اگر بازیگری مثل محسن تنابنده، همزمان دو فیلم (جنگ جهانی سوم و سه کام حبس) در اکران سینما و یک سریال (رهایم کن) را در حال پخش داشته باشد، بیشتر با تحسین و تمجید مواجه می شود و هنر و وسعت توانایی هایش را برای بازی در نقش های سخت و مختلف در نظر می گیرند.
معمولا همین تعریف نثار عوامل سینمایی پشت صحنه همچون تهیه کننده، پخش کننده، مدیر فیلمبرداری، مدیر صدابرداری، طراح چهره پردازی، طراح صحنه، طراح لباس، تدوینگر، آهنگساز و گروه های شان و دیگر شاخه های سینما هم می شود که همزمان یا در یک دوره زمانی نزدیک، دو یا چند اثر در اکران داشته باشند اما معمولا اکران همزمان یا نسبتا همزمان دو فیلم از یک کارگردان بیش از این که با تحسین همراه باشد، شبهات و اما و اگرهایی به دنبال دارد و چه بسا با نقد و نظر منفی و حسادت از جانب برخی همکاران هم روبه رو شود، درحالی که از این جنبه اتفاقا بیشتر باید برای چنین تجربه غریب و کم نظیری اسپند دود کرد.
اکران همزمان دو فیلم از یک کارگردان در یک بازه زمانی یا حتی در یک سال، وقتی عجیب تر می شود که به دشواری کار فیلمسازی آن هم در سینمای ایران آگاه باشیم. از آنجا که ساخت یک فیلم سینمایی، اعصاب فولادین و کفش آهنین می خواهد، معمولا بین آثار فیلمسازان دست کم یکی دو سالی فاصله می افتد. فاصله ای که در سینمای هنری بیشتر هم هست و کارگردانان دیر به دیر پشت دوربین قرار می گیرند. در سینمای بدنه و تجاری اما کارگردان ها زودتر بخت فیلمسازی متوالی و هرساله را پیدا می کنند. یافتن تهیه کننده و تامین سرمایه فیلم، مهم ترین ضامن روند مستمر کارگردانی است و آنهایی که هنر گیشه دارند، می توانند در این بازار عرضه و تقاضا حرف همواره ای برای گفتن داشته باشند و حتی باوجود این که مقوله پخش و نمایش فیلم از دست کارگردان ها خارج است، با قبولی در آزمون گیشه، این شانس را دارند که خیلی معطل صف طولانی اکران نباشند و فرش قرمز سینما همیشه برای اکران فیلم تازه ای از آنها گسترده باشد. به بهانه تجربه کم نظیری که برای کریم امینی (کارگردان فیلم های فسیل و شهر هرت) رخ داده، نگاهی به نمونه های اندک و مشابه در سال های اخیر داریم.
بیایید باتوجه به این موقعیت غریب و کم نظیر اکران این روزها یک بار سکانس مشهور فیلم «قیصر» را با هم مرور کنیم. میتی می گوید: «… من بودم، حاجی نصرت، رضا پونصد، علی فرصت، آره و اینا خیلی بودیم، کریم آقامون هم بود.» صورت قیصر از تعجب دگرگون می شود: «کریم؟! کدوم کریم؟» منتها این بار میتی به جای این که اسم کریم آب منگل را به زبان بیاورد، می گوید: «کریم امینی!» کارگردانی که دو تا از این ۱۷فیلمی که از ابتدای سال تاکنون اکران شده، متعلق به اوست و از این منظر خیلی جدی با دو فیلم کمدی در گیشه و اکران حریف می طلبد.
وقتی فیلم «فسیل» به کارگردانی کریم امینی و تهیه کنندگی ابراهیم عامریان و تولید سال ۹۹ از ۲۴ اسفند ۱۴۰۱ به عنوان یکی از فیلم های اکران نوروزی روی پرده رفت، کمتر کسی فکر می کرد به فروش خیره کننده ای در گیشه دست پیدا کند و تا اینجا فروش خود را به رقم ۱۷۰میلیارد تومان برساند و لقب پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای ایران فارغ از تعداد مخاطب و افزایش قیمت بلیت سینما را به دست آورد. حضور بازیگرانی چون بهرام افشاری، هادی کاظمی، ایمان صفا و موقعیت کمیک بنا شده روی تضاد فرهنگی پیش و پس از انقلاب گرچه مستعد فروش خوب در گیشه بود اما این میزان از موفقیت قابل پیش بینی نبود، حتی اگر کارنامه پرفروش تهیه کننده فیلم و فروش بالای آثاری چون انفرادی، دینامیت و تگزاس را لحاظ کنیم.
اما از ۱۷خرداد یک فیلم دیگر هم از کریم امینی روانه اکران شده است؛ کمدی «شهر هرت» (که در عنوان یادآور یکی از فیلم های قبل از انقلاب است) به تهیه کنندگی محمدحسین فرحبخش که در همین چند روز، حدود دو میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان در گیشه فروخت و باتوجه به حضور بازیگر پرفروشی چون پژمان جمشیدی و بازیگرانی چون شبنم مقدمی و بابک کریمی، می توانیم منتظر رقم بسیار بیشتر از این هم باشیم. فارغ از تبریک به کارگردان این دو فیلم برای اکران تقریبا همزمان آنها و شادباش برای موفقیت های مالی شان به خصوص اولی، سوالی هم باید از شورای صنفی اکران و شورای عالی اکران درباره چنین حسن تصادفی پرسید، این که در وضعیتی که فیلم های فراوانی چه بسا با ظرفیت فروش خوب مدت هاست در نوبت اکران قرار دارند، چرا باید دو فیلم از یک کارگردان در یک بازه زمانی بر پرده سینما نقش ببندد؟ فروش خیلی خوب فسیل حتما دراین میان نقش داشته و درخواست سینماداران را هم نمی توان در زمینه نشان دادن روی خوش به شهر هرت نادیده گرفت اما نباید مواردی چون عدالت و انصاف در اکران و فراهم کردن بستری یکسان برای آثار مستعد فروش را از نظر دور داشت. عجالتا از آنجا که ما اهل بخل و حسادت نیستیم، هم به اکران همزمان دو فیلم از یک کارگردان با دیده مثبت نگاه می کنیم و از چرخش چرخ های سینمای ایران در گیشه خشنودیم اما درعین حال چنین موفقیتی را برای دیگر کارگردان هایی که فیلم هایی با مولفه های اکران مناسب و فروش بالا در گیشه دارند هم آرزو داریم.
اگرچه کریم امینی با فسیل خودش را به عنوان کارگردان جوان و بفروشی در سینمای ایران مطرح کرده و قطعا با تمجید کیانوش عیاری از فسیل انگیزه های مضاعفی هم برای ادامه این راه گرفته اما پرفروش ترین فیلمساز این سال های سینمای ایران سیدمسعود اطیابی است و همه آن فیلم های پرفروش ابراهیم عامریان (تهیه کننده) یعنی تگزاس، تگزاس۲، دینامیت و انفرادی را او کارگردانی کرده، ضمن این که در این میان باید به فیلم بخارست به تهیه کنندگی علی طلوعی هم اشاره کرد.
اطیابی هم در سال گذشته به نوعی همین وضعیت کریم امینی را تجربه کرد و در یک سال و تقریبا در یک دوره زمانی نزدیک، دو فیلم پرفروش از او راهی اکران شد. اولی کمدی انفرادی با بازی مهدی هاشمی، رضا عطاران و احمد مهرانفر بود که از ۷ اردیبهشت بر پرده سینماها آمد و حدود ۷۸میلیارد تومان فروخت و در نیمه دوم سال هم با اکران فیلم دیگری، بخارست که از ۲۴ آبان اکران شد، به موفقیت خود در گیشه ادامه داد. هرچند اطیابی نتوانست با این فیلم، حریف خودش در انفرادی شود و بخارست با فروش حدود ۵۵میلیارد تومانی به کار خود در گیشه پایان داد.
مانی حقیقی در سال ۹۵ تنها کارگردانی بود که دو فیلم در یک سال در اکران داشت و برای رقابت با خودش وارد رینگ گیشه شد. اولی کمدی پربازیگر «۵۰ کیلو آلبالو» بود که از ۲۶ اسفند ۹۴ روی پرده رفت (که عملا جزو فیلم های اکران ۹۵ محسوب می شود) و بیش از ۱۳میلیارد تومان فروخت و دومی هم از ۸اردیبهشت و درحالی که هنوز ۵۰ کیلو آلبالو داشت خوب می فروخت، اکران شد و به فروشی دومیلیارد تومانی دست یافت: «اژدها وارد می شود».
در سال ۹۶ هم بهمن گودرزی با دو کمدی، چنین موقعیتی را تجربه کرد، درحالی که فیلم «ثبت با سند برابر است» با بازی امین حیایی و مجید صالحی از اول آذر اکران شد و ۱۴ هفته روی پرده باقی ماند و بیش از سه میلیارد تومان در گیشه فروخت، «ما خیلی باحالیم» با بازی مهران غفوریان و مجید صالحی هم از ۱۸بهمن به مدت پنج هفته روی اکران ماند و یک میلیارد و ۳۵۰میلیون تومان فروش کرد. همان طور که می بینید به جز استثنایی چون سیدمسعود اطیابی، درمیان دو فیلم همزمان اکران شده یک فیلمساز، معمولا یکی خیلی در گیشه گل می کند و آن یکی به فروش کجدار و مریز رضایت می دهد.
نیازی به تکرار مکررات درباره مظلومیت سینمای کودک ونوجوان در سال های اخیر نیست اما گاهی هم استثنائات خوشایندی در این زمینه پیش می آید، نظیر اکران تقریبا همزمان دو فیلم درباره سینمای کودک آن هم ساخته شده توسط یک کارگردان. اتفاق مبارکی که برای حسین قناعت افتاد و دو فیلم «لازانیا» (کمدی خانوادگی با حضور محوری یک کودک) و «دزد و پری ۲» در فاصله کوتاهی از هم در سال ۹۷ اکران شدند و حتی در مقطعی این اکران همزمان شد؛ اولی از ۱۱ مهر اکران شد و بیش از چهارمیلیارد تومان فروخت و دومی از ۵ دی روانه پرده سینما شد و یک میلیارد و ۷۰۰میلیون تومان فروش کرد.
در نمونه هایی که ذکر شد، دست کم یکی از دو فیلم کارگردان ها، فروش بالا و رضایت بخشی داشتند اما موردی چون بهمن کامیار، تهیه کننده و کارگردان را هم داریم که هیچ کدام از دو فیلم او که تقریبا همزمان با هم اکران شدند، فارغ از برخی امتیازات فنی و هنری، ابدا موفقیتی در گیشه نداشتند و با شکست مواجه شدند؛ اولی «در وجه حامل» که از ۲۳ خرداد ۹۷ اکران شد و ۱۵۰میلیون تومان فروخت و دومی «مرداد» که از ۶ تیر ۹۷ اکران شد و تنها ۱۱۲میلیون تومان فروش کرد. شاید اگر کامیار سراغ کمدی می رفت، اوضاع این اکران های همزمان هم فرق می کرد. البته سوالی هم باید از اعضای وقت شورای صنفی اکران پرسید که چطور با وجود عدم موفقیت فیلم اول، بلافاصله دومی را هم روانه اکران کردند؟
فیلمسازانی هم بودند که دو فیلم از آنها در طول یک سال اکران شد، اتفاقی که آن هم با توجه به سازوکار تولید و نمایش فیلم در ایران و صف طولانی اکران، غریب و نامتعارف است. سال ۹۳ منوچهر هادی دو فیلم «زندگی جای دیگری است» و «دنیای پرامید» را در اکران داشت، در سال ۹۴ هاتف علیمردانی دو فیلم «کوچه بی نام» و «مردن به وقت شهریور» را بر پرده سینماها داشت، همچنین باید به اکران دو فیلم «طعم شیرین خیال» و «از رئیس جمهور پاداش نگیرید» هر دو ساخته کمال تبریزی اشاره کرد که در همین سال اکران شدند. در سال ۹۶ بازهم منوچهر هادی تنها کارگردان دو فیلم در اکران بود و فیلم های «آینه بغل» و «کارگر ساده نیازمندیم» را روی پرده داشت که اولی کمدی بسیار پرفروشی بود و دومی فیلم اجتماعی کم فروشی. سال ۹۷ هم علی عطشانی و برزو نیک نژاد تجربه اکران دو فیلم در یک سال را داشتند؛ عطشانی «کاتیوشا» و «پارادایس» را و نیک نژاد هم «لونه زنبور» و «ناخواسته» را. سیدجواد هاشمی هم در سال ۹۸ یک سال استثنایی دیگر برای خودش و سینمای کودک رقم زد و دو فیلم «پیشونی سفید ۳» و «تورنادو» را در اکران داشت.
هرچقدر ممکن است نمایش همزمان دو فیلم از یک کارگردان در سینمای این سال ها به دلیل حجم بالای تولیدات سینمایی و صف طولانی اکران، عجیب و غریب و استثناء باشد، در سینمای پیش از انقلاب و دوران فیلمفارسی وقوع چنین اتفاقاتی محتمل تر بود. سازوکار سینمای بدنه و تجاری، تعداد کمتر تولیدات به نسبت دهه های اخیر، سرعت تولید و سرعت اکران فیلم های مفرح و سرگرم کننده و ملودرام ها، احتمال اکران همزمان یا تقریبا همزمان دو فیلم از یک کارگردان را بالا می برد. اقبال خوب تماشاگران و فروش بالا در گیشه، سینماداران و پخش کنندگان را به صرافت این می انداخت که بلافاصله یک فیلم دیگر از آن کارگردان را روانه اکران کنند. عرضه و تقاضایی که حسابی مشتری و طرفدار داشت و این حضور تکراری را دلپذیر می کرد. این روند تا حدودی در سینمای پس از انقلاب و در سال های دهه ۶۰ هم ادامه داشت و تعداد بالای مخاطبان فیلم های محبوب و پرفروش و استمرار اقبال مردمی باعث می شد فیلم ها بدون این که به کف اکران برسند، تا مدت ها و چه بسا چند سال در تهران و شهرستان ها روی پرده سینماها باقی بمانند. البته این حضور طولانی منافاتی با نمایش فیلم های تازه نداشت. در این حالت بسیار محتمل بود که اکران فیلم قبلی یک کارگردان با اکران فیلم تازه او تلاقی کند و همزمان دو فیلم بر پرده سینما داشته باشد؛ اتفاقی که به عنوان مثال برای زنده یاد ساموئل خاچیکیان افتاد و ۲۶ آذر سال ۶۵ و درحالی که هنوز فیلم بسیار موفق و پرفروش او «عقاب ها» روی پرده بود، فیلم تازه اش «یوزپلنگ» هم اکران شد. عقاب ها که از ۱۳ مرداد ۶۴ اکران خود را آغاز کرد تا چند سال به نمایش در سینماها ادامه داد و با حدود ۱۰ میلیون مخاطب هنوز هم دست نیافتنی است. یعنی خاچیکیان فیلمی ساخت که همچنان و با گذشت ۳۸ سال نه فیلمسازان دیگر به گرد پای او رسیده اند و نه دیگر خودش توانست با فیلم دیگری از پس خودش برآید.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «فسیلِ» قاچاق شده آنلاین اکران میشود
- جدیدترین آمار فروش فیلمها/ «فسیل» همچنان پیشتاز گیشه سینماها
- جدیدترین آمار فروش فیلمها/ «هاوایی» در رتبه اول
- فسیل ۳۰۰ میلیاردی شد
- گیشه سینما تا ۱۰۰۰ میلیاردی شدن چقدر فاصله دارد؟
- تازهترین آمار فروش سینما/ فقط یک فیلم از پنج فیلم پر فروش گیشه کمدی نیست
- جدیدترین آمار فروش سینماها در آستانه ماه محرم
- به «شهر هرت» پای مگذار/ نگاهی به فیلم «شهر هرت»
- «فسیل» بیش از ۱۳۶ میلیارد فروخت/ اختلاف میلیاردی در جدول فروش فیلمها
- سید جمال ساداتیان: شاید مجبور شوم فیلم کمدی بسازم/ ایدهآل پلتفرمها «نیسان آبی» است
- ۱۰۵ میلیارد تومان؛ سهم گیشه سینماها در فروردین ۱۴۰۲
- گفتگوی اختصاصی سینماسینما با علی سرتیپی/ فضای سینما را باید از تنگنظری و فشارها خارج کنیم
- سمفا اعلام کرد؛ چند نفر در تعطیلات نوروزی به سینما رفتند؟
- فیلمهای نوروزی در روزهای اول اکران چقدر بلیت فروختند؟
- همه آنچه میخواهید از اکران نوروز۱۴۰۲ بدانید/گیشههای چشم به راه!
پربازدیدترین ها
- اختصاصی سینماسینما/ نامه امیر اثباتی به کمال تبریزی؛ کنجکاوم بدانم قرار است در شورای پروانه نمایش چه گلی به سر سینما بزنید
- ردپای یک کارگردان مؤلف / نگاهی به فیلمهای کوتاه سعید روستایی
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- عکسی قدیمی که شبنم مقدمی منتشر کرد/ تنابنده، اصلانی و مقدمی؛ ۲۱ سال پیش
- عکس مهرداد اسکویی، مدال طلا گرفت
- هیچی ازش نمونده جز یه سایه*
- آیین، آینهای رو به فرهنگ
- آرای یک منتقد به برترینهای سینما در سال ۲۰۲۴
- رونمایی از سامانه مصاحبه آنلاین مبتنی بر هوش مصنوعی توسط همراه اول در تلکام ۲۰۲۴
- همراه اول در سه بخش مجزا، غرفه برتر نمایشگاه تلکام ۲۰۲۴ شد
- رضا رویگری: بهترین حضور من در سینما «بوتیک» است
- انعقاد قرارداد سهجانبه همراه اول در حوزه زنجیره تأمین محصولات کشاورزی صادراتی
- همکاری اپلیکیشن «اوانو» و «ازکیوام» در همپذیرندگی کیف پول
- درباره پوستر جشنواره فیلم فجر پوستری که هرساله بحث برانگیز می شود
- اختصاصی سینماسینما/ نامه امیر اثباتی به کمال تبریزی؛ کنجکاوم بدانم قرار است در شورای پروانه نمایش چه گلی به سر سینما بزنید
- با تصویری از فیلم سینمایی «مادر»؛ پوستر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر رونمایی شد
- برآیندی از نظرسنجیهای مختلف؛ بهترین فیلمهای ۲۰۲۴ به انتخاب بیش از ۴۰۰ منتقد
- «ژاله علو مرگ ندارد»/ بدرقه پیکر ژاله علو به خانه ابدی
- «دِویل» به ۵ اجرای پایانی رسید/ بررسی نمایش در یک گفتگوی مجازی
- سوینا منتشر میکند؛ ۳ داستان کوتاه با صدای نازنین مهیمنی
- با حکم وزیر ارشاد؛ اعضای جدید شورای پروانه نمایشِ فیلمهای سینمایی منصوب شدند
- رونمایی از دو سرویس همراه اول در بازدیدهای معاون راهبردی رئیسجمهور و رگولاتوری
- هیات امنای انجمن سینمای جوانان ایران منصوب شدند
- کتاب «صحنه عشق من است» رونمایی میشود/ تقدیر از ادنا زینلیان
- خسرو خسروشاهی: کسی دیگر در دوبله نمانده است/ امیدوارم چراغ دوبله خاموش نشود
- نخستین جایزه ملی پویانمایی فراخوان داد
- رونمایی از سرویسهای دیجیتال و هوش مصنوعی همراه اول با حضور وزیر ارتباطات
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ فیلمِ بعدی نولان، اقتباسی از اودیسه است
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ هیأت داورانِ فیلمهای کوتاه داستانی معرفی شدند
- آیا بهروز شعیبی گزینه خوبی برای مدیریت انجمن سینمای جوان است ؟
- همه در اندوه خاموشی صدایی ماندگار/ پیامهای تسلیتی که برای درگذشت ژاله علو منتشر شد
- میزبانی ۱۱ سالن از جشنواره بینالمللی تئاتر فجر
- اعضای آکادمی سینمای مستند ایران انتخاب شدند