سینماسینما، شهرام اشرف ابیانه
*به بهانه هفته کودک با گربه های اشرافی دیزنی در آستانه پنجاه سالگی
چه چیز گربههای اشرافی (۱۹۷۰) را در گذر سالها این اندازه ماندنی کرده؟ والت دیزنی شاهکارهای کلاسیک خاطره انگیزتر دیگری هم دارد که به طور قطع در صدر اولویت هر فیلم بینی قرار میگیرد اما چرا از این کارتون آمیخته به دنیای جاز نمیتوان به سادگی گذشت؟ شاید بخاطر سرزندگی ذاتی اش یا بازخوانی تازهاش از داستان شاهزاده و گدا مارک تواین.
ولفگانگ رایترمن کارگردان سرپرست مجموعه سعی کرد گونهای رهایی و آزادی از قید و بندهای سنت انیماتورسازی بعد از مرگ دیزنی به تصاویر ببخشد. در نبود پدر و بنیانگذار کمپانی، شاگردان حرف گوش کن سابق فرصت آن را داشتند داشته های خود را با صراحت و استقلال بیشتری نمایش دهند. نمایش گربههای ولگرد هیپی و راه یافتن جاز به بنیان داستانی فیلم، نخستین قدم بود. انیماتورها سعی کرده بودند با گربهها همان طرح و برنامهای را پیاده کنند که پیش از این با سگها، در صد و یک سگ خالدار (۱۹۶۱) کرده بودند. ترفند مورد نظر آنها گرفت. فیلم فروخت و راه را برای فیلم های مشابه بعدی، پرسر و صداترینشان رابین هود ( ۱۹۷۳ ) باز کرد.
همچون فیلم قبلی، کتاب جنگل ( ۱۹۶۷ ) چهره های مشهور دنیای نمایش و سرگرمی کار صداپیشه گی فیلم را انجام دادند. ترانه عنوان بندی را موریس شوالیه خواند با صدایی که حال و هوای پاریس ۱۹۱۰، زمان وقوع داستان را زنده کند. برای اولین بار نشانه هایی از دنیای بیرون میدیدیم که پیش از این حتی اشارهاش در درون دنیای محافظه کارانه دیزنی بعید بود.
از سبک گوتیگوار نقاشیهای فیلم زیبای خفته ( ۱۹۵۹ ) فاصله گرفته شده بود. کارهای انیمه و طراحی و رنگبندی شخصیتها و محیط پسزمینه داستان را انگار چند هنرمند خیابانی کار کرده بودند. این اولین روی خوش نشان دادن دیزنی به دنیای مدرن و سبک های نقاشی انتزاعی بود. در تصاویر سیالیتی وجود داشت که انگارهیچ قانونی یارای به بند کشیدن آن را نداشت.
این بی پروایی در انیمه کردن شخصیت ها به کاراکترسازی شخصیتهای داستان نیز راه پیدا کرده بود. تابویی نبود که زیر پا گذاشت نشود. از لمس بدن دوشس مادر سه گربه توسط توماس، گربه ولگرد، تا گربه های ژولیده و کثیفی که جاز میزدند و نقش مهمی در از بین بردن عامل شر داشتند. از سویی عامل شر نه در بیرون خانه که در درون خانه بود. ادگار مستخدم بدجنسی که در فکر از بین بردن گربههای خانمش و بالا کشیدن ثروت او است مهمترین عامل خطر بود. خانه دیگر جای امنی نیست. باید از آن بیرون زد و جای امنی را گوشهای دیگر از آن پیدا کرد.
در ۱۰۱ سگ خالدار ، توله سگهای بازیگوش ربوده شده، باز به خانه صاحب خود برمیگشتند. زندگی به همان روال سابق ادامه پیدا میکرد. نشانههای بیرون خانه همچون چیزی خطرناک تصویر میشد.
در گربههای اشرافی دنیای بیرون جای امنتری است. این از تمایلی ناخودآگاه برای باز کردن درهای آشتی با تحولات دنیای بیرون خبر میداد. آزمودن سبک های تازه در انیمه سازی و فرصت دادن به تخیل مخاطب کودک تا با چیزی فراتر از جادو و افسانه قصهگویی سنتی آشنا شود. دنیا در حال پوست انداختن بود. طلیعه های آن، سد نفوذ ناپذیر دیزنی را هم درهم شکسته بود.
گربههای اشرافی ستایشی است از موسیقی جاز. گونهای موسیقی که سیالیت و بداهه نوازی در آن حرف اول را میزند. سبکی موسیقیایی تازه وارد شده به دنیای هزار رنگ دیزنی داشت با دمیدن انرژی تازه به باند صوتی فیلم انقلابی در دنیای انیمیشن ایجاد میکرد. چیزی شبیه گونهای سرخوشی رهآورد زندگی مدرن. مثل این بود که زیبای خفته در دنیایی تازه بیدار شود و جهانی آکنده از ترانه و آواز سرخوشی در اطراف ببیند. چیزی که در طراحی کاراکترهای هیپیوار دوستان توماس نیز رعایت شده بود. آنها شبیه مشتی لات تصویر میشوند. گربههایی آدم نما بیاعتنا به آداب اشرافی. گربههای ژولیدهای که قرار است تعریفی تازه از واژه هیپی ارائه دهند. دیزنی داشت هیپی گری و ملزومات زندگی مدرن را وارد افسانههای خود میکرد.
برای رفتن به دنیای قصهها نیاز به نشان دادن کتاب داستانی باز شده صحنه های ابتدایی فیلمها نبود. خود واقعیت تبدیل به جادو شده بود. خیال از دل کوچههای کثیف اما شاد محلههای دود زده پاریس جلوه نمایی میکرد. قصههای خیالی جدید دیزنی قرار بود زندگی در دنیای واقعی را به بچهها بیاموزد. این جسارتی تازه در قصهگویی بود. بیرون کشیدن جادو از دل واقعیتی که در آن زندگی میکنیم.
این به واسطه موسیقی جاز امکانپذیر شده بود. نواهای جاز ، تصاویر تخت و رنگبندیهای سرد و ساده فیلم را عمق و غنا میبخشید. پاریس تازهای در دنیای کارتون ظهور کرده بود و داشت قلب بچههای دنیا را تسخیر میکرد. نیاز به حضور شاهزادهای برای رهانیدن پرنسس به خواب رفته نبود. فقط کافی بود از دل خانه امن سابق بیرون بزنیم. دنیای خیال و افسانه خودش به ما خوشامد میگفت. این دنیایی بود آکنده از رقص. یک کاباره یا سیرک سیار در دنیای کودکانه. آمیختن بزرگسالی به کودکی و رسیدن به کمیایی که به آن خیال و افسانه میگویند.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اکران فیلمهای والت دیزنی در روسیه متوقف شد
- هانس زیمر؛ یک موسیقیدان مکاشفه گر/ درباره تنظیمکننده موسیقی انیمیشن «شیر شاه»
- من خود سورئالیسم هستم/ درباره سالوادور دالی
- فراز و نشیبهای مدیریت سرمایه انسانی در هنر صنعت انیمیشن
- کرونا باعث اخراج ۲۸ هزار کارمند شرکت دیزنی شد
- «داستان اسباب بازی ۴» هم میلیاردی شد/ یک رکورد دیگر برای دیزنی
- احتمال همکاری خواننده مشهور با والت دیزنی/ هری استایلز بازیگر «پری دریایی» می شود؟
- گزارش فروش هفتگی سینمای جهان/ انیمیشن «دامبو» ۲۰۰ میلیون دلاری شد
- رقابت دو اثر دیزنی در اکران/ «چین خوردگی در زمان» روی پرده رفت
- آنجلینا جولی انیمیشن «ایوان بینظیر» را برای دیزنی تهیه میکند
- «مینی موس» هم ستارهدار شد
- معمار دیزنیلند درگذشت
- اسطوره «دیزنی» درگذشت
- جانی دپ، دنکیشوت میشود
- غرامت دو میلیون دلاری برای پای شکسته بازیگر مشهور
نظر شما
پربازدیدترین ها
- ردپای یک کارگردان مؤلف / نگاهی به فیلمهای کوتاه سعید روستایی
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- موقعیت فیلمهای ایران و سینماگران فراملی در فرانسه
- با نظرسنجی از ۱۷۷ منتقد فیلم؛ نشریه ایندی وایر برترینهای سال ۲۰۲۴ سینما را معرفی کرد
آخرین ها
- برگزاری پانزدهمین کنفرانس بینالمللی فناوری اطلاعات و دانش با حمایت همراه اول
- برگزاری جشنواره فیلم ۱۰۰ در اردیبهشت سال آینده/ «فراصد» بخش جدید جشنواره با رویکرد فلسطین
- حذف فرهنگ از سبد طبقه متوسط؟/ هزینههای سبد فرهنگی خانواده ۴نفره در تهران چقدر است؟
- نکوداشت زنده یاد اکبر عالمی و بزرگداشت مهدی رحیمیان در آیین معرفی برندگان هفتمین جایزه پژوهش سال سینما
- با پیشتازی «۴۷» و «مخفیانه»؛ نامزدهای جوایز اسکار سینمای اسپانیا معرفی شد
- همزمان با سالگرد اولین نمایش عمومی «قیصر»؛ بزرگداشت مسعود کیمیایی برگزار میشود
- دو خبر از جشنواره بینالمللی تئاتر فجر؛ زمان بازبینی حضوری و انتخاب نهایی آثار بخش دیگرگونههای نمایشی/ آغاز ثبتنام اصحاب رسانه و منتقدان
- برگزاری نمایشگاه پشت دریای وهم
- حضور همراه اول با مجموعهای از سرویسهای فناورانه در نمایشگاه تلکام ۲۰۲۴
- بازگشت جنابخان به تلویزیون همراه با محسن کیایی
- «در آغوش درخت» بهترین فیلم بلند سینمای جهان جشنواره هندی شد
- نکوداشت خسرو خسروشاهی در جشنواره فیلم رشد
- «شهر خاموش» و «شناور» در شبکه نمایش خانگی
- به پاس یک عمر دستاورد سینمایی؛ خرس طلایی افتخاری برلین به تیلدا سوئینتون اهدا میشود
- کنسرت نمایش ایرج، زهره، منوچهر / گزارش تصویری
- حقایقی درباره محمد نوری به بهانه سالروز تولد او/ مردی که از شکست هراس نداشت
- ذلت ماندن یا لذت رفتن و رستن!
- جدول فروش سینمای ایران در آخرین روز پاییز/ پنج فیلمی که از ابتدای امسال بیش از ۱۰۰ میلیارد فروختند
- نمایش «دِویل» تمدید شد/ آغاز اجرای نمایش «تشنگان» از ۴ دی
- شایعه فروش آثار تجسمی مربوط به فروغ فرخزاد و سهراب سپهری/ سریال و فیلم مستند سهراب و فروغ به زودی کلید میخورد
- نامزدی یک فیلم کوتاه ایرانی-آمریکایی در جوایز آکادنی فیلم سوئد
- نشست خبری بزرگداشت فروغ فرخزاد / گزارش تصویری
- درباره سه مستند سینماحقیقت/ از جسارت نمایش عریان اعتیاد تا عشق به سینما در اتاق آپارات
- به خاطر نقش برجسته در صنعت سینما؛ کریستوفر نولان و همسرش، شوالیه و بانوی فرمانده شدند
- چرا «لیلی» سریال «داییجان ناپلئون» زشت بود؟/ پاسخ ناصر تقوایی را بخوانید
- «تیآرتی» ترکیه آغاز به کار کرد؛ صداوسیما هنوز در فکر سانسور است
- سیمرغ مردمی به جشنواره فیلم فجر بازگشت
- بستههای ویژه شب یلدای همراه اول با هدیه دیجیتال معرفی شد
- آنونس رسمی عاشقانه «عزیز» رونمایی شد
- با نظرسنجی از ۱۷۷ منتقد فیلم؛ نشریه ایندی وایر برترینهای سال ۲۰۲۴ سینما را معرفی کرد