سینماسینما، حمید عبدالحسینی*
در میان متون ادبی خاصه نمایشی، منابع دارای ارزشهای دراماتیک غنی وپربار کم نیستند که نه تنها در مدیوم خود بلکه در سایر قالبها به عنوان مبدا اقتباس و یا برداشت قرار گیرند و زمینه ساز تولید آثار هنری قابل تامل و اثرگذار دیگری شوند. جای تردید نیست که ملاقات بانوی سالخورده نوشته فردریش دورنمات، یکی از این متون کم نظیر با چنین ویژگیهایی ست که چه به سبب تماتیک و چه از منظر جنبههای دراماتیک و شخصیتپردازی در جایگاه رفیعی قرار گرفته و حالا در ایران پس از چندین اجرای صحنهای، در سینما نیز محسن قرایی به سراغ آن رفته است.
در نگاه قرایی به این نمایشنامه، با درک منطقی سینما به عنوان مدیومی که در آن عنصر فضاسازی از اهمیت بالایی برخوردار است یک مشخصه برجسته به چشم میخورد و آن برداشت نویسندگان از متن موجود در عوض تبعیت نعل به نعل از منبع است. آنها با نگاهی به این نوشته و دریافت برخی از مولفهها و حفظ آن، به تغییراتی دست زدهاند که نقش غیر قابل کتمانی در آداپاتهسازی روح اثر چه در پردازش کاراکترها با توجه به سبقه فرنگی و چه از منظر جغرافیا و بافت لوکیشن به عنوان یک کاراکتر مستقل عملکرد متناسبی یافته است. «بی همه چیز» روایتگر مردمانی است که برای رهایی و ارتقای طبقه و جایگاهشان چشم بر گذشته، ارزشها و انسانیت میبندند و همه اینها را قربانی ثروت و پول میکنند. فیلمی که سنتها را در مقابل ورود مدرنیسم مینهد و بر بیهویتی انسانها در چنین موقعیتی تاکید میکند، مردمی که شاید به اشتباه بودن تصمیم خود واقفند اما از اجرای آن ناگزیر. اما گذشته از امتیازات فیلمنامهای، «بی همه چیز» فیلم اجرا نیز هست. کارگردان با دوربینی که هم در نماهای ایستا و هم در حرکت جای درستی را برگزیده و چشماندازی معرف و بعدتر بسترزا را برای مخاطب تعریف می کند، به مفاهمه قابل قبولی با فیلمبردار و یا شاید به عبارت بهتر عکس آن، یعنی فیلمبردار با فیلمساز رسیده است. این همآمیزی را میتوان در بخش مونتاژ نیز به شکل مشهودی دید، چرا که پیوستهسازی روایتی با این حجم از اتفاقات و نیز شخصیت در زمانی کمتر از دو ساعت بدون طرح و ایده قبلی نشدنی است. گذشته از همه این ویژگیها اما «بی همه چیز» فیلم بازیگر و بازیگری است، با مجموعهای که یکی از بهترین انتخابهای سالهای اخیر را شامل میشود و علاوه بر حضور چهرهها و ستارگان، پدیدهای همچون لاله مرزبان را هم به عنوان یکی از تازهها در ترکیب دارد. پرویز پرستویی و هدیه تهرانی بهترین نقش آفرینی یک دهه اخیر خود را در «بی همه چیز» تجربه کردهاند و علاوه بر فردیت در تقابل نیز نقطه طلایی فیلم را به مدد بهرهگیری موثر از بیان، میمیک و نگاه پدید میآورند و دوگانهای از عشق نافرجام پیشین و تنفر پسین را میآفرینند. اینجا چشمها باید موید همه آنچه از گذشته باقیمانده باشند؛ گذشتهای که از آن هیچ نمیبینیم بلکه خرده روایتهایی میشنویم و این نگاهها هچون دالانی برای نقب به سالهای پیش عمل میکند.
باران کوثری و پدرام شریفی به نمایندگی از گروه بازیگرانی که در قامت اهالی روستا نقش آفرینی میکنند، در یادماندنیاند و از میان همه لحظات میتوان به سکانس عکس یادگاری کوثری در کنار تهرانی و بیرون راندن پدرام شریفی توسط اهالی روستا به عنوان اوج بازیهای آن دو اشاره کرد. در کلیت، حفظ چهارچوبهای شخصیتی در ایفای نقشهایی که در برخی مولفهها به تیپ پهلو میزنند از دستاوردهای جمله بازیگران «بی همه چیز» است که کلی واحد برای نمایش تنوع رفتار و پیشه جماعت روستای محل وقوع داستان شکل میدهد. این مهم جز با دقت عمل کارگردان در گزینش و هدایت نقشآفرینان با چنین کیفیتی ناممکن به نظر میآید، آن هم برای فیلمسازی که سومین فیلم کارنامهاش را ساخته است.
*نویسنده و کارگردان
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- انتقاد تند پرویز پرستویی از تهیهکننده فیلم «بی همه چیز»/ حیف که خستگی کار در تنمان ماند
- ستارههای هوای ابری/ نگاهی به فیلم «بی همه چیز»
- هدیه تهرانی، نامی در بین مشاهیر بازیگری دنیا/ کوتاه درباره «بی همه چیز»
- فیلمفارسیسازی/ نگاهی به فیلم «بی همه چیز»
- هویت فروپاشیده/ نگاهی به فیلم «بیهمه چیز»
- انتقام و وسوسه/ نگاهی به فیلم «بیهمه چیز»
- حق انتخاب یا حق زندگی/ نگاهی به فیلمهای «دومینو»، «خونریزی» و «بیهمه چیز»
- گفتوگوی تصویری اختصاصی سینماسینما با جواد نوروزبیگی، تهیهکننده فیلم «بیهمه چیز» (بخش دوم)/ برداشتهای متفاوت از فیلم، نشانه موفقیت آن است
- گفتوگوی تصویری اختصاصی سینماسینما با جواد نوروزبیگی تهیهکننده «بیهمه چیز» (بخش اول)/ حوزه هنری خواستهای داشت که به پایان فیلم آسیب میرساند
- گزارش از گیشه فیلمهای روی پرده/ فروش نیممیلیاردی «بیهمه چیز» در آخر هفته
- در جلسه شورای صنفی نمایش، زمان اکران پنج فیلم مشخص شد
- براساس اطلاعیه شورای صنفی نمایش، چهار فیلم جدید به سینماها میآیند
- ۱۰ فیلم تا ابتدای دی ماه اکران میشوند
- پروانه نمایش سه فیلم صادر شد
- سینمای ایران به کجا میرود؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
آخرین ها
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان»
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور