

سعید مروتی در ستون سکانسهای ماندگار روزنامه همشهری نوشت :
میان ملودرامهای زنانهای که داریوش مهرجویی در نیمه اول دهه۷۰ کارگردانی کرد و جملگی آثار قابل توجهی هستند، «لیلا» (۱۳۷۵) از «بانو» (۱۳۷۰)، «سارا» (۱۳۷۱) و حتی «پری» (۱۳۷۳) که زمان اکران طرفداران پرشوری داشت، بیشتر مورد توجه قرار گرفته و در گذر زمان همچنان جایگاه خود را به عنوان فیلمی محبوب حفظ کرده است. مهرجویی در بهترین دوران فیلمسازیاش و در اوج خلاقیت و توانایی، از قصه احساساتی مهناز انصاریان، ملودرامی مدرن ساخت؛ ملودرامی که وزن، اعتبار و جایگاهش را از انتخابهای درست و دقیقش در کارگردانی و پرداخت میگیرد؛ از انتخاب متناسب زوج لیلا حاتمی و علی مصفا که برای اولینبار کنار یکدیگر قرار میگیرند تا ذوق و سلیقه بصری فیلمساز در چیدمان نماها و رسیدن به نوعی از بیانگری هنرمندانه در قصهگویی و پردازش کاراکترها که میتواند از دل قصهای سنتی و روابطی خالهزنکی به پیچیدگیهای زندگی مدرن طبقه متوسط برسد. مهرجویی با یک مقدمه کوتاه و بهره گرفتن از تکگویی لیلا، خیلی زود سراغ اصل مطلب میرود. آشنایی لیلا (لیلا حاتمی) و رضا (علی مصفا) را ساده و گذرا برگزار میکند و بلافاصله از زبان لیلا، به ازدواجش با رضا و این نکته که او باردار نمیشود، میرسیم. در همان ابتدای فیلم متوجه بحران میان زوج جوان میشویم و وقتی کمی به عقب برمیگردیم چگونگی ماجرا و تأثیرش بر زندگی لیلا و رضا را مشاهده میکنیم. در حالی که برخی شخصیتهای فرعی خیلی خوب از کار درنیامدهاند و تعدادی هم حضوری محو و بیتأثیر در فیلم دارند، مهرجویی بیش از هرچیز از تواناییاش در خلق درخشان کاراکترهای زن معاصر ایران بهره میگیرد؛ کاری که در دهه ۷۰ آن را بهتر از هر کارگردان دیگری انجام میداد.
لیلا، فیلم ذوق و سلیقه و احساس است؛ مربوط به دورانی که هنوز مهرجویی به میزانسن، شخصیتپردازی و قصهگویی اهمیت میداد. در فیلم لیلا مهرجویی آنقدر فیلمساز درخشانی است که میتواند از دل ایدهای متحجرانه (اینکه لیلا برای همسرش به خواستگاری میرود تا بتواند صاحب فرزند شود) به ملودرامی روشنفکرانه برسد.
سکانس برگزیده: داستان را همه میدانیم. لیلا خودش تمام کارها را انجام داده. با تمام بیمنطقی و عجیب و غریببودن رفتارش، مثل حاضرکردن و رسیدن به سر و وضع شوهرش رضا برای رفتن به خواستگاری و کوتاهآمدن مداوم برابر دخالتهای مادر رضا.
لیلا رضایت میدهد تا شوهرش ازدواج کند و حتی جزئیات عروسی را هم کنترل و مدیریت میکند. همه اینها را هم با غمی فراوان که خواندنش از چهره اندوهگینش کار سختی نیست، انجام میدهد. با نهایت عشق و علاقهای که به رضا دارد و با تمام رنجی که میبرد و همه اینها را لیلا حاتمی با بازی درخشانش به بهترین شکل متجلی کرده است.
همه کارها انجام شده و رسیدهایم به سکانس عروسی؛ به نمایی از ماه که زیر ابر پنهان مانده؛ نمایی درشت از لیلا که خیره به آسمان است. قطع به نمایی از خیابان و ایستادن ماشین عروس و بعد نمایی متوسط از لیلا. مهرجویی با تقطیع هنرمندانه نماها ما را به لحظه اوج نزدیک میکند. لیلا خودش را در تاریکی در اتاق حبس کرده. رضا با عروسش (شقایق فراهانی) وارد خانه میشود. اینسرت مهرجویی از برخورد تزئینات پایین لباس عروس با پلهها و صدای اعصابخردکنی که حاصل این برخورد است، ترجمانی است سینمایی از حال و اعصاب لیلا. همین اینسرت هوشمندانه کفایت میکند که بپذیریم لیلا چرا و چگونه بعد از این همه فداکاری حالا کمآورده و دیگر نمیتواند این وضعیت را تحمل کند. لیلا چادر به سر میکند (گویی به سنت پناه میآورد) و از خانه بیرون میزند. لیلای گریان و آشفته همه مسیر تا خانه مادر را پیاده طی میکند. میدانیم که چیزی در درونش شکسته و دیگر نمیتواند لیلای سابق شود.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اکران نسخه مرمت شده یکی از فیلمهای مهم داریوش مهرجویی
- «لیلا» در آینه مکتب نقد عمیقگرا
- یادداشتی بر کتاب «سینماگر متفکر: گفتوگو با داریوش مهرجویی»/ فراتر از تصویر؛ از جهان فلسفه تا زبان سینما
- محسن امیریوسفی: روزی در این مملکت دادگاه رسیدگی به جنایات فرهنگی تشکیل میشود
- به یاد دو استاد موج نو سینمای ایران؛ آرامش در درود بیکران
- از خانه تا شهر؛ تداوم فلسفهی زیستن در سینمای مهرجویی
- اولیای دم مرحوم مهرجویی و محمدیفر از حکم قصاص گذشت کردند
- نمایش آثار مهرجویی، بیضایی و فرهادی در جشنواره مطرح ایتالیایی
- همصدایی چهرههای مهم فرهنگی و اجتماعی با فرزندان مهرجویی
- واکنش مونا مهرجویی به حکم پرونده قتل والدینش؛ ما درخواست اعدام نداریم
- رییس کل دادگستری استان البرز اعلام کرد: تایید حکم قصاص برای قاتل مهرجویی و محمدیفر
- درنگی بر خارج از متنِ «هامون»/ مهم است این چیزها را بدانیم؟
- وکیل مادر وحیده محمدیفر: پرونده قتل مهرجویی و محمدیفر بسته نشده/ حکم صادره قطعی نیست
- دیوان عالی کشور تایید کرد؛ حکم قصاص و زندان عاملان قتلِ داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر
- در مراسم زادروز زندهیاد «داریوش مهرجویی» مطرح شد؛ مهرجویی سهم عمدهای در بخشهای مختلف تاریخ سینمای ایران دارد
نظر شما
پربازدیدترین ها
- آیا رونالدو وارد دنیای «سریع و خشمگین» میشود؟/ دیزل: ما برای او نقشی نوشتیم
- مقایسه فیلمنامه «کوچک جنگلی» تقوایی با سریال افخمی/ از پژوهشِ روایتمحور تا روایتِ موردپسند صداوسیما
- داستان پرسر و صدای «بیسر و صدا»
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- نقش و جایگاه چهرهپردازی در سینمای ایران
آخرین ها
- از استعفای اعتراضی جعفر پناهی تا تقابل با هیاتمدیره؛ پشت پرده اختلافات صنفی سینماگران
- تحلیل روانکاوانه فیلم «دوستداشتنی»؛ این رابطه دوست داشتنی نیست
- نمایش «برادران کارامازوف»؛ وفادار به روح اثر نه کالبد
- درباره کامران فانی و ترجمهای ناب/ مرغ دریاییِ فانی
- فیلم کوتاه «شامیر» نامزد بهترین فیلمبرداری جشنواره امریکایی شد
- درمان از نگاهی دیگر؛ وقتی سرطان، بازیگر صحنه زندگی میشود
- گاو خشمگین ۴۵ ساله شد
- «زیر درخت لور»؛ تصویری از انزوا و شکاف عاطفی
- «جستوجو در تنگنا»؛ انگار این همه چیزی باشد که از شهر و دیوارهایش به میراث بردهایم
- حمید طالقانی درگذشت
- فیلمـکنسرت «برندگان اسکار موسیقی» روی صحنه میرود
- معرفی برگزیدگان نوزدهمین جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت»
- آکادمی داوری اعلام کرد؛ فهرست نامزدهای اولیه جوایز اسکار ۲۰۲۶/ نامزدی فیلمسازان ایرانی در دو بخش
- با رای منتقدان مجله IndieWire؛ آخرین ساخته جعفر پناهی در میان بهترینهای ۲۰۲۵
- شورای بازبینی فیلمهای سینمایی موافقت کرد؛ صدور پروانه نمایش برای پنج فیلم سینمایی
- نقش و جایگاه چهرهپردازی در سینمای ایران
- «پیکار با پیکر»؛ پیکری در پیکار
- «غریزه»؛ عشق پرشور نوجوانی، عبور از ممنوعهها
- رابطه ظرف و مظروف
- «محکوم»؛ آغازی برای پایان
- میراثِ کودکی
- بازیگر «پاریس تگزاس» در فیلم تازه نادر ساعیور
- اکران نسخه مرمت شده یکی از فیلمهای مهم داریوش مهرجویی
- این فیلم انعکاس واقعیتهای زندگی آدمهاست/ لیلا حاتمی: حواس کسی به «قاتل و وحشی» نیست
- «ارس، رود خروشان» روایت فاتحان شهرهای رفته بر باد است
- اکران و نقد نمایندهی کانادا در اسکار در سینما اندیشه
- نگاهی به مستند «زیر درخت لور»؛ بیانیهای هنری درباره شکلی از رنج جمعی
- «پیکار با پیکر»؛ وقتی که سخن هرودوت بهانه فیلم میشود
- آیا رونالدو وارد دنیای «سریع و خشمگین» میشود؟/ دیزل: ما برای او نقشی نوشتیم
- یک جایزه و دو تقدیر برای فیلمسازان ایرانی در جشنواره الیمپیای یونان





