سینماسینما، علیرضا نراقی
مشکل اصلی «کارت پرواز» ساخته مهدی رحمانی این است که ایده و قصه تک‌خطی فیلم به جای این‌که در فیلمنامه با قواعد ژانر یا واقعیتِ موقعیت پرداخت شود، به آن تصور و تصویر مبهمی نزدیک شده که می‌توان نامش را واقع نماییِ متظاهر نامید. واقع‌نمایی به این معناست که فیلم در اصل واقعی و مبتنی بر تحقیق نیست، بلکه سعی می‌کند با تمهیدات ظاهری و آشنای سینمای واقع گرا، از داستان خود ارائه‌ای تظاهرکننده به واقعیت باشد. در این شکل آن‌چه دفن می‌شود، خود واقعیتِ یک موقعیت و درنهایت تراژدی حاصل از آن است.
وقتی در ساحت فیلمنامه فیلم رحمانی بیشتر بر وضعیت و زمینه کلی شخصیت‌ها به جای موقعیت دراماتیک و کنش آن‌ها در آن موقعیت معطل می‌ماند، آن‌گاه شخصیت‌ها با وجود مشکلات سهمگین و حتی واقعی، واقعی و درک‌شدنی نمی‌شوند.
در میزانسن و قاب‌بندی حال فیلم بهتر است. یک استراتژی بصری وجود دارد که می‌توانست با یک فیلمنامه خوب و جذاب به فیلم لحن منحصربه‌فردی ببخشد. اما در همین ساحت کارگردانی هم باز طول پلان‌ها و ایستایی دوربین اساسا با نفس رخداد و موقعیت آدم‌ها در تضاد است و بیشتر از موقعیت به دنبال نگاهی سرد و تنزه‌طلب به آن است، که نه‌تنها فیلم را به واقعیت نمی‌رساند، بلکه حتی به ساحت درامی به لحاظ سینمایی جذاب هم نزدیک نمی‌کند.
شاید همان یکی دو سکانس ابتدایی مثال خوبی از انحراف فرم فیلم «کارت پرواز» باشد. فیلم با سکانس بلعیدن مواد مخدر پک شده در یک گل‌خانه شروع می‌شود و بعد به سکانس فرودگاه و انتقال مواد می‌رسد. هر دو موقعیت را بارها در آثار سینمایی و تلویزیونی دیده‌ایم، اما این‌جا این موقعیت ها با طول زیاد و با جزئیات نمایش داده می‌شود. به نظر می‌رسد فیلم‌ساز این‌گونه تصور کرده که اگر طول پلان را بیشتر کند و فرایند یک فعل را طولانی‌تر نشان دهد، در بردن ما به عنوان تماشاگر به درون موقعیت و احتمالا واقعیت موفق‌تر است و این درست نمونه‌ای است از رویکردی که باعث شده فیلم از ایجاد باور در مخاطب خود باز بماند. علت این غیرقابل باور بودن ساده است؛ نفس چنین عمل خطرناکی (نگه داشتن میزان زیادی ماده مخدر در بدن و بردن آن در هواپیما) با توجه به اهمیت زمان در آن و حساسیتِ کننده‌هایش برای گیر نیفتادن، کند و ساکن نیست، بلکه متشنج، مضطرب و پرسرعت اتفاق می‌افتد. این تازه مقدمه و شروع فاجعه در چنین قصه‌ای است، اما فیلم‌ساز در درجه اول این موقعیت را متناقض با نفس خود اجرا می‌کند و سپس در همان موقعیت تا پایان فیلم درجا می‌زند. تا پایان فیلم پسر سر نقطه اول برمی‌گردد که می‌خواهد به دختر کمک کند یا نه؟ تا پایان فیلم این شخصیت‌های اخته و بی‌عرضه خود را بیشتر به مرگ نزدیک می‌کنند و فیلم‌ساز آرام آرام از نمایش یک موقعیت تراژیک به دلیل همین انفعال شخصیت‌ها و درجا زدن داستانی به یک وضعیت نامربوط و آزاردهنده ملودراماتیک می‌رسد که تنها می‌تواند با اشک و زاری و مرگی احساسات‌گرا، تراژدی واقعیت را خفه کند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مهدی رحمانی مطرح کرد/ نسخه اشتباهی از «کارت پرواز» در شبکه خانگی عرضه شد؛ نسخه صحیح جایگزین می‌شود
- زیر پوست شهر و شب/ نگاهی به فیلم «کارت پرواز»
- متفاوت و زیبا و بهیادماندنی/ نگاهی به فیلم “درباره الی”
- “هزارتو” در فرهنگسرای ارسباران اکران و نقد می شود
- اکران سه فیلم جدید در سینماها
- دنباله «مد مکس: جاده خشم» ساخته می‌شود
- بدترین فیلمهای ۲۰۱۹، از نگاه منتقدان ورایتی
- اعلام برنامه نمایش «یک کامیون غروب» تا نیمه آذر
- «انتقام جویان» فیلم سال شد؛ معرفی برگزیدگان مردمی سینمای آمریکا
- واکنش نیما جاویدی به پخش غیرقانونی «سرخپوست»/ نگذارید اموالمان را به تاراج ببرند
- «فصل قاصدک» در آمریکا جلوی دوربین رفت
- نخستین تصویر از «جشنی دو میلیون»
- رونمایی از اولین تصویر «لباس شخصی»
- «قفس» آماده نمایش شد/ روایتی از جنگزدههای کوبانی
- پایان فیلمبرداری “آن دیگری”
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- بزرگداشت فرهنگ جولایی در فرهنگسرای ارسباران
- یادبود «منوچهر والیزاده» در خانه هنرمندان ایران
- «چای با نویسنده» پل میان نویسندگان و مخاطب
- همایون اسعدیان مطرح کرد؛ «پیر پسر» پروانه نمایش دارد ولی قراردادی در شورای صنفی نمایش ندارد
- به یاد آرش کوردسالی؛ فیلم‌ساز نجیبی که جوانمرگ شد
- نگرانی انجمن تهیهکنندگان مستقل از حکم قضایی فیلم «کیک محبوب من»
- «جگر هندی»؛ نمونه‌ای از یک بازآفرینی موفّق نمایشی
- حضور فیلم کارگردان ایرانی در بخش جنبی جشنواره کن
- نگرانی خانواده از تصمیم کیت بلانشت/ آیا برنده دو اسکار از بازیگری خداحافظی می‌کند؟
- با حضور پنهلوپه کروز؛ انتشار اولین تصویر از جانی دپ در «بادهنوش روز»
- گیشه سینماها در اردیبهشت؛ فیلمهای رضا عطاران، امین حیایی و پیمان معادی اکران میشوند
- راهیابی «گوسفند» به جشنواره «بوسان»
- «خانه دوست کجاست» در تازهترین قسمت سینماماجرا
- بیانیهی صنفی اعلام حداقل دستمزد نگارش فیلمنامه در سال ۱۴۰۴
- با حضور اما کورین و اولیویا کولمن؛ یوروس لین «غرور و تعصب» را میسازد
- نزدیک به ۷۲ میلیارد تومان فروش آنلاین سینمای ایران در نوروز ۱۴۰۴
- فرهاد آییش «ونگوگ» می‌شود
- راهیابی «پس از پدر» به جشنواره روسی
- ۱۱ فیلم اعلام شد؛ «منفعت آدام» بخش هفته منتقدان کن را افتتاح می‌کند
- فوت برنده جایزه نوبل ادبیات؛ ماریو بارگاس یوسا درگذشت
- واکنش نماوا به اظهارات حسن فتحی؛ کلیه تعهدات سریال «ازازیل» انجام شده/به دنبال ایجاد وفاق بین تهیهکننده و کارگردان هستیم
- مرگ بازیگر شرور سینما؛ نیکی کَت درگذشت
- دومین نمایشگاه «چند تکه آینه» با آثار تجسمی سینماگران این بار در شیراز
- با حکم رئیس سازمان سینمایی؛ حامد جعفری مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی شد
- نمایش و نقدِ «چاقوکشی» در سینما اندیشه
- آغاز داوری پانزدهمین جشن بزرگ منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران
- تاریخ نمایش فیلم جعفر پناهی در فرانسه مشخص شد
- برای آرش کوردسالی/ «نفت» از آن سوی «دیوار»
- ای مرگ بیا که زندگی کشت مرا؛ سریال «ازازیل» و آغازی بر یک پایان
- با انتشار یک متن گلایهآمیز؛ حسن فتحی از «ازازیل» خداحافظی کرد
