علیرضا مرادی در ایرنا نوشت :سال ۸۷ وقتی همایون اسعدیان نقش روحانی گرفتار در مشکلات عدیده زندگی در فیلم «طلا و مس» را به بهروز شعیبی ۲۹ ساله داد، خیلیها گمان میکردند این بازیگر جوان یک شبه ره صد ساله را طی کرده است. اما اگر کسی به صورت حرفهای سینمای ایران را دنبال میکرد متوجه میشد که اینگونه نیست.
بهروز شعیبی تا نزدیک به ۳۰ سالگی تقریبا تمام مسئولیتهای سینمایی را در فیلمهای کم نام و نشان، مهم و بعضا درخشان سینمای ایران ایفا کرده بود. او از نقش آفرینی پسر یک دنده و لجباز حاج کاظم (پرویز پرستویی در آژانس شیشهای) گرفته تا دستیاری فرزاد موتمن در اثر مهم شبهای روشن را پشت سر گذاشته بود.
شعیبی برنامهریز سالاد فصل جیرانی، دستیار محمدحسین لطیفی در خوابگاه دختران، بازیگر نقش صادق هدایت در مستند داستانی خسرو سینایی و نیز کارگردان چندین فیلم از جمله باغ آلوچه بود، البته باید اذعان کرد با وجود کارهای بعضا مهم، زندگی شعیبی با طلا و مس به یک باره تغییر کرد، نگاهها به سوی شعیبی جلب شد و او هم بلافاصله از این بزنگاه نهایت استفاده را برد و سویه کارگردانی خود را بیش از پیش پر رنگ کرد. به گونهای که دیگر امروز شعیبی را در وهله اول به عنوان یک کارگردان و صاحب اثر میشناسیم تا یک بازیگر یا یک دستیارکارگردان.
برای بررسی کارنامه فیلمسازی بهروز شعیبی باید به اواسط دهه ۸۰ برویم، جایی که او اولین فیلمش را با نام باغ آلوچه در ژانر کودک کارگردانی کرد. در باغ آلوچه دزدی با نقشآفرینی حسن شکوهی یک شب به خانه ای میرود که در آن کودکی تنها زندگی میکند، شکلگیری رابطه دوستی میان این دو، قصه فیلم را پیش میبرد. در این فیلم، شعیبی و فیلمنامهنویس کار محمدرضا آریان احتمالا نیم نگاهی به شاهکار دهه نود تنها در خانه اثر کریس کلمبوس داشتهاند، گرچه که قصه باغ آلوچه مسیر دیگری را در رابطه میان دزد و کودک طی میکند. با این حال فضای سرخوشانه میان کاراکتر کودک و دزدِ خانه و همینطور وجود پدر و مادرهای همیشه گرفتار، مخاطب را به یاد فیلم تنها در خانه میاندازد.
شعیبی در تجربه بعدی به سراغ کارگردانی یک کار مستند بلند با نام ستاره روی زمین میرود. این مستند به تفکرات کودکان درباره اینکه در آینده میخواهند چه کاره شوند نگاهی انداخته است. چندین ستاره مشهور ورزشی و سینمایی مانند نیکی کریمی و امین حیایی هم در این مستند حضور دارند. این ستارهها به کودکی خودشان رجوع میکنند و درباره اینکه در کودکی میخواستند چه کاره شوند صحبت میکنند.
تا اواخر دهه ۸۰ دغدغه فیلم ساختن درباره بچهها همچنان با شعیبی همراه بود، او بعد از مستند ستاره روی زمین فیلم تلویزیونی بالهای خوشبختی را ساخت. بالهای خوشبختی همچون باغ آلوچه به رابطه دوستی میان یک کودک تنها با یک شخص بالغ، این بار البته نه یک دزد بلکه یک حقوقدان بازنشسته میپردازد. در این جا پدر و مادر کودک در آستانه طلاق هستند و این کار شعیبی دیگر فضای شاد و مفرح فیلم سینمایی قبلیاش را ندارد.
به نظر میرسد بالهای خوشبختی آغاز تغییر مسئله شعیبی از موضوع کودکان به دغدغه بزرگسالان باشد. در حالی که در باغ آلوچه شاید تنها مسئلهای که شعیبی برای آن به دنبال راه حل میگردد تنهایی کودکان و نداشتن هم صحبت باشد، در حالی که در بالهای خوشبختی در کنار این مسائل، پدر و مادرها نیز مورد توجه شعیبی هستند، پدر و مادرهایی که با کوچکترین مشکل بدون توجه به سرنوشتِ فرزندان و با خودخواهی به طلاق میاندیشند.
بعد از این سه کار، شعیبی که با طلا و مس عیارش به عنوان یک بازیگر در سینمای ایران مشخص شده بود، جایگاه فیلمسازی خود را بیش از پیش تقویت کرد. او تا سال ۸۹ سه فیلم تلویزیونی دیگر با نامهای جدامانده، پیش خواهد آمد و میان ماندن و رفتن را کارگردانی کرد. در میان این کارها به نظر میرسد دیدگاه و طرز تفکر شعیبی بیش از همه با پیش خواهد آمد نمود پیدا میکند. در این فیلم برای نخستین بار دلمشغولیهای مذهبی شعیبی با همگرا شدن سه داستان مجزا در شب تاسوعا رنگ و بو میگیرد، همان دلمشغولیهایی که شعیبی بعدها شبیه آن را در سریال پردهنشین بسط میدهد.
در کارنامه کارگردانی شعیبی اما دهلیز به نوعی اولین کار جدی سینمایی اوست. در دهلیز ما شاهد خانوادهای هستیم که در آن پدر خانواده در آستانه قصاص قرار دارد. با وجود موضوع قصاص شعیبی به عنوان کارگردان در این فیلم بیشتر به نظر میرسد تاکید خود را بر تاثیر بخشش بر نسلهای آینده و کودکان قرار داده است. در یکی از سکانسهای کلیدی فیلم، پدر در آستانه اعدام با بازی رضا عطاران از فرزندش که مرتکب خطایی شده میخواهد از فرد متضرر عذرخواهی کند، عذرخواهی که البته پذیرفته نمیشود. به نظر میرسد این ردِ درخواست بخشش برای شعیبی در این فیلم مسئله بوده است و او خواهان پایان چرخه انتقام است. به نظرِ شعیبی زندگی در اجتماع همچون شمشیر دو لبه است، اگر امروز کسی را نبخشیم به بخشش فردای او و یا نزدیکانش نباید امید داشته باشیم.
اگر تا دهلیز همچنان دنیای کودکان هرچند به صورت کم رنگ در فیلمهای شعیبی به چشم میخورد، در مجموعه تلویزیونی پردهنشین اثر بعدی شعیبی به طور کامل حلقه اتصال این کارگردان جوان با دنیای کودکان گسسته میشود. او در پرده نشین به مسئله دیگرش که همانا سبک زندگی ایرانی-اسلامی آن هم با تاکید بر حضور و اثرگذاری روحانیون در میان مردم، میپردازد.
بهروز شعیبی که جایگاه خود را به عنوان یک فیلمساز تا اندازهای تثبیت کرده است، پس از بازی در نقشهای کناری در چندین فیلم و سریال مثل گزارش یک جشن و مهمان داریم در جایگاه بازیگر نقش اصلی در مجموعه تنهایی لیلا دیده میشود. شعیبی در تنهایی لیلا البته باز هم پرسوناژ رایج بازیگریاش را که همان نقش آدمهای به شدت مثبت است، تکرار کرد. او در این سریال در نقش محمد، متولی امامزاده که دختری مدرن و امروزی عاشقش میشود، ظاهر شده است.
شعیبی در همان سال نمایش تنهایی لیلا، با سیانور دومین ساخته مهم و جدی سینماییاش به دوره ملتهبی از تاریخ معاصر ایران سرک میکشد. او در این فیلم یک داستان عاشقانه نامتعارف را در دوره خونین تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق به تصویر کشیده است. تصویری وفادارانه از دورهای سربسته از تاریخ معاصر ایران که تا پیش از آن کمتر کسی به سراغش رفته بود.
بهروز شعیبی که با دهلیز نشان داده بود به مسائل ریشهای اجتماعی توجه زیادی دارد و این قبیل موضوعات برای او دغدغه و مسئله به شمار میآیند، با اثر بعدیش دارکوب به سراغ معضل اعتیاد رفت. او در دارکوب درگیری مجموعهای از افراد با موضوع اعتیاد را به تصویر میکشد. در این فیلم برخلاف خیلی از فیلمهای دیگر از سینمای ایران که در این سالها با موضوع مواد مخدر ساخته شدهاند این اعتیاد است که نقش آنتاگونیست فیلم را ایفا میکند، شخصیتها همگی قربانی اعتیاد هستند و این قربانی بودن را ما در سرتاسر فیلم با تمام وجود احساس میکنیم و میپذیریم که رذالتهای موجود در وجود شخصیتها همه تحت تاثیر این شرایط ویژه قرار دارند.
زمانی راجر ایبرت منتقد نامدار آمریکایی درباره اثر درخشان رودخانه مرموز کلینت ایستوود گفته بود: «تا پیش از این فیلم برای من ایستوود تنها یک بازیگر بود و او را با وجود ساخت نابخشوده به عنوان یک فیلمساز نمیپذیرفتم، اما با رودخانه مرموز به این نتیحه رسیدم که او یک فیلمساز بزرگ است.» شاید برای شعیبی در قطع کوچک و مینیاتوری همین موضوع صدق کند. اگر تا زمان ساخت دهلیز و بعد از آن سیانور هنوز خیلیها او را به عنوان یک فیلمساز به حساب نمیآوردند با دارکوب به او به صورت جدیتر نگاه شد.
دارکوب در سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر بسیار خوش درخشید. فیلم در چندین رشته نامزد جایزه سیمرغ بلورین شد و توانست برای دو بازیگرش سارا بهرامی و جمشید هاشمپور سیمرغ بلورین را به همراه بیاورد.
پس از تجربه موفق دارکوب شعیبی با مجموعه کمدی گلشیفته به شبکه نمایش خانگی آمد، اثری که به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران یک عقبگرد به شدت ناامیدکننده در پرونده کاری شعیبی بود. گلشیفته روایت مشکلات چهار زن در جامعه امروز بود. در این کار شعیبی سعی کرده بود با بنمایههای کمدی به مشکلات چهار زن داستان خود بپردازد، شیوهای که البته توفیقی در آن نداشت.
حالا اما پس از دو سال دوری از سینما و تلویزیون، شعیبی تصمیم گرفته تا روز بلوا را که پیش از این در سیوهشتمین جشنواره فجر رونمایی شده بود بصورت مینی سریال در شبکه نمایش خانگی توزیع کند. مینیسریالی که موضوعی جسورانه دارد و با محوریت قراردادن یک روحانی جوان و محبوب (با بازی خوب بابک حمیدیان) که درگیر یک پرونده بزرگ فساد مالی میشود درام سیاسی جذابی ساخته که میتواند برای مخاطبانی که بدنبال قصههای نزدیک به دنیای واقعی هستند جذاب باشد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- آیین بزرگداشت احترام برومند برگزار شد/ حواستان به هنرمندانی که نیستند، باشد
- بهروزشعیبی: فرهادی و مهرجویی سینمای اجتماعی را به یک قشر خاص محدود نکردند
- اکران «آغوش باز» همزمان با روز ملی سینما
- فیلمهای رامبد جوان، بهرام افشاری و گزینه احتمالی اسکار در راه اکران
- «آغوش باز» نیمه شهریور اکران میشود؛ محسن کیایی و حامد کمیلی در سینما
- در نشست «بررسی سینمای اجتماعی» مطرح شد؛ سینمای اجتماعی زاییده تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه است
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- بهروز شعیبی: قهرمان زن به قصه عمق میبخشد/ فیلمسازی برای توجه بهتر به روابط انسانی
- تضاد معنایی و ساختاری/ نگاهی به فیلم «آغوش باز»
- پر زرق و برق/ نگاهی به فیلم «آغوش باز»
- آنچه اصل است، عشق است/ نگاهی به فیلم «آغوش باز»
- اکران «بدون قرار قبلی» در بلاروس
- رییس سازمان سینمایی به خانمها تبریک نگفت/ پیام تبریک خزاعی در پی موفقیت سینماگران در ونیز و مسکو
- «بدون قرار قبلی» بهترین فیلم جشنواره مسکو شد
- «بدون قرار قبلی»؛ بیادا و بیآلایش
نظر شما
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- انتخاب هیات رییسه جدید انجمن تهیهکنندگان مستقل سینما
- رقابت ۲۸۵ فیلم در ۳ بخش انیمیشن، مستند و بینالمللی اسکار نود و هفتم
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد
- «تگزاس ۳»؛ کمدی از نفس افتاده یا موفقیت تکراری؟