سینماسینما، حسین سلطان محمدی
سینما عنصری اجتماعی و عامل وحدت اجتماعی است. تثبیت کننده قواعد جمعی زیستن است. فیلم را جمع تماشا می کنند. هنرمندانش در جمع، محصور در علاقه و اشتیاق هواداران هستند. برای دیدن فیلمهایش، جمعی صف می بندند. برای نمایش آثار، سالن های جمعی و چندسالنه ساخته می شود. عامل رونق اقتصادی هست زیرا جمع علاقه مند به فیلمها، خرید از مکانهای تجاری سالن های کمپلکس را هم پیگیرند. و بسیار ویژگی جمعی دیگر در این عنوان «سینما» نهفته است. اینکه دیدیم هنرمندی قبل از جشنواره در جمعی درباره این می گوید که ما در تلویزیون (که یک رسانه جمعی است) بودیم و تازه نیامده ایم، یا هنرمندی در اختتامیه حرف از بودن در جمع می زند در حالی که سیمرغ در دست دارد، هنرمندی هم سیمرغ به دست و بدون تفکیک از همه وقایع یاد می کند و حتی داوری از اجتماع و جمع می گوید، یعنی رفتار برمدار ذات و هویت سینمایی. یادتان هست که ما سینماگر را بازتاب رویدادهای اجتماع می دانیم! در همه استانها هم برای سینما و فیلم های جشنواره سرودست شکستند. همه برای دیدن فیلمها آمدند. حالا این مدیوم جمعی را به اقدام فردی آلوده کردن، خلاف قاعده است. خلاف ذات آن است. خلاف کارکرد آن است.
حالا در بهمن امسال، جشن های دهه فجر و بخصوص جشنواره فیلم فجر، با حاشیه سازی های بیش از حد و بی مورد نسبت به ماجراهای آبان ماه و هواپیمای اوکراینی، برخورد داشت و در جشنواره فیلم فجر، به حرف تحریم و اقدام به تحریم و تعابیر جدید اعتراضی به موضوع تحریم بدین ترتیب که یک برنامه تحریم و دیگری نه، کشیده شد. حرف عمده درگیران بحث تحریم در سینما، بخصوص هیاهوسازان قلم به دست سینمایی، بعضا، نشان داد که درک عام و دقیق از اجتماع و رویدادها ندارند. مانند این عنوان نشریه ای وابسته به ساختار اداری کشور: «وقایع آبان ماه و دی ماه روح وروان یک ملت را هدف قرار داد مگر فرهنگ و هنر یک سرزمین، با روح یک جامعه سر و کار ندارد ؟». چرا می نویسم که درک از اجتماع ندارند چون نتوانسته اند میان اعتراض مردم عادی با اغتشاش سازمان یافته، تفکیک دهند، میان چندهزار مامور مجروح و تعدادی مامور کشته شده و مردم عادی و اغتشاشگران در این حوادث تفکیک قائل شوند و در دام فریب فضاسازی خارج از کشوری با منشأ بخصوص از آلبانی افتادند؛ همان آلبانی که پایگاه موج دادن به تحریم صداوسیما هم شد و همان آلبانی که اعلام شد، «سخنگوی قوه قضائیه: بازگرداندن سردسته اغتشاشگران آبان از آلمان که در کمپ آلبانی اقامت داشت/ باشگاه خبرنگاران»! این نوع اذهان، در بحث هواپیمای اوکراینی هم دوغ و دوشاب را آغشتند. دیگر، دیدن ماجرای سردار سلیمانی و بقیه وقایع که بماند.
در جشنواره فجر امسال، هنرمندان برخلاف هدف اصلی نشست های رسانه ای بعد از نمایش فیلم هم، به محکمه ای نشانده شده بودند که شبیه به تفتیش عقاید بود. «امضا می دهی که پایان فیلمت، کار خودت است؟»، یا «دوره ات گذشته است»، «چرا در کن، نام از امام زمان(عج) نبردی یا جایزه را آنجا به او اهدا نکردی» و امثال اینها. آیا اینها برای آشنایی با فیلم است یا اثبات اینکه هنرمندان دروغگویند؟ یا اینکه داوران به استدلال تخصصی یک داور گردن نهاده و سیمرغ را به کسی داده اند و حالا بعد از جشنواره درصدد محکوم کردن این اقدام هستیم؟ اینها برای احترام گذاشتن به سلیقه داوری یک جمع است یا نوعی محکوم کردن استدلال یک جمع؟ یا در متون هایی دیده شد که چرا فلان هنرمند به فلان رویداد یا برای مثال به حوادث آبان اعتراض نکرد. این مدل پرسش از چه نوع دیدگاهی است؟ یا باید قائل باشیم به این نظریه که هنرمند باید در بیان دیدگاهش آزادی عمل داشته باشد که در این صورت به نوع فیلم و روشهایش نظر می افکنیم و می جوییم که آیا حرف موردنظر فیلمساز درست تصویر و بیان شده یا نه و یا اینکه باید قائل به تفتیش عقاید شویم و گروهی را با هیاهو منکوب کرده و گروهی دیگر را بر سر بگذاریم. هیاهوکنندگان چقدر قوی هستند؟ دوست سینماگری می گفت، همانند فوتبال، تیم ضعیف در کل لیگ ضعیف است اما وقتی مقابل تیم های قوی و بالای جدول قرار می گیرد، بهترین حمله را می کند، اما این تک حمله، لزوما بیانگر تحول اندیشه ای نیست. بلکه «عرض خود بردی و زحمت ما را زیاد کردی.»
یکی از عجائب امسال جشنواره شنیدن این نکته از مسئولان جشنواره بود که فلان گروه فیلمساز چون اختتامیه را تحریم کرده، جلسه می گذاریم تا تصمیماتی احتمالا سخت یا بقولی تعزیری، برایش درنظر بگیریم و جالب بود که همان هنرمند در جشن دیگر این مجموعه جشنواره، حاضر است و جایزه می گیرد! اگر باید برای تحریم کنندگان تصمیم تنبیهی گرفته شود، همه آنانی که تحریم کردند و از تحریم نوشتند و خواستار تحریم بودند، باید دست کم در سال بعد، محلی از اعراب در جشنواره نداشته باشند یا در رویدادهای سینمایی مانع دیدنشان شوید. که اگر این است، چون دستاویز قانونی اش را دارید، چرا مانع حضور کارگردان سیمرغ گرفته سال قبل که در اختتامیه نیامد سیمرغش را بگیرد، در جشن منتقدان امسال نشدید که برای همان فیلم آمد و جایزه گرفت؟ شما که دستاویز قانونی دارید که هر فعالیت فرهنگی در کشور باید با نظارت وزارتخانه انجام شود و بر این مبنا، همه فعالیت ها در این حوزه دولتی و خصوصی را زیرنظر دارید. این نشان داد که مسئولان هم در دام حاشیه ها افتاده اند. شما هم باید با حداکثر اغماض، فضا را برای حضور فراهم کنید. باید فضا مثل امسال باشد که از حاتمی کیا تا مجیدی، از عزتی تا آقایی، از فرامرز قریبیان تا طناز طباطبایی و پیمان معادی و از …، همه سیمرغ گرفتن را حق خود بدانند. این یعنی همه خود را از جمع می دانند. و هرکس از سینما، خود را از این جمع ملی دور کرد، باید بداند که – با اندکی تغییر – «جمعی به تو مشتاق و تو غایب ز میانه» بودی.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- قانون هست، اما نیست/ نگاهی به جایگاه قانون در فیلمهای جشنواره سیوهشتم فجر
- اسلوب غلط از درک واقعیت عاجز است/ درباره داوری فیلم
- نگاهی به بهترین های جشنواره/ پیروزی جوانها بر پیشکسوتها!
- من از «از دست دادن» میآیم وطنم/ نگاهی به فیلم «روز صفر»
- آن سه کام حبس لعنتی/ نگاهی به فیلم سه کام حبس
- نگاهی به فیلم عنکبوت/ همه چیز در سطح
- گفتوگو با مجید مجیدی/ نباید فضا را خشن کنیم
- ای کاش قضاوتی در کار بود/ یادداشتی درباره «قصیده گاو سفید»
- چرا این همه خشم؟! به بهانه میزهای مستطیل شکل جشنواره فجر
- بیمها و امیدها
- واکنش فرشته طائرپور به عدم حضور عوامل فیلم روز صفر در اختتامیه
- گزارش مردم گریز
- تابناک: چرا حتی برنده پنج سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر هم به آن معترض است؟!
- تابناک: راهبرد اشتباه جوایز جشنواره فیلم فجر چیست و چه جوایزی به اشتباه داده شد؟
- فیلم برادران ارک را چگونه بفهمیم؟/ نقدی بر فیلم پوست
نظر شما
پربازدیدترین ها
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- آکتور ایرانی در شبکه آرته فرانسه
آخرین ها
- بازگشت مهران مدیری با یک سریال و شروعِ پیشتولید «پایتخت»
- تایید حکم ۸ سال حبس برای رسولاف
- فیلم کوتاه «یک روایت دقیق» در جشنواره ایتالیایی
- در برنامه خط فرضی مطرح شد؛ سیاست و جنسیت، دوایر ممنوعه اصلی در فیلمهای کمدی
- فراخوان چهاردهمین دورهی جوایز ایسفا منتشر شد
- جایزه نتپک به «گیج گاه» رسید
- حضور «باگ» در جایزه آکادمی دانشجویی اسکار
- صدداستان؛ برنامه تازه سوینا/ انتشار سه داستان کوتاه با صدای باران کوثری
- اعضای سومین دوره هیات مدیره صنف تماشاخانههای ایران مشخص شدند
- آکتور ایرانی در شبکه آرته فرانسه
- جنون شکسپیری در زمانه ما/ نگاهی به فیلم «شاهلیر»
- «کتاب مستطاب سینما» در نمایشگاه کتاب
- کیانوش عیاری: «۸۷متر» از شبکه یک روی آنتن میرود
- باغ کتاب میزبان جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی شد
- تقدیر ویژه جشنواره اوبرهاوزن از فیلم کوتاه ایرانی
- «عامه پسند» اکران آنلاین میشود
- «عمو ماهیگیر» روی صحنه عمارت نوفللوشاتو
- حضور همراه اول در نمایشگاه بینالمللی اینوتکس ۲۰۲۴
- شکایت آموزش و پرورش از «افعی تهران»
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- دعوت گروه «فقر پشت پردهها» برای اعتصاب/ حقوق و بیمه کارکنان، چالش مدیران جشنواره کن
- در «تحریک کنندگان»؛ مت دیمون و کارگردان «بورن» در یک کمدی دزدی همراه شدند
- مدیرکل هنرهای نمایشی استعفا داد
- راهیابی «آمرغ» به جشنواره آسیای جنوبی مونترال
- حضور مرکز گسترش با ۲۲ کتاب در نمایشگاه کتاب تهران
- «دیوان تئاترال» روی صحنه میرود/ آغاز اجرای نمایش «مرگ با طعم نسکافه» با حضور مسعود کیمیایی
- صعود مقاومت ناپذیر و حیرت انگیز آقای کارگردان/ نگاهی به فیلم «چهارشنبه سوری» به مناسبت سالروز تولد اصغر فرهادی
- «بیژن و منیژه» میلیاردی شد
- بزرگداشت کیانوش عیاری و افتتاح گنجینه این فیلمساز در موزه سینما
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم