی‌ها، «قاتل و وحشی» با مشکل بزرگی مواجه شد: عدم صدور پروانه نمایش و در نتیجه توقیف فیلم.
چرا فیلم توقیف شد؟
یکی از مهم‌ترین دلایلی که برای توقیف این فیلم عنوان شده، حضور لیلا حاتمی با سر تراشیده در چندین صحنه از فیلم است. برخی مراجع نظارتی و اعضای شورای پروانه نمایش، این مسئله را مغایر با موازین فرهنگی و شرعی دانسته‌اند.
در سال‌های گذشته، موارد مشابهی در سینمای ایران پیش آمده که در آن‌ها ظاهر بازیگران زن با ممیزی روبه‌رو شده است. اما در مورد «قاتل و وحشی»، این موضوع به یکی از دلایل اصلی توقیف تبدیل شد.
محمدحسین فرج، یکی از اعضای وقت شورای پروانه نمایش، در مورد این فیلم گفته: «حدود ۸۰ درصد از محتوای فیلم دارای مشکل شرعی است و اصلاح آن ممکن نیست.»
با این حال، سازندگان فیلم بارها اعلام کرده‌اند که این مشکلات قابل حل است و فیلم می‌تواند با انجام اصلاحاتی، پروانه نمایش بگیرد. اما به نظر می‌رسد که مسئله اصلی چیزی فراتر از اصلاحات جزئی است.
وعده‌های رفع توقیف؛ آیا امیدی هست؟
طی این سال‌ها، وعده‌های متعددی برای حل مشکل فیلم داده شده است. در سال ۱۴۰۰، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد که پرونده فیلم در حال بررسی است و ممکن است با اصلاحاتی، امکان اکران آن فراهم شود.
در سال ۱۴۰۱، پس از تغییرات مدیریتی در سازمان سینمایی، برخی از سینماگران امیدوار بودند که شرایط برای رفع توقیف فیلم‌های بلاتکلیف تغییر کند. اما تا امروز، هیچ خبر رسمی درباره صدور مجوز برای «قاتل و وحشی» منتشر نشده است.
جالب است که فیلم در برخی جشنواره‌های خارجی پذیرفته شده و حتی قرار بود در جشنواره برلین ۲۰۲۱ به نمایش درآید، اما به دلیل مخالفت وزارت ارشاد، اجازه خروج فیلم از کشور داده نشد.
تأثیر توقیف بر کارگردان‌ها و سینماگران
توقیف یک فیلم نه‌تنها برای کارگردان و تهیه‌کننده، بلکه برای تمام عوامل سازنده یک شکست بزرگ محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاری هنگفتی که برای ساخت فیلم انجام شده به هدر می‌رود، بازیگران و عوامل فیلم از دیده شدن کار خود محروم می‌شوند و اعتماد سینماگران به فضای کاری خود کاهش می‌یابد.
در مورد «قاتل و وحشی»، این مسئله دوچندان اهمیت دارد. حمید نعمت‌الله از فیلمسازان صاحب‌سبک و باسابقه سینمای ایران است و توقیف اثر او می‌تواند پیامی منفی برای دیگر فیلمسازان داشته باشد.
سینماگرانی که فیلم‌هایشان توقیف می‌شود، با چالش‌های متعددی از جمله از بین رفتن انگیزه برای ساخت آثار جدید، مشکلات مالی ناشی از عدم بازگشت سرمایه، سخت‌تر شدن دریافت پروانه ساخت برای پروژه‌های بعدی، ایجاد فضایی پر از سانسور و خودسانسوری در بین فیلمسازان روبرو می‌شوند. همچنین، توقیف طولانی‌مدت فیلم‌ها باعث می‌شود که بسیاری از آن‌ها، حتی اگر بعد از چند سال مجوز اکران بگیرند، دیگر تازگی و جذابیت اولیه را نداشته باشند.
چرا ممیزی و توقیف همچنان ادامه دارد؟
مسئله ممیزی و توقیف فیلم‌ها در کشور، مسئله‌ای قدیمی است که همواره مورد بحث بوده است. در سال‌های اخیر، برخی از فیلم‌ها توانسته‌اند پس از سال‌ها توقیف، روی پرده بروند (مانند «خانه پدری» و «عصبانی نیستم»)، اما بسیاری از آثار همچنان در انتظار دریافت مجوز باقی مانده‌اند.
دلیل اصلی این مسئله، نبود قوانین شفاف و یکپارچه در مورد ممیزی فیلم‌ها است. برخی فیلم‌ها بدون مشکل خاصی مجوز دریافت می‌کنند، در حالی که برخی دیگر حتی با اصلاحات گسترده نیز موفق به اکران نمی‌شوند. این موضوع باعث می‌شود که سینماگران همواره با نوعی عدم اطمینان مواجه باشند و ندانند که چه چیزی ممکن است مانع اکران فیلمشان شود.
آینده‌ی «قاتل و وحشی» چه خواهد شد؟
«قاتل و وحشی» همچنان در انتظار صدور مجوز اکران است و مشخص نیست که سرنوشت آن چه خواهد شد. با تغییرات مدیریتی در سازمان سینمایی و افزایش فشار از سوی سینماگران، شاید در آینده راهی برای نمایش این فیلم پیدا شود. اما این سوال همچنان باقی است: آیا سینمای ایران می‌تواند از این چرخه توقیف و ممیزی‌های سلیقه‌ای خارج شود؟
در نهایت، این مسئله فراتر از یک فیلم یا یک کارگردان است. تا زمانی که قوانین ممیزی در سینمای ایران شفاف و یکدست نشود، فیلمسازان همواره با این نگرانی مواجه خواهند بود که آیا اثرشان فرصت دیده شدن خواهد داشت یا خیر.
برای «قاتل و وحشی» و فیلم‌های دیگری که سال‌ها در بلاتکلیفی به سر می‌برند، شاید تنها امید، تغییر در نگاه سیاست‌گذاران فرهنگی باشد؛ تغییری که شاید دیر برسد، اما سینماگران و علاقه‌مندان به هنر هفتم همچنان به آن امیدوارند.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- باید جلوی تصمیمات پشت پرده درباره سینمای ایران گرفته شود/ چه کسی باید مشکل شرعی «قاتل و وحشی» را حل کند؟
- واکنش ستاره اسکندری به توقیف «قاتل و وحشی»/ سالهاست که اندیشه را پشت قرهای کمر پنهان کردهاید
- روایتی نوین از ابراهیم حاتمیکیا؛ پروژه «موسی کلیمالله» چگونه به ابراهیم حاتمیکیا رسید؟
- حال و هوای این روزهای سینمای ایران/ گرونگیری سینمای کمدی
- محدودیتهایی که همچنان ادامه دارد؛ ممنوع از کار شدن هنرمندان در ایران
- به بهانه روز ملی سینما؛ از سینمای ایران چه مانده است؟
- نمایش «دیوار» در شب دوم اجرا توقیف شد
- صدور مجوز نمایش بینالمللی یک فیلم توقیفی/ فقط خارجیها میتوانند «قاتل و وحشی» را ببینند
- با دستور مقام قضایی؛ «جیران» رفع توقیف شد
- در تئاتر چه خبر است؟ شش توقیف در کمتر از چهار ماه!
- سازمان سینمایی در اطلاعیهای اعلام کرد؛ «برادران لیلا» توقیف شد
- «شهرک کلیله و دمنه» توقیف شد
- بیانیه خانه تئاتر در پی توقیف «مخاطب» و چند نمایش دیگر
- رجبی فروتن: «کاناپه» و «قاتل و وحشی» با چالش‌های جدی و آشکار فقهی روبه‌رو هستند/ شاید یک قرائت جدید از فقه مشکل را حل کند
- تصویربرداری فیلم «قاتل و وحشی» متوقف شد
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- معرفی پلتفرمهای هوشمند سلامت همراه اول به‌عنوان اپلیکیشنهای برگزیده
- انتقاد سازندگی از گفتوگوی کمال تبریزی با ایسنا/ داوران بر اساس مصلحت رای دادند نه کیفیت
- وداع با صدای ماندگار دوبله؛ بدرقه منوچهر والیزاده به خانه ابدی/ دوبلوری بدون جایگزین
- لوئیس بونیوئل فیلمساز در تبعید و صدو بیست و پنج سالگی
- فوت یک هنرمند پیشکسوت؛ عبدالرضا فریدزاده درگذشت
- شاهپور هنوز هست
- فیلمی در نوبت عید فطر به اکران اضافه نمی‌شود/ اسعدیان: پیشنهاد شورای صنفی نمایش برای بلیت، بیشتر از ۱۰۰ هزار تومان بود
- از دنیای عجیب، اما نه چندان عجیب سینما/ کارگردانانی که نمیتوانند اجاره خانهشان را بدهند
- با دستور وزیر ارتباطات، پروژه‌های ارتباطی همراه اول در روستاهای استان قزوین افتتاح شد
- جشنواره علیه جشنواره
- جایزه تجلی اراده ملی جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- گامی دیگر در جهت حذف سینما از سبد خانوادهها/ افزایش قیمت بلیت؛ ضربه مهلک به سینمای ایران
- مدیرعامل بهمن سبز: چه کسی بلیت ۲۲۰ هزار تومانی پیر پسر را میخرد؟!
- انتقاد صریح کمال تبریزی و علیرضا رییسیان از بهرام رادان
- اعطای تندیس «سازمان سبز برتر» به همراه اول
- پنجمین دوره «طرح پژوهانه همراه» با حمایت از دانشجویان نخبه کلید خورد
- نگاهی به سریال «جانسخت»؛ منتظر غافلگیری بمانیم یا نه؟
- کنسرت نمایش «ژن زامبی» از فردا میآید/بلیت ۵ روز اول به پایان رسید
- «نبض» روی میز تدوین
- نسخه ویژه نابینایان «مادیان» با صدای رعنا آزادیور منتشر می‌شود
- منوچهر والیزاده درگذشت
- ۱۲ نقشی که برنده اسکار شدند اما قرار بود به بازیگران دیگری داده شوند
- آیا باید از اینفلوئنسرها ترسید؟
- با رونمایی احتمالی فیلم در جشنواره کن؛ تام کروز با «ماموریت غیرممکن» خداحافظی میکند
- باید جلوی تصمیمات پشت پرده درباره سینمای ایران گرفته شود/ چه کسی باید مشکل شرعی «قاتل و وحشی» را حل کند؟
- نشان سیف الله داد چه نسبتی با بهرام افشاری و ملیکا شریفی نیا دارد؟
- فانتزیهای سورئال و کمدیهای پیچیده از جنس سروش صحت/نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»؛
- فیلم «قاتل»؛ تولدی دوباره
- «زیبا صدایم کن»؛ ملودرامی احساسی
- آیین اختتامیه جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
