سینماسینما، ساسان گلفر
«ایدهها از کجا می آیند؟ از نگاه کردن به یک چیز و دیدن چیز دیگر. از بازی کردن با اِلمانها و مضمونها، بازی کردن با امکانات، گمانه زدنها، تغییر دادن، کشیدن، هل دادن، دگردیسی و اگر خوششانس باشید، بالاخره به چیزی میرسید که صرف میکند نگهش دارید، استفاده کنید و مبنایش بسازید. اینجاست که بازی متوقف میشود و کار شروع میشود.» این عبارات را سائول باس (۱۹۲۰ تا ۱۹۹۶)، احتمالا مشهورترین طراح تیتراژ تاریخ سینما، بر زبان آورده؛ همان که این جمله مشهور را هم درباره کارش گفته: «میخواهم چیزهایی زیبا بسازم، حتی اگر برای هیچکس مهم نباشد.»
مستند «تیتراژ در سینمای ایران» نوشته و به کارگردانی مهرشاد کارخانی که در فاصله سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ ساخته شده و بعد از حدود یک دهه در گروه هنر و تجربه اکران گرفته، کمابیش به همین دغدغههای باس پرداخته است. تیتراژ بیش از یکصد فیلم مطرح سینمای ایران که در این اثرِ تقریبا ۷۵ دقیقهای بررسی شده، هم بهترین تیتراژهای تاریخ سینمای ایران را شامل میشوند و هم نقبی به مهمترین آثار شاخص و مطرح این سینما تا زمان ساخته شدن مستند میزنند و به این ترتیب، علاوه بر وجه اطلاعرسانی یا شاید آموزشی و نظری، جنبهای نوستالژیک نیز به فیلم میبخشند.
در طول این مستند مدام به چهرههای آشنای سینمای ایران برمیخوریم که اغلب بار اول نامشان را از تیتراژی منتخب از یکی از آثارشان میخوانیم و معمولا بعد از آن، تیتراژی را میبینیم (و میشنویم) که یا، به آن علاقه دارند، یا از جنبه زیباییشناسانه بررسیاش میکنند. البته لحظاتی پیش میآید که این تمهید ابتکاری معرفی با قرار گرفتن بخشی از تیتراژی که نام گوینده در آن دیده میشود، در کنار تیتراژی که همان شخص دارد به آن میپردازد، مایه حواسپرتی و گاه سردرگمی تماشاگر میشود. نکته دیگر این است که وقتی فیلمی به طور خاص به تیتراژ میپردازد، شایسته است که تیتراژ آغاز و پایانی در خور، شاخص و متمایز از تیتراژهای معرفیشده داشته باشد و متاسفانه چنانکه باید، به این مسئله توجه نشده است.
بااینحال، شنیدن گفتارهایی از چهرههایی مانند اکبر عالمی، زاون قوکاسیان، اصغر فرهادی، مسعود کیمیایی، هوشنگ گلمکانی، جواد طوسی و فاطمه معتمد آریا روی تصاویر تیتراژ فیلمهایی مانند «گاو»، «قیصر»، «داش آکل»، «طوفان در شهر ما»، «رضا موتوری»، «تنگنا»، «تنگسیر»، «بیتا»، «نازنین»، «درشکهچی»، «حسن کچل»، «عروسی خوبان»، «باشو غریبه کوچک»، «جادههای سرد»… و بسیاری از آثار نوستالژیک سینمای ایران و شاهکارهای دیگری از امیر نادری، بهرام بیضایی، داریوش مهرجویی، عباس کیارستمی، علی حاتمی، ناصر تقوایی، بهمن فرمانآرا، کیانوش عیاری… و دیدن جلوههای تصویری گرافیستهای بزرگ ایران و شنیدن موسیقی خاطرهانگیز بزرگانی مانند مرتضی حنانه و اسفندیار منفردزاده حداقل این خاصیت را دارد که شما را به یاد روزگاری بیندازد که سینمای بدنه واقعا از ارزشهایی والا برای دیدن و شنیدن برخوردار بود و شاید همین تصور، به دلایل متعدد، قطره اشکی گوشه چشمتان بنشاند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- رونمایی از پوستر بینالمللی «لاله کبود»
- صداگذاری «جستجو در تنگنا» آغاز شد/ نگاهی دیگر به امیر نادری
- اخراجیها/ نگاهی به فیلم «خروج»
- بیحاصل!/ نگاهی به فیلم «خروج»
- گفتوگو با مهرشاد کارخانی/ جورقانیان عاشق واقعی سینما بود
- تاریخ سینما و عاشق سینما/ نگاهی به مستند «آرشیو متروک»
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ با زندگی، زندگی کنید!
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ پا روی زمین واقعیت و سر در تخیل داستان
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ سه میلیمتر، راه زندگی من را عوض کرد!
- گفتوگو با ژرژ هاشمزاده، کارگردان «در سکوت»/ معتقد به مانیفست دادن نیستم
- سونامی سرطان و سینما/ نگاهی به فیلم «تمام چیزهایی که جایشان خالیست»
- داشتن یا نداشتن/ نگاهی به فیلم “زغال”
- عجایب و غرایبی به نام «کتاب آشپزی»/ نگاهی به فیلم «کتاب آشپزی»
- جهان برزخی متوسط / نگاهی به فیلم “روسی”
- حسرت/ نگاهی به فیلم «سورنجان»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
آخرین ها
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد