سینماسینما، علیرضا نراقی
مشکل اصلی «کارت پرواز» ساخته مهدی رحمانی این است که ایده و قصه تک‌خطی فیلم به جای این‌که در فیلمنامه با قواعد ژانر یا واقعیتِ موقعیت پرداخت شود، به آن تصور و تصویر مبهمی نزدیک شده که می‌توان نامش را واقع نماییِ متظاهر نامید. واقع‌نمایی به این معناست که فیلم در اصل واقعی و مبتنی بر تحقیق نیست، بلکه سعی می‌کند با تمهیدات ظاهری و آشنای سینمای واقع گرا، از داستان خود ارائه‌ای تظاهرکننده به واقعیت باشد. در این شکل آن‌چه دفن می‌شود، خود واقعیتِ یک موقعیت و درنهایت تراژدی حاصل از آن است.
وقتی در ساحت فیلمنامه فیلم رحمانی بیشتر بر وضعیت و زمینه کلی شخصیت‌ها به جای موقعیت دراماتیک و کنش آن‌ها در آن موقعیت معطل می‌ماند، آن‌گاه شخصیت‌ها با وجود مشکلات سهمگین و حتی واقعی، واقعی و درک‌شدنی نمی‌شوند.
در میزانسن و قاب‌بندی حال فیلم بهتر است. یک استراتژی بصری وجود دارد که می‌توانست با یک فیلمنامه خوب و جذاب به فیلم لحن منحصربه‌فردی ببخشد. اما در همین ساحت کارگردانی هم باز طول پلان‌ها و ایستایی دوربین اساسا با نفس رخداد و موقعیت آدم‌ها در تضاد است و بیشتر از موقعیت به دنبال نگاهی سرد و تنزه‌طلب به آن است، که نه‌تنها فیلم را به واقعیت نمی‌رساند، بلکه حتی به ساحت درامی به لحاظ سینمایی جذاب هم نزدیک نمی‌کند.
شاید همان یکی دو سکانس ابتدایی مثال خوبی از انحراف فرم فیلم «کارت پرواز» باشد. فیلم با سکانس بلعیدن مواد مخدر پک شده در یک گل‌خانه شروع می‌شود و بعد به سکانس فرودگاه و انتقال مواد می‌رسد. هر دو موقعیت را بارها در آثار سینمایی و تلویزیونی دیده‌ایم، اما این‌جا این موقعیت ها با طول زیاد و با جزئیات نمایش داده می‌شود. به نظر می‌رسد فیلم‌ساز این‌گونه تصور کرده که اگر طول پلان را بیشتر کند و فرایند یک فعل را طولانی‌تر نشان دهد، در بردن ما به عنوان تماشاگر به درون موقعیت و احتمالا واقعیت موفق‌تر است و این درست نمونه‌ای است از رویکردی که باعث شده فیلم از ایجاد باور در مخاطب خود باز بماند. علت این غیرقابل باور بودن ساده است؛ نفس چنین عمل خطرناکی (نگه داشتن میزان زیادی ماده مخدر در بدن و بردن آن در هواپیما) با توجه به اهمیت زمان در آن و حساسیتِ کننده‌هایش برای گیر نیفتادن، کند و ساکن نیست، بلکه متشنج، مضطرب و پرسرعت اتفاق می‌افتد. این تازه مقدمه و شروع فاجعه در چنین قصه‌ای است، اما فیلم‌ساز در درجه اول این موقعیت را متناقض با نفس خود اجرا می‌کند و سپس در همان موقعیت تا پایان فیلم درجا می‌زند. تا پایان فیلم پسر سر نقطه اول برمی‌گردد که می‌خواهد به دختر کمک کند یا نه؟ تا پایان فیلم این شخصیت‌های اخته و بی‌عرضه خود را بیشتر به مرگ نزدیک می‌کنند و فیلم‌ساز آرام آرام از نمایش یک موقعیت تراژیک به دلیل همین انفعال شخصیت‌ها و درجا زدن داستانی به یک وضعیت نامربوط و آزاردهنده ملودراماتیک می‌رسد که تنها می‌تواند با اشک و زاری و مرگی احساسات‌گرا، تراژدی واقعیت را خفه کند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مهدی رحمانی مطرح کرد/ نسخه اشتباهی از «کارت پرواز» در شبکه خانگی عرضه شد؛ نسخه صحیح جایگزین می‌شود
- زیر پوست شهر و شب/ نگاهی به فیلم «کارت پرواز»
- متفاوت و زیبا و بهیادماندنی/ نگاهی به فیلم “درباره الی”
- “هزارتو” در فرهنگسرای ارسباران اکران و نقد می شود
- اکران سه فیلم جدید در سینماها
- دنباله «مد مکس: جاده خشم» ساخته می‌شود
- بدترین فیلمهای ۲۰۱۹، از نگاه منتقدان ورایتی
- اعلام برنامه نمایش «یک کامیون غروب» تا نیمه آذر
- «انتقام جویان» فیلم سال شد؛ معرفی برگزیدگان مردمی سینمای آمریکا
- واکنش نیما جاویدی به پخش غیرقانونی «سرخپوست»/ نگذارید اموالمان را به تاراج ببرند
- «فصل قاصدک» در آمریکا جلوی دوربین رفت
- نخستین تصویر از «جشنی دو میلیون»
- رونمایی از اولین تصویر «لباس شخصی»
- «قفس» آماده نمایش شد/ روایتی از جنگزدههای کوبانی
- پایان فیلمبرداری “آن دیگری”
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- انجمن منتقدان آثار چهل و سومین جشنواره فیلم فجر را داوری می‌کند
- یک برنده اسکار، رئیس هیات داورانِ جشنواره فیلم کوتاه عباس کیارستمی شد
- انتشار فراخوان نخستین جشنواره نمای باران
- صیدِ کارگردان بزرگ
- ماجرای برخورد کیمیایی با کاپولا و انتقاد کیمیایی از ساخت ادامه پدرخوانده توسط کاپولا
- اختصاصی سینماسینما/ تازهترین فیلم کارگردان افغانی تبار در مسابقهی جشنواره برلین
- اثر کارگردان ایرانی، نماینده آمریکا در برلین/ آثار چند بخش از هفتاد و پنجمین جشنواره برلین اعلام شد
- کپی برداری ترامپ از روی دست مسئولان سینمایی
- دیوید لینچ درگذشت
- درباره “هادی عامل” و برنامه صداوسیما
- با نامزدی در ۳۲ رشته؛ یونیورسال در بفتای ۲۰۲۵ درخشید
- برای دریافت اسکار ۲۰۲۵؛ انجمن نویسندگان نامزدهای بهترین فیلمنامه را معرفی کرد
- حتی نام ایران او را به گریه میانداخت/ داور زنده زنده دق کرد
- به بهانه برنامه «جعبه سیاه»؛ کفن و آگهی فوت لیاقت چه کسانی است؟
- یک روزنامه نگار و طنزنویس درگذشت/ ابراهیم نبوی به زندگی خود پایان داد
- نامزدهای جوایز بفتا اعلام شد
- خالق و کارگردان سریال: فصل سوم «بازی مرکب» پایان دنیای آن نخواهد بود
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ اثر/ اعضای جدید شورای پروانهی فیلمسازی غیرسینمایی معرفی شدند
- معرفی مکانهای میزبان ۳ بخش از جشنواره تئاتر فجر
- آیین قرعهکشی نمایش فیلمهای جشنواره ۴۳ام / گزارش تصویری
- درباره دو فیلم حاضر در جشنواره فجر/ استعدادهای تازه در سینما
- برنامه نمایش آثار جشنواره فیلم فجر ۴۳ در سینمای رسانه مشخص شد
- فیلم جدید اصغر فرهادی در نیویورک ساخته می‌شود
- چرا «علت مرگ: نامعلوم» از اکران بازداشته شده بود؟/ پرسشهای بیپاسخ
- اعطای تندیس زرین جایزه ملی مدیریت مالی ایران به همراه اول
- ارائه بستههای ویژه همراه اول بهمناسبت روز پدر
- مرگ ۲ چهره برنده اسکار/ فیلیس دالتون و کلود جرمن درگذشتند
- معرفی آثار مستند راهیافته به چهل و سومین جشنواره فیلم فجر
- بدرقه فریدون شهبازیان به خانه ابدی؛ علیزاده:هنرمندان ما ارج و قرب ندارند/ کاش از رنجی که کشید، حرف میزد
- معرفی برگزیدگان نخستین دوره جشنواره تئاتر «خوشه پروین»/ منیژه محامدی تجلیل شد
