سینماسینما، سمیه علیپور
چرا وقتی فیلمها بعد از مدتها توقیف روی پرده میروند، اغلب با این واکنش روبهرو میشوند که این همه سال در کمد نگه داشتن فیلم به چه دلیل بوده؟ حالا که فیلم اکران شد و آب از آب تکان نخورد؛ اما گویندگان این جملات معمولا یک عامل مهم را فاکتور میگیرند و آن گذر زمان است، همان چیزی که پشتگرمی یک مدیر برای بیرون آوردن فیلم از کمد و روی پرده فرستادن آن است.
در سال ۱۳۹۷ دو فیلم بسیار خبرساز سینما از توقیف جَستند: «عصبانی نیستم» رضا درمیشیان و «آشغالهای دوست داشتنی» محسن امیریوسفی. هر دو فیلم حدود پنج سال توقیف بودند و در این مدت کارگردانان آثار و مطبوعات اجازه ندادند از یادها بروند. یکی از موتیفهای جشنواره فیلم فجر در این سالها حضور نداشتن «آشغالهای دوست داشتنی» در آن و اعتراض مطبوعات و کارگردان بود و در مورد «عصبانی نیستم» هم کسی فراموش نمیکرد فیلم درمیشیان چطور از جایزههای جشنواره فجر سی و دوم محروم ماند و هر زمان بوی غفلت از فیلم شنیده میشد، خبری، گزارشی، نوشتهای و یادداشتی بلاتکلیفی و وضعیت غمانگیز آن را یادآور میشد.
عمر ماندن در کمدها بالاخره سرآمد و فیلمها رنگ پرده دیدند، اما «آب از آب تکان نخورد» نه اینکه با اکران فیلم توقع حرکت و جوش و خروشی در جامعه باشد؛ همین که حرف فیلم پخش میشد و در فضای بی در و پیکر مجازی بالاخره چالشی، تکانی، اتفاقی مشاهده میشد کافی بود، اما نشد که نشد… یکی دو انتقاد رسانههای تندروی دست راستی هم که اگر نبود آش اکران فیلمها کاملا بیطعم میشد. اما دلیل این خنثی بودن را در کجا باید یافت؟ آیا تیغ سانسور نفس فیلمها را بریده یا چیزی جدای از آن (عاملی که کمتر مورد توجه است و بیش از هر چیزی روی فیلمهایی از این دست اثر میگذرد) تب داغ فیلمها را سرد کرد؛ به نظر میرسد «گذر زمان» بیش از دست و دل بازی و بزرگواری هر مدیری در رفع توقیف شدن فیلمها نقش داشته است.
سه فیلم «به رنگ ارغوان» ساخته جنجالی ابراهیم حاتمیکیا، «عصبانی نیستم» و «آشغالهای دوست داشتنی» هر کدام به طور تقریبی بعد از پنج سال توفیف، اکران میشوند. فیلم اول در یکی از بهترین فصلهای نمایش روی پرده میرود، یعنی اکران عید. زمانی که فاصله چندانی از جشنواره بیست و هشتم نگذشته و هنوز خاطرات جوایز فیلم از این رویداد سینمایی در ذهنها واضح بود؛ اما فیلم حاتمیکیا در اکران آن هم در آن مقطع حساس تاریخی کشور و با وجود برخی المانها در فیلم که اتفاقا با رنگ و بوی آن روزها همخوان بود نتوانست جریانساز باشد؛ فیلمی بود مثل همه فیلمها و اکران شد و رفت. فیلم درمیشیان در شرایط نسبتا بهتری از فیلم امیریوسفی اکران شد. نمایش آن در اردیبهشت ماه ۹۷ فرصت خوبی برای دیده شدن فیلم بود، اما با دیدن پوسترهای فیلم در بیلبوردهای شهری و خالی بودن جو و فضایی اطراف فیلم، این پرسش به وجود میآمد که دلیل این همه خون دل خوردن کارگردان برای اکران نشدن فیلمش پس چه بود؟ فیلم امیریوسفی هم شاید در کمال ناباوری بالاخره در بهمن ۹۷ به نمایش درآمد و اتفاقا در مورد این فیلم بسیاری در مطبوعات دست به قلم شدند و نوشتند و نوشتند، اما آیا فیلم در حد ادعای خود که آشتی ملی یا هر تعبیری با این مفهوم است، توانست آغازگر صحبت و کلامی باشد؟
هر سه این فیلمها آثاریاند که دلیل توقیف شدن آنها، طرح برخی موضوعات ملتهب اجتماعی سیاسی بود. مگر دوام «مگو» نبودن یک موضوع تا چه زمان است؟ مسائلی که سالها درگوشی گفته میشد و ترس از بیان آنها در جمع وجود داشت، اکنون پشت تریبونها و از سوی بلندمرتبهترین مقامها گفته میشود. پس وقتی یک موضوع از تب و تاب افتاد، حد و مرز ممنوعیت آن پیچ و تابی خورد و کمی بازتر شد، دیگر میتوان به راحتی دستی روی فیلمهای خاک خورده کشید و چند مورد حذف و تعدیل هم به فیلم پیوند زد و در نهایت با تداعی فضایی آزاد فیلم بیجان را راهی اکران کرد… پیکرهای که در تناسب با فضای اطراف خود دیگر آن کارکرد طراحی شده را ندارد و همین است که اجازه حیات به آن میدهد. برای همین است که اغلب مدیران با رفع توقیف برخی فیلمها دوران مدیریت خود را آغاز و در پایان با تعدادی فیلم که در دوره آنان توقیف شده میز مدیریت را ترک میکنند.
«گذر زمان» فیلمهای رفع توقیف شده را چون از گور بازگشتههایی جلوه میدهد که به ندرت میتوانند آن اهداف اولیه را محقق کنند. زمان بیرحمتر از هر چیزی برندگیهای فیلم را صیقل میدهد و اگر گفته میشود فیلمهای از توقیف درآمده «تر و تازه»اند، این تازگی بیشتر وجه هنری را شامل میشود تا محتوایی؛ محتوایی که به واسطه این صیقل خوردن، نه دیگر توان گیرانداختن نهادی را دارد، نه حتی جوش و خروشی در اندیشه مخاطب به پا میکند.
پس با خیالی آسوده میتوان منتظر رفع توقیف شدن «صد سال به این سالها» به کارگردانی سامان مقدم هم شد… دیگر «ایران» این فیلم هم چیزی پنهان از مخاطب ندارد…
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سینما تک برج آزادی با «اوپنهایمر» افتتاح میشود
- تهیهکننده فیلم مطرح کرد؛ امکان توقیف «برادران لیلا» وجود دارد؟
- انتصاب مدیر روابط عمومی جشنواره جهانی فیلم فجر
- محسن امیریوسفی خبر داد: یک بازیگر جدید در «آشغالهای دوست داشتنی اصل»!
- کاسه کوزه را سر فضای مجازی نشکنید، ما بیتعارف همین هستیم/ «روی خط»
- محسن امیریوسفی: توقیف فیلم، یک جنایت فرهنگی است
- مارموز، قانون مورفی و آشغالهای دوست داشتنی، بهترین فیلمهای سال ۹۷ از نگاه کاربران سایت سینما تیکت
- برترین های سینمای ایران در سال ۹۷ به انتخاب منتقدان سینماسینما / بخش ششم محمدرضا مقدسیان و علی اصغر کشانی
- «آشغالهای دوست داشتنی»؛ شاخه زیتونی در یک دست و کیسه ای سیاه در دست دیگر
- آشغال زمانهات را بشناس
- یادداشت هفتگی «سینما سینماست»/ آشغالهای دوست داشتنی؛ گردهمایی موقعیتها
- دسته گل «آشغالهای دوست داشتنی» برای تحریم حوزه هنری
- واکنش عجیب عبدالرضا داوری مشاور احمدی نژاد به فیلم آشغالهای دوست داشتنی
- نه برای آن کسی عصبانی شد و نه برای این کسی آشغال در خیابان ریخت! / نگاهی به توقیف فیلم ها در دهه اخیر
- خوشحالی مهناز افشار از اکران فیلم آشغالهای دوست داشتنی
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»