پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

سینماسینما، محمد تقی‌زاده

درحالی‌که بیش از نیم قرن از فوت مرحوم غلامرضا تختی می‌گذرد، فیلم‌های داستانی و مستند فراوانی درباره این پهلوان پرآوازه کشور ساخته شده است. فیلم مرحوم حاتمی که موفق به اتمام آن نشد، مهم‌ترین نمونه این فیلم‌ها به شمار می‌آید. بعدها بهروز افخمی نیز پروژه‌ای درباره زندگی تختی آغاز کرد که آن نیز به سرانجام نرسید. مستند و مصاحبه‌های تصویری زیادی درباره زندگی و مرگ تختی در این پنج دهه ساخته و پخش شده است تا نشان دهد شخصیت و زندگی فردی و حرفه‌ای تختی یکی از بهترین سوژه‌ها برای ساخت فیلم از بزرگان معاصر ایران به حساب می‌آید.

مستند «شهسوار» یکی از تلاش‌های موفق برای به تصویر کشیدن یکی از مهم‌ترین و مرموزترین چهره‌های معاصر ایران است. مرموز از این لحاظ که هنوز بر سر «قتل» یا «خودکشی» جهان‌پهلوان تختی اختلاف نظرات مختلفی وجود دارد که قطعیت مرگ یا خودکشی تختی را قوت می‌بخشد. گرایش تختی به سیاست و به‌ویژه مصدق و جبهه ملی و از سوی دیگر، بی‌توجهی به دربار پهلوی از او چهره‌ای سیاسی و آزادی‌خواه ساخته است که همان‌طور که عنوان شد، راز و رمز مرگ تختی را پیچیده‌تر می‌سازد.

از مهم‌ترین نکات مستند «شهسوار» پرداختن به زوایای مختلف زندگی تختی است، چراکه در بسیاری از موارد مشابه درباره زندگی تختی فیلم‌ساز از روی محافظه‌کاری یا ناآگاهی بخشی از زندگی تختی را نادیده گرفته، یا به دلیل مسائل امنیتی و جنجالی از پرداختن به آن صرف‌نظر کرده بود. درحالی‌که در مستند «شهسوار» شاهد بررسی ابعاد مختلف زندگی تختی از ۲۰ سالگی و شروع فعالیت ورزشی تا ناکامی‌های متعدد و سنگ‌اندازی‌های مختلف بر سر راه پیروزی‌های او هستیم. شاه‌محمدی در این‌جا که یکی از مقاطع کلیدی و تعیین‌کننده فیلم است، هرچند به‌صراحت و قاطعانه در برابر مرگ غلامرضا تختی موضع‌گیری نمی‌کند، اما کدهایی مبنی بر برنامه‌ریزی قبلی برای مطرح کردن بحث خودکشی تختی ارائه می‌دهد که برای اهل فن و پژوهش‌گران دریافت و پی‌گیری این کد‌ها می‌تواند راه‌گشا و پاسخ‌گوی بسیاری از شبهات فوت «آقا تختی» باشد.

بهره‌گیری از تصاویر کم‌نظیر و واقعی از قسمت‌هایی از زندگی غلامرضا تختی از دیگر بخش‌های جذاب مستند «شهسوار» به شمار می‌آید، چنان‌که موارد مربوط به کشتی‌ها و دست‌خط‌هایی از تختی و همسرش از جمله نمونه‌های نادر و کمتر دیده‌شده از زندگی تختی است که در این مستند از آن‌ها استفاده شده است. تاثیر حضور ‌هارون یشایایی نیز در این مستند کاملا مشهود و به چشم آمده است.

منبع: ماهنامه هنروتجربه