سینماسینما، کیوان کثیریان
میرکریمی از معدود فیلمسازان فعال سینمای ایران است که جهان مخصوص به خودش را دارد با تمام مختصات مشخص و قابل شناساییاش. جهان بینی دارد، میتواند درباره نگاهش به زندگی حرف بزند و فیلم بسازد. فیلم نمیسازد که فقط یک عنوان به کمیت کارنامهاش اضافه شود. هنوز یک فیلمساز خلاق و رهاست که میشود امیدوار بود فیلم خوب بسازد. اخلاق و شرافت آدمها هنوز در فیلمهایش ارزش محسوب میشوند. او هنوز هم بلد است آدم اصیل و ناب خلق کند. عشقِ تمیز و جذاب بسازد. مفاهیم پیچیده را ساده کند، آدمهایش هنوز بلدند تا تهِ منجلاب فرو نروند، هنوز بلدند قشنگ عاشق شوند، بلدند گذشت کنند، بلدند هر نانی را نخورند، بلدند بیتوقع و چشمداشت نیکی کنند، بلدند تنگ در آغوش بگیرند، بلدند روراست و صاف و صادق باشند و…
خیلی از این چیزها حالا در زمانهی حاضر و در میانهی اینهمه ناراستی و کثافت، منسوخ شده، خندهدار شده، غیرقابل باور شده. اما هنوز وقتی لحظههایی درست از همینها روی پرده خلق میشود، میشود تکان خورد و حظ برد.
«نگهبان شب» همه این لحظهها را دارد اما اینها کنارِ هم تبدیل به یک کلِّ منسجم و معنادار نمیشوند. این فیلم توقع مرا از میرکریمی برآورده نمیکند. او باید در تراز همین امروز فیلم بسازد. بدون ذوق زده شدن در برابر مضامین و مفاهیمی که دوستشان دارد، با پرداختی خلاقانهتر و بدون برخورد سطحی با آن مفاهیم، بدون حشو و زوایدی که اصولا متعلق به جهان او نیست و فیلمش را آزار میدهد و نتوانسته از آنها دل بکند (انتخابات؟ عروسی پای صندوق رای؟ متلک؟ شعار؟).
خوبست میرکریمی همچنان روح ما را لمس کند، با احساسات سطحی ما درگیر نشود بلکه با جوهر وجود ما طرف شود که کمی عمیقتر از اینهاست. کما اینکه فیلمهایی از میرکریمی ماندگارتر شدهاند که با ما اینچنین کردند ولی «نگهبان شب» همان معانی را کهنه، تکراری و کسالتبار ارائه میدهد، با لحنی که از اقتضای امروز عقبتر است.
عنصر «تردید» و چلنجِ قهرمان با آن، یکی از مولفههای جذاب سینمای میرکریمی است که قهرمانهای او را خواستنی و باورکردنی میکند. به یاد بیاوریم «کودک و سرباز»، «زیرنورماه»، «به همین سادگی»، «خیلی دور خیلی نزدیک»، «یه حبه قند»، «دختر»، «قصر شیرین» و … را که در نهایت، قهرمان از پسِ نبرد با تردید و شک، دست به انتخاب میزند. اما جای خالی این عنصر در «نگهبان شب» به شدت احساس میشود. کاراکتر اول فیلم، از سوی فیلمنامه نویسان محکوم به شریف بودن و مثبت بودن است. این سرنوشت محتوم اوست، انتخاب نمیکند، چارهای جز این ندارد.
میرکریمی از معدود فیلمسازان حال حاضر ماست که هنوز تعدادِ فیلمهای خوب و خیلی خوبش از فیلمهای متوسط و ضعیفش بیشتر است، جزو دو سه کارگردان کاربلد و مهمِ نسل میانهی سینمای ماست، هنوز سراشیبی را تجربه نکرده و همچنان سرپاست، آنهم متاسفانه در شرایطی که مهمترین فیلمسازان نسل اول و دوم ما، در آثار اخیرشان ناامیدکننده نشان دادهاند.
میرکریمی بهتر است همچنان درباره همین مضامین و همین جنس آدمها فیلم بسازد. چون خوب این فضا و آدمها را بلد است اما حتما باید جای دوربینش را عوض کند. در فیلمهایش به بینش و جهان بینی که دارد، عمق ببخشد، با آنها دم دستی برخورد نکند و ما را عمیقا درگیر کند.
او حق دارد پیچیدگیها را ساده کند اما حق ندارد برای خلق اثر، خودش هم با آن مفاهیم، سادهانگارانه برخورد کند. البته این عمق، تعارضی با ساده کردن پیچیدگیها و لحن جذاب و سادهی فیلمهای میرکریمی ندارد.
نکته دیگر اینکه در غالب موارد به من ثابت شده، اگر یک کارگردان فیلمش را خودش تدوین کند، معمولا نمیتواند از تصاویرش به سود فیلم دل بکند و غالبا نتیجهی کار، پیراسته و خالی از زواید از آب در نمیآید. «نگهبان شب» هم گرفتار همین آفت است. مقدمه بسیار طولانی، فیلم را به دام کسالت انداخته و کاش ایدهی درخشانِ این پایان برای فیلم، کاشت هوشمندانهتری در فیلمنامه داشت؛ فیلمنامهای که پاشنه آشیل «نگهبان شب» است.
اقای میرکریمی عزیز، توقعم را از شما پایین نمیآورم، فیلمتان را دوست ندارم، منتظر میمانم.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- انجمن منتقدان آثار چهل و سومین جشنواره فیلم فجر را داوری میکند
- برنامه نمایش آثار جشنواره فیلم فجر ۴۳ در سینمای رسانه مشخص شد
- معرفی آثار مستند راهیافته به چهل و سومین جشنواره فیلم فجر
- از «ناییجان» تا «هامون»؛ کاراکترهای ماندگار جشنواره فیلم فجر
- آیا حذف «پیرپسر» و «رکسانا» اشتباه دبیر جشنواره فیلم فجر بود؟
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ معرفی آثار راهیافته به بخش مسابقه سینمای ایران
- اجتماعی، جنگی، ملودرام/فهرست لورفته از هیأت انتخاب، چه چشماندازی از جشنواره فیلم فجر امسال ترسیم میکند
- تاکید بر اهمیت کپی رایت فیلمهای خارجی؛ طغیان تهیهکنندگان علیه پخش آگهی در پلتفرمهای نمایش خانگی
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ اعلام آثار مسابقه کوتاه داستانی
- درخواست نعمتالله از مسئولان جشنواره فجر: «قاتل و وحشی» را یک سانس در کوچکترین سالن جشنواره اکران کنید
- رکوردداران بازبینی فیلمهای راه یافته به فجر؛ روزگاری که شمقدری جوان فیلمهای کیمیایی، حاتمی و بیضایی را قضاوت کرد
- معرفی هیأت داوران فیلمهای مستند چهل و سومین جشنواره فیلم فجر
- تغییرات نادرست توسط گروهی دیگر انجام شده/ واکنش ابراهیم حقیقی به انتقادات درباره پوستر جشنواره فیلم فجر
- درباره پوستر جشنواره فیلم فجر وفاقخواهی مادرانه، تحولخواهی دخترانه
- اعلام سینماهای میزبان چهل و سومین جشنواره فیلم فجر
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- «تاری» در راه لهستان
- نکوداشت خسرو سینایی برگزار شد؛ سینماگری که فردگرا و خودنما نبود
- مراسم جوایز «جوی» برگزار شد/ هاپکینز، فریمن و دیگر ستارهها در عربستان
- هوشنگ مرادی کرمانی: هیچ وقت مُهر سیاسی نخوردم و نمیخورم
- آغاز به کار نخستین نمایشگاه «اهواز پترواکس» با حضور همراه اول
- جزئیاتی درباره «۱۰۰۱ قاب»؛ قصه شهرزاد و هزار و یک شب در جشنواره برلین
- ویژگیهای تفکری که سینما را از بنبست و سکون نجات داد
- «خائن کشی» آنلاین میشود
- مستند «در میان امواج» و روایتی زنانه از جنوب ایران
- جوآن پلورایت درگذشت
- معرفی داوران دو بخش چهل و سومین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر
- شهرام میراب اقدم درگذشت
- «عزیز»؛ عاشقانهای با طعم آلزایمر/ مجید توکلی: شورای پروانه ساخت منحل شود
- انجمن منتقدان آثار چهل و سومین جشنواره فیلم فجر را داوری میکند
- یک برنده اسکار، رئیس هیات داورانِ جشنواره فیلم کوتاه عباس کیارستمی شد
- انتشار فراخوان نخستین جشنواره نمای باران
- صیدِ کارگردان بزرگ
- ماجرای برخورد کیمیایی با کاپولا و انتقاد کیمیایی از ساخت ادامه پدرخوانده توسط کاپولا
- اختصاصی سینماسینما/ تازهترین فیلم کارگردان افغانی تبار در مسابقهی جشنواره برلین
- اثر کارگردان ایرانی، نماینده آمریکا در برلین/ آثار چند بخش از هفتاد و پنجمین جشنواره برلین اعلام شد
- کپی برداری ترامپ از روی دست مسئولان سینمایی
- دیوید لینچ درگذشت
- درباره “هادی عامل” و برنامه صداوسیما
- با نامزدی در ۳۲ رشته؛ یونیورسال در بفتای ۲۰۲۵ درخشید
- برای دریافت اسکار ۲۰۲۵؛ انجمن نویسندگان نامزدهای بهترین فیلمنامه را معرفی کرد
- حتی نام ایران او را به گریه میانداخت/ داور زنده زنده دق کرد
- به بهانه برنامه «جعبه سیاه»؛ کفن و آگهی فوت لیاقت چه کسانی است؟
- یک روزنامه نگار و طنزنویس درگذشت/ ابراهیم نبوی به زندگی خود پایان داد
- نامزدهای جوایز بفتا اعلام شد
- خالق و کارگردان سریال: فصل سوم «بازی مرکب» پایان دنیای آن نخواهد بود