روایت «چاله» سرراست و بیلکنت است.
سینماسینما، ایلیا محمدی نیا: نخستین فیلم بلند علی کریم بعد از هشت سال امکان اکران و دیدار با مخاطبان سینما را مییابد. و عجیب که هنوز تازه مینماید. گویی تولید امسال سینماست. تصاویر گرم و حرفهای هستند و روایت فیلم سرراست و بیلکنت تعریف میشوند، و البته کارگردانی باهوش و کاربلد را معرفی میکند که بر پلان به پلان و سکانس به سکانس فیلمش احاطه کاملی دارد.
فیلم «چاله» داستان غلامرضا، مردی میانسال است که پس از وقوع زلزلهای ویرانگر در شهرش، سبزتپه، خانوادهاش را از دست میدهد و با همسر جدیدش به جادهای متروک کوچ میکند، قهوهخانه قدیمی و مخروبهای را به مکانیکی تبدیل میکند و برای امرار معاش چشم به جاده میدوزد و با دلخوش بودن به بازگشت تنها پسرش از ژاپن روزها را شب میکند.
در ناکجاآبادی که نمیشناسیم و میتواند هر جایی در این جغرافیا باشد، در جادهای فرعی، بر حسب اتفاق ماشینهایی میآیند و میروند و بعضی از آنها در چالهای میافتند تا پیرمردی زخمخورده از زلزلهای مهیب، روزی خود را به دست آورد. زلزله در سبزتپه روی داده است، اما پسلرزههای آن در جایی دورتر خود را نشان میدهد؛ در کنار جادهای قدیمی که حالا به جهت بسته بودن اتوبان مسافران بیشتری را به خود میبیند و البته تعمیرگاهی تازهتاسیس و پیرمردی که روی صندلی کهنهاش انتظار صیدش را میکشد.
علی کریم در مقام کارگردان، اثری قابل قبول و ارزشمند را به تصویر میکشد، اما در مقام نویسنده فیلمنامه، فیلم دچار مشکلات زیادی است. چاله قصهای یک خطی دارد که خردهداستانهای متعدد فیلمنامه کمک چندانی به پررنگ شدن قصه اصلی نمیکنند. حذف هر کدام از مسافرانی که در فیلم حضور دارند، اساسا لطمهای به کلیت آن نمیزند. کما اینکه حضور بیشترشان نیز کمک چندانی به پیشبرد روند قصه فیلم و شکلگیری درام آن نمیکند. حذف گروه موسیقی یا دو دانشجوی دانشگاه شهر سبزتپه چه لطمهای به کلیت فیلم میزند؟
در کنار این، سکانسهای طولانی ریش زدن و دستشویی رفتن غلامرضا جز افزایش زمان فیلم نمیتواند کارکرد دیگری داشته باشد، لااقل در فیلم آنچنان پررنگ نیست که دیده شود. بحث تحول و تغییر در زندگی غلامرضا در سکانسهای بعد از سکانس ریش زدن، بیشتر یک خواسته نافرجام کارگردان است تا چیز دیگری. و البته پایانبندی اخلاقی فیلم که با کلیت اثر همخوانی ندارد.
قصه خیلی زود لو میرود، به عبارتی کارگردان علاقهای به تعلیق از خود نشان نمیدهد. مخاطب خیلی سریع متوجه میشود این غلامرضاست که چاله را کنده تا بلکه بتواند از آسیب رساندن به ماشینهای عبوری در آن جاده فرعی کسب درآمد کند. اما فیلمنامهنویس مشخص نمیکند که انگیزه غلامرضا از این کار چیست؟ مشخص نمیکند او پیش از این در سبزتپه به چه کاری مشغول بوده است. چرا آسیبدیدگان از چاله اینقدر گیج و منگ و سادهلوح هستند؟ چرا کسی درباره چاله و شکل حضورش در جاده پرسشی نمیکند؟ همه فقط ناظر چاله هستند و میخواهند خیلی زود آنجا را ترک کنند. و البته پرسشهایی که میتواند ادامه داشته باشد.
بهرغم تمام مشکلاتی که در فیلمنامه فیلم «چاله» میتوان شمرد، فیلم اما ساختار محکم و درستی دارد. تصاویر بهشدت قابل باورند و حضور کارگردان در تمام لحظات فیلم مشهود است. علی کریم با نخستین اثر بلند خود نشان از کارگردانی کاربلد و باهوش دارد که زبان سینما، یعنی تصویر و صدا، را میشناسد و احاطه کاملی بر کلیت فیلم خود دارد. او از آن دست کارگردانان جوانی محسوب میشود که در صورت در دست داشتن فیلمنامهای درخور میتواند اثری ارزشمند را به تصویر بکشد؛ موهبتی که در سینمای ما فراوان نیست. همین نگاه درست به فیلمنامه نهچندان محکم «چاله» باعث تولید اثری شده که بهرغم کاستیهای فیلمنامه مخاطب را با خود همراه میسازد. انتخاب درخشان بازیگر نقش غلامرضا از دیگر امتیازات فیلم محسوب میشود. مصطفی طاری نقشی ماندگار را خلق میکند که تا مدتها در ذهن مخاطب رسوب خواهد داشت و البته حسرتی بسیار که چرا آنگونه که شایسته است، از بازیگرانی چون او در سینما و تلویزیون استفاده نمیشود. «چاله» در کارنامه کاری مصطفی طاری بیگمان جایگاهی درخشان و مهم خواهد داشت. و این امر مرهون انتخاب درست و ارزشمند کارگردان و شخصیت غلامرضا در فیلمنامه «چاله» است. اساسا تصور فیلم بدون مصطفی طاری سخت و دشوار است.
***
سینمای ایران این روزها به یمن گروه هنر و تجربه توانسته بخش جذاب دیگری را برای مخاطب ایرانی رونمایی کند؛ بخشی که پیش از این تنها در جشنوارههای خارجی نمود و بروز داشت و حالا در دسترس عموم علاقهمندان قرار گرفته است. هنر و تجربه گوهر ارزشمندی است که باید برای درخشش بیشتر آن مراقبت بیشتری به عمل آورد. در اینباره در یادداشتی مستقل بیشتر خواهم نوشت. و اینجاست که نقش مهم و تاثیرگذار تشکیل گروه هنر و تجربه بیشتر از هر زمانی جلوه میکند.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز میشود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار میشود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
- کدام چریکه؟ کدام بهرام؟/ نگاهی به مستند «چریکه بهرام»
- سالها بایست تا دَم پاک شد/ نگاهی به فیلم «پری»
- فهرست فیلمهای روی پرده در سینماهای «هنروتجربه»/ «منگی» از ۱۵ شهریور میآید
- تابناک: نخستین گامها برای تعطیلی بستر نمایش دهها فیلم سینمایی ایران؟
- قابهای نامتعارف بیمعنی/ نگاهی به فیلم «امیر»
- ابوالفضل جلیلی: مشکل فیلمهای من این است که مردم را به فکر میاندازد
- آئین دیدار با عوامل فیلم «یلدا» برگزار شد/ گپی با فروغ قجابگلو بازیگر فیلم مسعود بخشی
- گفتوگو با امین قدمی، کارگردان «روزگار یک چهل ساله»/ این هشدار را جدی بگیرید!
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد