سینماسینما، افشین اشراقی:
روایتگری یعنی چهگونگیِ ارائهی اطلاعات به تماشاگر. شبی که ماه کامل شد برای ایجاد کنجکاوی و تعلیق، دو نوعِ روایتگری را در هم آمیخته است: روایتگریِ دانای محدود و روایتگریِ دانای کل. که اولی حسِ کنجکاویِ را در تماشاگر برمیانگیزد و دومی، حسِ تعلیق را.
از این منظر، بنای کارِ نرگس آبیار در مقام نویسنده و کارگردان (۱) این بوده است: ارائهی اطلاعات با صبر و حوصله. به همین خاطر تمرکزِ اصلیِ روایت روی شخصیت فائزه (الناز شاکردوست) است و فیلم بیشترِ اطلاعات را از صافیِ نگاهِ او به تماشاگر انتقال میدهد (به بیان دیگر، در این فیلم دانای محدود چیرگی دارد بر دانای کل).
ما دربارهی عبدالحمید (هوتن شکیبا) و خانوادهاش همانقدر میدانیم که فائزه. و فیلم اینگونه، ما را دربارهشان کنجکاو میکند: با هشداری که مادر در شب خواستگاری میدهد، فراخواندنِ عبدالحمید از سوی مأمور بعد از شب عروسی، کشف سلاح و مهمات در خانهشان و الخ. پیشروی با دانستههای فائزه، اغلب با غافلگیری همراه است. مثل اولین مواجههاش با تروریستها در حیاط خانه و یا صحنهی فرارش از پاکستان، که با سررسیدنِ ناگهانیِ عبدالمالک و زیردستاناش نافرجام میمانَد.
همانطور که اشاره شد شبی… برای سامانبخشیدنِ به روایتاش تنها به روایتگریِ دانای محدود بسنده نمیکند. فیلم در چند سکانس از فائزه فاصله میگیرد و میرود سراغِ دو شخصیتِ دیگر: عبدالحمید و شهاب. ما از طریق آنها نیز اطلاعاتی را بهدست میآوریم. منتها با این تفاوت که دستیافتنِ ما به اطلاعات، اغلب قرین است با حسِ تعلیق. برای نمونه صحنههای گفتوگوی عبدالحمید و برادرش در جایجای فیلم (بهویژه وقتی عبدالمالک امر به قتل فائزه میدهد). عبدالحمید بعد از شنیدنِ دستورِ عبدالمالک، در منجلابِ دوراهی گرفتار میشود: میان پایبندی به پیمانِ زناشویی و اجراکردنِ دستورِ برادر. ما نیز، نگرانِ فائزه میشویم. چون چیزی را میدانیم که فائزه نه. البته دوربین برای ایجادِ تعلیقِ بیشتر، از بهتصویرکشیدنِ نظرگاهِ شخصیتهای دیگر نیز غافل نمیشود. برای نمونه، میتوان اشاره کرد به صحنهای که تکتیرانداز آمادهی بههلاکرساندنِ عبدالمالک است.
حتی نام فیلم هم اشارهایست به شیوهای که برای روایتگری برگزیده: کاملشدنِ ماه تقارن دارد با اتمامِ دادههای روایی. فیلم تا پایان «چیزی» را در چنته نگه میدارد و دادهها را صبورانه و با دقت انتقال میدهد و درست در انتها، سرشتِ پلیدِ عبدالحمیدِ استحالهیافته را عیان میکند.
در کنارِ نرگس آبیار نامِ مرتضی اصفهانی نیز بهعنوان فیلمنامهنویس آمده است. اما در متنِ بالا به دو دلیل تنها نامِ آبیار ذکر شده است. در برخی منابع مرتضی اصفهانی مشاورِ امنیتیِ پروژه معرفی شده است. در ضمن، بخشی از روایتِ شبی… (تقریباً مثل هر فیلم دیگری) در مرحلهی نگارش و بخشِ دیگرش در اجرا شکل گرفته است. به گمان نگارنده، روایتگریِ شبی… حاصلِ کوششهای آگاهانهی نرگس آبیار بوده است.
۱ در کنارِ نرگس آبیار نامِ مرتضی اصفهانی نیز بهعنوان فیلمنامهنویس آمده است. اما در متنِ بالا به دو دلیل تنها نامِ آبیار ذکر شده است. در برخی منابع مرتضی اصفهانی مشاورِ امنیتیِ پروژه معرفی شده است. در ضمن، بخشی از روایتِ شبی… (تقریباً مثل هر فیلم دیگری) در مرحلهی نگارش و بخشِ دیگرش در اجرا شکل گرفته است. به گمان نگارنده، روایتگریِ شبی… حاصلِ کوششهای آگاهانهی نرگس آبیار بوده است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- نرگس آبیار کارگردان «بامداد خمار» شد
- طریقهی ابلق شدن/ نگاهی به فیلم «ابلق»
- «ابلق» اکران آنلاین میشود
- ماجرای میراث فرهنگی و «سووشون» آبیار به کجا رسید؟
- گفتوگو با نرگس آبیار/ «ابلق» قصه سکوت یک «زن» در برابر مصلحتطلبیهای ظالمانه است
- مصلحت آرمانشهر گمشده/ نگاهی به فیلم «ابلق»
- نرگس آبیار داور یک جشنواره ایتالیایی شد
- نرگس آبیار داور جشنواره کازان شد/ نمایش ۹ فیلم ایرانی
- روند تازه پروژههای تصویری؛ تولید و نمایش توأمان نسخه سینمایی و سریال
- ساترا به سه سریال مجوز داد
- گریزی از نقایصِ ناگزیر هستی نیست!/ مرحوم وحید اسلامی و نرگس آبیار
- آبیار در واکنش به ویدئوی اعتراضی مهرجویی: خشم کارگردان بزرگمان تداعیکننده خشم شخصیتهای «هامون» و «پستچی» است
- «نشان ویژه کارگردان موفق» جشنواره ترکیه به نرگس آبیار رسید
- نمایش «شبی که ماه کامل شد» در یک جشنواره سوئدی
- نرگس آبیار استاد افتخاری یک دانشگاه چینی شد
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
آخرین ها
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ فیلم کوتاه داستانی
- ادامه اجرای «سهخواهر» در تالار مولوی
- یک واقعگرای بیرحم؛ دل تورو درباره میازاکی چه نوشت؟/ سینماییهای فهرست تایم ۲۰۲۴
- راهیابی ۳ فیلم کانون به جشنواره بینالمللی کودکان لکنوی هند
- تمدید فراخوان دومین جشنواره ایده تا محصول صنعت ارتباطات
- فراخوان تأمینکنندگان گوشی همراه
- «هیس» در فستیوال «روسکایا کلاسیکا» روی صحنه میرود
- کنایه کارگردان «آپاراتچی» به تبعات استفاده نکردن از تبلیغات ماهوارهای
- «گالیله» با ۳ اجرا ۳۰۰ میلیون فروخت
- کیانو ریوز در فیلم جدید روبن اوستلوند بازی میکند
- شب تئاتریها برای شمس لنگرودی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام