سینماسینما، علیرضا نراقی
مشکل اصلی «کارت پرواز» ساخته مهدی رحمانی این است که ایده و قصه تک‌خطی فیلم به جای این‌که در فیلمنامه با قواعد ژانر یا واقعیتِ موقعیت پرداخت شود، به آن تصور و تصویر مبهمی نزدیک شده که می‌توان نامش را واقع نماییِ متظاهر نامید. واقع‌نمایی به این معناست که فیلم در اصل واقعی و مبتنی بر تحقیق نیست، بلکه سعی می‌کند با تمهیدات ظاهری و آشنای سینمای واقع گرا، از داستان خود ارائه‌ای تظاهرکننده به واقعیت باشد. در این شکل آن‌چه دفن می‌شود، خود واقعیتِ یک موقعیت و درنهایت تراژدی حاصل از آن است.
وقتی در ساحت فیلمنامه فیلم رحمانی بیشتر بر وضعیت و زمینه کلی شخصیت‌ها به جای موقعیت دراماتیک و کنش آن‌ها در آن موقعیت معطل می‌ماند، آن‌گاه شخصیت‌ها با وجود مشکلات سهمگین و حتی واقعی، واقعی و درک‌شدنی نمی‌شوند.
در میزانسن و قاب‌بندی حال فیلم بهتر است. یک استراتژی بصری وجود دارد که می‌توانست با یک فیلمنامه خوب و جذاب به فیلم لحن منحصربه‌فردی ببخشد. اما در همین ساحت کارگردانی هم باز طول پلان‌ها و ایستایی دوربین اساسا با نفس رخداد و موقعیت آدم‌ها در تضاد است و بیشتر از موقعیت به دنبال نگاهی سرد و تنزه‌طلب به آن است، که نه‌تنها فیلم را به واقعیت نمی‌رساند، بلکه حتی به ساحت درامی به لحاظ سینمایی جذاب هم نزدیک نمی‌کند.
شاید همان یکی دو سکانس ابتدایی مثال خوبی از انحراف فرم فیلم «کارت پرواز» باشد. فیلم با سکانس بلعیدن مواد مخدر پک شده در یک گل‌خانه شروع می‌شود و بعد به سکانس فرودگاه و انتقال مواد می‌رسد. هر دو موقعیت را بارها در آثار سینمایی و تلویزیونی دیده‌ایم، اما این‌جا این موقعیت ها با طول زیاد و با جزئیات نمایش داده می‌شود. به نظر می‌رسد فیلم‌ساز این‌گونه تصور کرده که اگر طول پلان را بیشتر کند و فرایند یک فعل را طولانی‌تر نشان دهد، در بردن ما به عنوان تماشاگر به درون موقعیت و احتمالا واقعیت موفق‌تر است و این درست نمونه‌ای است از رویکردی که باعث شده فیلم از ایجاد باور در مخاطب خود باز بماند. علت این غیرقابل باور بودن ساده است؛ نفس چنین عمل خطرناکی (نگه داشتن میزان زیادی ماده مخدر در بدن و بردن آن در هواپیما) با توجه به اهمیت زمان در آن و حساسیتِ کننده‌هایش برای گیر نیفتادن، کند و ساکن نیست، بلکه متشنج، مضطرب و پرسرعت اتفاق می‌افتد. این تازه مقدمه و شروع فاجعه در چنین قصه‌ای است، اما فیلم‌ساز در درجه اول این موقعیت را متناقض با نفس خود اجرا می‌کند و سپس در همان موقعیت تا پایان فیلم درجا می‌زند. تا پایان فیلم پسر سر نقطه اول برمی‌گردد که می‌خواهد به دختر کمک کند یا نه؟ تا پایان فیلم این شخصیت‌های اخته و بی‌عرضه خود را بیشتر به مرگ نزدیک می‌کنند و فیلم‌ساز آرام آرام از نمایش یک موقعیت تراژیک به دلیل همین انفعال شخصیت‌ها و درجا زدن داستانی به یک وضعیت نامربوط و آزاردهنده ملودراماتیک می‌رسد که تنها می‌تواند با اشک و زاری و مرگی احساسات‌گرا، تراژدی واقعیت را خفه کند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مهدی رحمانی مطرح کرد/ نسخه اشتباهی از «کارت پرواز» در شبکه خانگی عرضه شد؛ نسخه صحیح جایگزین می‌شود
- زیر پوست شهر و شب/ نگاهی به فیلم «کارت پرواز»
- متفاوت و زیبا و بهیادماندنی/ نگاهی به فیلم “درباره الی”
- “هزارتو” در فرهنگسرای ارسباران اکران و نقد می شود
- اکران سه فیلم جدید در سینماها
- دنباله «مد مکس: جاده خشم» ساخته می‌شود
- بدترین فیلمهای ۲۰۱۹، از نگاه منتقدان ورایتی
- اعلام برنامه نمایش «یک کامیون غروب» تا نیمه آذر
- «انتقام جویان» فیلم سال شد؛ معرفی برگزیدگان مردمی سینمای آمریکا
- واکنش نیما جاویدی به پخش غیرقانونی «سرخپوست»/ نگذارید اموالمان را به تاراج ببرند
- «فصل قاصدک» در آمریکا جلوی دوربین رفت
- نخستین تصویر از «جشنی دو میلیون»
- رونمایی از اولین تصویر «لباس شخصی»
- «قفس» آماده نمایش شد/ روایتی از جنگزدههای کوبانی
- پایان فیلمبرداری “آن دیگری”
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- جایزه بزرگ اسکار کسبوکارهای خاورمیانه به همراه اول رسید
- دو تصویر از تاریخ دوبله ایران
- جشن ۱۹ سالگی کانون ادبی زمستان برگزار شد؛ اهدای مدال سال به شهره سلطانی و مهدی یغمایی/ ایرج مهدیان تجلیل شد
- «مسیح پسر مریم» مینی سریال شد
- معرفی نخستین برندگان جشنواره برلین؛ جایزه بزرگ بخش مسابقه نسل به فیلم ایرلندی رسید
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ خستگی از ما به نسل بعد از ما منتقل شده/ در زیر زمین، شهر دیگری وجود دارد
- نگاهی به سریال تاسیان؛روزی روزگاری ایران
- معرفی پلتفرمهای هوشمند سلامت همراه اول بهعنوان اپلیکیشنهای برگزیده
- انتقاد سازندگی از گفتوگوی کمال تبریزی با ایسنا/ داوران بر اساس مصلحت رای دادند نه کیفیت
- وداع با صدای ماندگار دوبله؛ بدرقه منوچهر والیزاده به خانه ابدی/ دوبلوری بدون جایگزین
- لوئیس بونیوئل فیلم‌ساز در تبعید و صدو بیست و پنج سالگی
- فوت یک هنرمند پیشکسوت؛ عبدالرضا فریدزاده درگذشت
- شاهپور هنوز هست
- فیلمی در نوبت عید فطر به اکران اضافه نمیشود/ اسعدیان: پیشنهاد شورای صنفی نمایش برای بلیت، بیشتر از ۱۰۰ هزار تومان بود
- از دنیای عجیب، اما نه چندان عجیب سینما/ کارگردانانی که نمیتوانند اجاره خانهشان را بدهند
- با دستور وزیر ارتباطات، پروژههای ارتباطی همراه اول در روستاهای استان قزوین افتتاح شد
- جشنواره علیه جشنواره
- جایزه تجلی اراده ملی جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- گامی دیگر در جهت حذف سینما از سبد خانوادهها/ افزایش قیمت بلیت؛ ضربه مهلک به سینمای ایران
- مدیرعامل بهمن سبز: چه کسی بلیت ۲۲۰ هزار تومانی پیر پسر را میخرد؟!
- انتقاد صریح کمال تبریزی و علیرضا رییسیان از بهرام رادان
- اعطای تندیس «سازمان سبز برتر» به همراه اول
- پنجمین دوره «طرح پژوهانه همراه» با حمایت از دانشجویان نخبه کلید خورد
- نگاهی به سریال «جانسخت»؛ منتظر غافلگیری بمانیم یا نه؟
- کنسرت نمایش «ژن زامبی» از فردا میآید/بلیت ۵ روز اول به پایان رسید
- «نبض» روی میز تدوین
- نسخه ویژه نابینایان «مادیان» با صدای رعنا آزادیور منتشر می‌شود
- منوچهر والیزاده درگذشت
- ۱۲ نقشی که برنده اسکار شدند اما قرار بود به بازیگران دیگری داده شوند
- آیا باید از اینفلوئنسرها ترسید؟
