علی نعیمی (منتقد)
نتایج نظرسنجی مرکز تحقیقات و سنجش افکار صداوسیما که پس از ایام نوروز منتشر شد، مبین این است که در نوروز سال ۹۵ برنامههای ترکیبی مفرح و سرگرمکننده گوی سبقت را در جلب و جذب نظر مخاطبان تلویزیون از رقبای نمایشی ربودهاند.
این جمله خبری درون خود یک نکته مثبت و صدها نکته منفی دارد. برنامههای ترکیبی کمخطرترین راه ارتباط با مخاطبان است. بهخصوص آنکه این برنامهها در تلویزیون دولتی ایران ضبطشده روی آنتن میروند و خبری از اتفاقات هیجانانگیز یک برنامه زنده تلویزیونی نیست.
برنامهسازی در صداوسیمای ایران مبتنی بر یک خط رسمی شکل گرفته است. تئوری جذب مخاطب و رقابت با شبکههای فارسیزبان برای نگهداشتن مخاطبان پای شبکههای داخلی، استراتژی شکستخورده تلویزیون در این سالهاست. به این معنا که رسانه عریض و طویل صداوسیما با بیش از صدهزار پرسنل رسمی، کادری، اداری و پیمانکاری به جای آنکه پیشرونده باشد و با برنامههایش نقطه عطف کارهای تلویزیونی را رقم بزند و از موقعیت سوبسید و آنتن ارزانی که در اختیار دارد، برندهای مهم رسانهای درست کند، عدهای کارمند خطکشبهدست را پای شبکههای ماهوارهای گذاشته است و نعلبهنعل برنامههای تلویزیونی آنورآبی را با حفظ تمامی شئونات و خطوط قرمز داخلی روی کاغذ پیاده میکند و روی آنتن میبرد. نتیجه آن یک موقعیت پارادوکسیکال عجیب و غریب است. یک رسانه که تا همین چند وقت پیش نشاندادن آلات موسیقی را جزء خطوط قرمز پررنگ خود گذاشته بود و حجم موسیقیهای سازمان صداوسیما را به پایینترین حد خود رسانده بود، برای آنکه از رقیب لندننشین خود عقب نیفتد، با همان ترکیب برنامهسازی معجونی را روی آنتن میبرد که نه مجری برنامه را میتوان آزادانه جلوی دوربین دید و نه برنامه مسابقهمحور، رنگوبویی از رقابت دارد.
یکی از حسنهای مدیریت صداوسیما که باید در اشل دولتی آن و مدیریت فرهنگی در سینما و تئاتر و کتاب هم رعایت شود، ثبات حضور یک مدیر برای ایجاد فضای مناسب جهت قوامیافتگی یک محصول فرهنگی است. امری که هرچند در صداوسیما تا حدی رعایت میشود اما مدیریت سیاستزده و یکدست یک دهه اخیر تلویزیون، فرصتهای سرگرمیسازی را یکی پس از دیگری از دست داده است، تا جایی که اصول برنامهسازی در سازمان صداوسیما با تعاریف تازهای روبهرو شده است. تلویزیون در سالهای اخیر و بهخصوص از زمان تصدی عزتالله ضرغامی سیاست یک بام و دو هوای خود را به سیاست چکشی و ضربهای تغییر داده و سرعت صفروصدشدن افراد در تلویزیون آنقدر زیاد است که نمیتوان روی تأثیرپذیری آن در طولانیمدت امیدوار بود. در این سالها اگر برنامههای ترکیبی مثل «به خانه برمیگردیم» و «خانواده» که سابقه هر دو به بیش از دو دهه میرسد، توانستهاند به راه خود ادامه دهند، در پایینترین سطح تأثیرپذیری در جامعه حضور داشته و در حالی بخشی از بودجه برنامهسازی را به خود اختصاص میدهند، که بود و نبود آنها روی آنتن تلویزیون هیچ تفاوتی ندارد. به تعبیر دیگر سیاست جذب مخاطب در حالی رویکرد خودش را از دست داده است که تأثیرپذیری جای خود را به بیتفاوتی داده و نتیجه آن آنتن زندهای است که در آن چند کارشناس درباره موضوعاتی صحبت میکنند که نمونه بهترش را مخاطب در شبکههای ماهوارهای دیده است.
برنامه خندوانه یک مثال خوب درباره اصول سرگرمیسازی است که ابتدا تأثیرپذیر و در سری جدید رویکردی جامعهگریز به خود گرفته است و مغلوب نگاه ممیزی مدیران بالادستی شده است. یک اشاره کوچک به دکور این برنامه شاید خیلی چیزها را جلوی رویمان بگذارد. در سری قبلی برنامه که در پاییز و زمستان سال گذشته روی آنتن رفت، مخاطبان حاضر در برنامه در یک دکور کوچک و جمعوجور و خودمانی و با چیدمانی که همگی روبهروی هم و در مقابل دید مجری قرار گرفته بودند، حضور داشتند. مدلی که گرمی و حضور مخاطب و تأثیرپذیری از نگاه او در جایجای برنامه حس میشد. نگاه کمیتگرای مدیران تلویزیون و حس همگانیکردن یک برنامه مردمی در سال جدید، دکور برنامه را طوری طرحریزی کرد که اگرچه مخاطبان بیشتری در برنامه حاضر میشوند اما دور و بیاثر در گوشهای از تصویر هستند. در این سالها مدیران تلویزیون نسبت خودشان با مردم را جز در موارد ضروری مشخص نکردهاند. این مدل را در برنامه «دورهمی» متأسفانه بیشتر شاهد هستیم. مخاطبان در گوشهای از تصویر حضور دارند که کل تصویر تاریک است و چهرهها مشخص نیستند. شاید حلقه مفقوده در همین نوع نگاه به برنامهسازی است. اینکه تلویزیون احساس میکند میداند چگونه میتواند مخاطبانش را پای برنامههایش نگه دارد؛ درحالیکه اصلا مردمان روزگار خودش را خوب نمیشناسد. نخ تسبیح این ماجرا در این است؛ یک رسانه دولتی که بودجه خود را از مردم میگیرد، از آنها فرسنگها فاصله گرفته است.
منبع: روزنامه شرق
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سروش صحت و کتاب باز با سالن پر در کانادا؛ آقای تلویزیون! کی ضرر میکند، من یا تو؟
- کانون کارگردانان سینما بیانیه داد؛ نمایش خانگی تعطیل خواهد شد/ هشدار کانون کارگردانان سینما به مجلس
- سرنوشت «کلاه قرمزی» در انتظار «جناب خان»؟
- رفتار غیرمرسوم صداوسیما در قبال یک سریال نمایش خانگی
- آیا سیر تطور نمایش خانگی، کابوسی برای تلویزیون و سینماست؟
- مهران مدیری، دُبی، علی کریمی و باقی ماجرا
- شبکه نسیم فعلا کنداکتورش را بدون «دورهمی» بست
- نگاهی به چند مجموعه ماندگار مذهبی؛ چرا این سریالها مدام تکرار میشوند؟
- سلیم غفوری قائممقام معاون سیما شد/ صادق یزدانی حکم گرفت
- آینده مبهم «خندوانه» از نگاه رامبد جوان
- آیا وزارت ارشاد همچنان پای مواضع خود میماند؟
- تلویزیونی که مهرهسوزی میداند
- واکنش کارگردان «دینامیت» به نامه ساترا؛ من همچنان به صحت این نامه شک دارم/ این نامه تفرقه برانگیز است
- واکنش تهیهکننده «یاغی» به نامه ساترا/ این نامه تلاشی برای محدود کردن پلتفرمهای داخلی است
- رامبد جوان و پله فوتبالیست افسانهای
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- رکوردداران روز اول اکران
- «اتاق فرار» پرمخاطبترین بسته فیلم کوتاه «هنر و تجربه»
- معرفی برگزیدگان جوایز دیوید دی دوناتلو ۲۰۲۴ ایتالیا/ «من کاپیتان» بهترین فیلم شد
- روسای جدید آکادمی سزار معرفی شدند
- فیلم کوتاه «چوپان» در جشنواره ژاپنی
- «طاووس خانم و ازدواجهایش» در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه میرود
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست