سینماسینما، علیرضا نراقی
مشکل اصلی «کارت پرواز» ساخته مهدی رحمانی این است که ایده و قصه تکخطی فیلم به جای اینکه در فیلمنامه با قواعد ژانر یا واقعیتِ موقعیت پرداخت شود، به آن تصور و تصویر مبهمی نزدیک شده که میتوان نامش را واقع نماییِ متظاهر نامید. واقعنمایی به این معناست که فیلم در اصل واقعی و مبتنی بر تحقیق نیست، بلکه سعی میکند با تمهیدات ظاهری و آشنای سینمای واقع گرا، از داستان خود ارائهای تظاهرکننده به واقعیت باشد. در این شکل آنچه دفن میشود، خود واقعیتِ یک موقعیت و درنهایت تراژدی حاصل از آن است.
وقتی در ساحت فیلمنامه فیلم رحمانی بیشتر بر وضعیت و زمینه کلی شخصیتها به جای موقعیت دراماتیک و کنش آنها در آن موقعیت معطل میماند، آنگاه شخصیتها با وجود مشکلات سهمگین و حتی واقعی، واقعی و درکشدنی نمیشوند.
در میزانسن و قاببندی حال فیلم بهتر است. یک استراتژی بصری وجود دارد که میتوانست با یک فیلمنامه خوب و جذاب به فیلم لحن منحصربهفردی ببخشد. اما در همین ساحت کارگردانی هم باز طول پلانها و ایستایی دوربین اساسا با نفس رخداد و موقعیت آدمها در تضاد است و بیشتر از موقعیت به دنبال نگاهی سرد و تنزهطلب به آن است، که نهتنها فیلم را به واقعیت نمیرساند، بلکه حتی به ساحت درامی به لحاظ سینمایی جذاب هم نزدیک نمیکند.
شاید همان یکی دو سکانس ابتدایی مثال خوبی از انحراف فرم فیلم «کارت پرواز» باشد. فیلم با سکانس بلعیدن مواد مخدر پک شده در یک گلخانه شروع میشود و بعد به سکانس فرودگاه و انتقال مواد میرسد. هر دو موقعیت را بارها در آثار سینمایی و تلویزیونی دیدهایم، اما اینجا این موقعیت ها با طول زیاد و با جزئیات نمایش داده میشود. به نظر میرسد فیلمساز اینگونه تصور کرده که اگر طول پلان را بیشتر کند و فرایند یک فعل را طولانیتر نشان دهد، در بردن ما به عنوان تماشاگر به درون موقعیت و احتمالا واقعیت موفقتر است و این درست نمونهای است از رویکردی که باعث شده فیلم از ایجاد باور در مخاطب خود باز بماند. علت این غیرقابل باور بودن ساده است؛ نفس چنین عمل خطرناکی (نگه داشتن میزان زیادی ماده مخدر در بدن و بردن آن در هواپیما) با توجه به اهمیت زمان در آن و حساسیتِ کنندههایش برای گیر نیفتادن، کند و ساکن نیست، بلکه متشنج، مضطرب و پرسرعت اتفاق میافتد. این تازه مقدمه و شروع فاجعه در چنین قصهای است، اما فیلمساز در درجه اول این موقعیت را متناقض با نفس خود اجرا میکند و سپس در همان موقعیت تا پایان فیلم درجا میزند. تا پایان فیلم پسر سر نقطه اول برمیگردد که میخواهد به دختر کمک کند یا نه؟ تا پایان فیلم این شخصیتهای اخته و بیعرضه خود را بیشتر به مرگ نزدیک میکنند و فیلمساز آرام آرام از نمایش یک موقعیت تراژیک به دلیل همین انفعال شخصیتها و درجا زدن داستانی به یک وضعیت نامربوط و آزاردهنده ملودراماتیک میرسد که تنها میتواند با اشک و زاری و مرگی احساساتگرا، تراژدی واقعیت را خفه کند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مهدی رحمانی مطرح کرد/ نسخه اشتباهی از «کارت پرواز» در شبکه خانگی عرضه شد؛ نسخه صحیح جایگزین میشود
- زیر پوست شهر و شب/ نگاهی به فیلم «کارت پرواز»
- متفاوت و زیبا و بهیادماندنی/ نگاهی به فیلم “درباره الی”
- “هزارتو” در فرهنگسرای ارسباران اکران و نقد می شود
- اکران سه فیلم جدید در سینماها
- دنباله «مد مکس: جاده خشم» ساخته میشود
- بدترین فیلمهای ۲۰۱۹، از نگاه منتقدان ورایتی
- اعلام برنامه نمایش «یک کامیون غروب» تا نیمه آذر
- «انتقام جویان» فیلم سال شد؛ معرفی برگزیدگان مردمی سینمای آمریکا
- واکنش نیما جاویدی به پخش غیرقانونی «سرخپوست»/ نگذارید اموالمان را به تاراج ببرند
- «فصل قاصدک» در آمریکا جلوی دوربین رفت
- نخستین تصویر از «جشنی دو میلیون»
- رونمایی از اولین تصویر «لباس شخصی»
- «قفس» آماده نمایش شد/ روایتی از جنگزدههای کوبانی
- پایان فیلمبرداری “آن دیگری”
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ فیلم کوتاه داستانی
- ادامه اجرای «سهخواهر» در تالار مولوی
- یک واقعگرای بیرحم؛ دل تورو درباره میازاکی چه نوشت؟/ سینماییهای فهرست تایم ۲۰۲۴
- راهیابی ۳ فیلم کانون به جشنواره بینالمللی کودکان لکنوی هند
- تمدید فراخوان دومین جشنواره ایده تا محصول صنعت ارتباطات
- فراخوان تأمینکنندگان گوشی همراه
- «هیس» در فستیوال «روسکایا کلاسیکا» روی صحنه میرود
- کنایه کارگردان «آپاراتچی» به تبعات استفاده نکردن از تبلیغات ماهوارهای
- «گالیله» با ۳ اجرا ۳۰۰ میلیون فروخت
- کیانو ریوز در فیلم جدید روبن اوستلوند بازی میکند