سینماسینما، علیرضا نراقی
مشکل اصلی «کارت پرواز» ساخته مهدی رحمانی این است که ایده و قصه تکخطی فیلم به جای اینکه در فیلمنامه با قواعد ژانر یا واقعیتِ موقعیت پرداخت شود، به آن تصور و تصویر مبهمی نزدیک شده که میتوان نامش را واقع نماییِ متظاهر نامید. واقعنمایی به این معناست که فیلم در اصل واقعی و مبتنی بر تحقیق نیست، بلکه سعی میکند با تمهیدات ظاهری و آشنای سینمای واقع گرا، از داستان خود ارائهای تظاهرکننده به واقعیت باشد. در این شکل آنچه دفن میشود، خود واقعیتِ یک موقعیت و درنهایت تراژدی حاصل از آن است.
وقتی در ساحت فیلمنامه فیلم رحمانی بیشتر بر وضعیت و زمینه کلی شخصیتها به جای موقعیت دراماتیک و کنش آنها در آن موقعیت معطل میماند، آنگاه شخصیتها با وجود مشکلات سهمگین و حتی واقعی، واقعی و درکشدنی نمیشوند.
در میزانسن و قاببندی حال فیلم بهتر است. یک استراتژی بصری وجود دارد که میتوانست با یک فیلمنامه خوب و جذاب به فیلم لحن منحصربهفردی ببخشد. اما در همین ساحت کارگردانی هم باز طول پلانها و ایستایی دوربین اساسا با نفس رخداد و موقعیت آدمها در تضاد است و بیشتر از موقعیت به دنبال نگاهی سرد و تنزهطلب به آن است، که نهتنها فیلم را به واقعیت نمیرساند، بلکه حتی به ساحت درامی به لحاظ سینمایی جذاب هم نزدیک نمیکند.
شاید همان یکی دو سکانس ابتدایی مثال خوبی از انحراف فرم فیلم «کارت پرواز» باشد. فیلم با سکانس بلعیدن مواد مخدر پک شده در یک گلخانه شروع میشود و بعد به سکانس فرودگاه و انتقال مواد میرسد. هر دو موقعیت را بارها در آثار سینمایی و تلویزیونی دیدهایم، اما اینجا این موقعیت ها با طول زیاد و با جزئیات نمایش داده میشود. به نظر میرسد فیلمساز اینگونه تصور کرده که اگر طول پلان را بیشتر کند و فرایند یک فعل را طولانیتر نشان دهد، در بردن ما به عنوان تماشاگر به درون موقعیت و احتمالا واقعیت موفقتر است و این درست نمونهای است از رویکردی که باعث شده فیلم از ایجاد باور در مخاطب خود باز بماند. علت این غیرقابل باور بودن ساده است؛ نفس چنین عمل خطرناکی (نگه داشتن میزان زیادی ماده مخدر در بدن و بردن آن در هواپیما) با توجه به اهمیت زمان در آن و حساسیتِ کنندههایش برای گیر نیفتادن، کند و ساکن نیست، بلکه متشنج، مضطرب و پرسرعت اتفاق میافتد. این تازه مقدمه و شروع فاجعه در چنین قصهای است، اما فیلمساز در درجه اول این موقعیت را متناقض با نفس خود اجرا میکند و سپس در همان موقعیت تا پایان فیلم درجا میزند. تا پایان فیلم پسر سر نقطه اول برمیگردد که میخواهد به دختر کمک کند یا نه؟ تا پایان فیلم این شخصیتهای اخته و بیعرضه خود را بیشتر به مرگ نزدیک میکنند و فیلمساز آرام آرام از نمایش یک موقعیت تراژیک به دلیل همین انفعال شخصیتها و درجا زدن داستانی به یک وضعیت نامربوط و آزاردهنده ملودراماتیک میرسد که تنها میتواند با اشک و زاری و مرگی احساساتگرا، تراژدی واقعیت را خفه کند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مهدی رحمانی مطرح کرد/ نسخه اشتباهی از «کارت پرواز» در شبکه خانگی عرضه شد؛ نسخه صحیح جایگزین میشود
- زیر پوست شهر و شب/ نگاهی به فیلم «کارت پرواز»
- متفاوت و زیبا و بهیادماندنی/ نگاهی به فیلم “درباره الی”
- “هزارتو” در فرهنگسرای ارسباران اکران و نقد می شود
- اکران سه فیلم جدید در سینماها
- دنباله «مد مکس: جاده خشم» ساخته میشود
- بدترین فیلمهای ۲۰۱۹، از نگاه منتقدان ورایتی
- اعلام برنامه نمایش «یک کامیون غروب» تا نیمه آذر
- «انتقام جویان» فیلم سال شد؛ معرفی برگزیدگان مردمی سینمای آمریکا
- واکنش نیما جاویدی به پخش غیرقانونی «سرخپوست»/ نگذارید اموالمان را به تاراج ببرند
- «فصل قاصدک» در آمریکا جلوی دوربین رفت
- نخستین تصویر از «جشنی دو میلیون»
- رونمایی از اولین تصویر «لباس شخصی»
- «قفس» آماده نمایش شد/ روایتی از جنگزدههای کوبانی
- پایان فیلمبرداری “آن دیگری”
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فوت خواننده پیشکسوت موسیقی نواحی گیلان/ ناصر مسعودی درگذشت
- نگاهی به فیلم «بیسر و صدا»؛ ایده خلاقانه، مسیر اشتباه
- حقایقی درباره بازمانده ساخته سیف الله داد/ماجرای توقیف فیلم بازمانده به دلیل حجاب!
- بیانیه انجمن بازیگران سینما در واکنش به وقایع اخیر و هتک حرمت هنرمندان/ پژمان بازغی استعفا داد
- «رابین هود»؛ افسانهی شیرین مرد شریف قانون شکن!
آخرین ها
- معرفی برندگان هیئت ملی نقد آمریکا ۲۰۲۵/ «یک تصادف ساده»؛ بهترین فیلم بینالمللی/ «نبردی پس از دیگری» ۵ جایزه گرفت
- ۱۵ اثری که برای فهرست اولیه اسکار فیلم بینالمللی شانس بالاتری دارند
- تأملی بر حضور نوری بیلگه جیلان در جشنواره جهانی فیلم فجر؛ داور غایب
- بیانیه کانون کارگردانان سینما درباره بازداشت سینماگران در مهمانی خصوصی
- واکنش رضا کیانیان به گزارش تاریخ سه هزار ساله زیر چرخ لودرها
- اعلام مستندهای دو بخش از نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»
- واکنش کانون کارگردانان سینمای ایران به حکم جعفر پناهی
- شروودِ تالار وحدت؛ جایی که ماهان حیدری قهرمانان آینده را پیدا میکند
- تورج اصلانی داور جشنواره ترکیهای شد
- سروش صحت و علی مصفا «بیآتشی» را روایت کردند
- سام درخشانی هم استعفا داد
- نمایش موزیکال «رابین هود» / گزارش تصویری
- حلقه منتقدان فیلم نیویورک منتخبان ۲۰۲۵ خود را اعلام کرد/ «نبردی پس از دیگری»، بهترین فیلم شد؛ پناهی، بهترین کارگردان
- جشنواره جهانی فیلم فجر۴۳؛ در ایستگاه پایانی «درس آموختهها» بهترین فیلم شد/ جایزه ویژه داوران به کارگردان ژاپنی رسید
- «خرگوش سیاه، خرگوش سفید» به چین میرود
- گاتهام ۳ جایزه به «یک تصادف ساده» داد/ «نبردی پس از دیگری» بهترین فیلم جوایز مستقل نیویورک شد
- بیانیه انجمن بازیگران سینما در واکنش به وقایع اخیر و هتک حرمت هنرمندان/ پژمان بازغی استعفا داد
- مصائب افزایش سن ، از جولیا رابرتز تا نیکول کیدمن
- تام استاپارد؛ نویسندهای که جهان را از نو صحنهپردازی کرد
- نگاهی به فیلم «پارتنوپه»؛ زیبایی از دست رفته
- توقیف سکوی پخش «بازمانده» پس از انتشار ویدیوی بدون مجوز
- «سمفونی باران» کلید خورد
- «ناتوردشت» به باکو میرود
- از جدال اندیشه تا لبخند روی ردکارپت
- گفت وگو با کارگردان مستند «مُک» به بهانه حضور آن در جشنواره سینما حقیقت
- «زوتوپیا ۲» رکورددار فروش جهانی سینما شد
- صدای بخش خصوصی را بشنوید؛ هوای آلوده با تعطیلی تئاتر تمیز میشود؟
- «رها» بهترین فیلم اول جشنواره گوا شد
- سنگرم اندازه همان کافه ام بود
- نگاهی به تازهترین قسمت برنامه «اکنون»؛ سیر و سلوک بازیگری
