سینماسینما، ساسان گلفر
«ایدهها از کجا می آیند؟ از نگاه کردن به یک چیز و دیدن چیز دیگر. از بازی کردن با اِلمانها و مضمونها، بازی کردن با امکانات، گمانه زدنها، تغییر دادن، کشیدن، هل دادن، دگردیسی و اگر خوششانس باشید، بالاخره به چیزی میرسید که صرف میکند نگهش دارید، استفاده کنید و مبنایش بسازید. اینجاست که بازی متوقف میشود و کار شروع میشود.» این عبارات را سائول باس (۱۹۲۰ تا ۱۹۹۶)، احتمالا مشهورترین طراح تیتراژ تاریخ سینما، بر زبان آورده؛ همان که این جمله مشهور را هم درباره کارش گفته: «میخواهم چیزهایی زیبا بسازم، حتی اگر برای هیچکس مهم نباشد.»
مستند «تیتراژ در سینمای ایران» نوشته و به کارگردانی مهرشاد کارخانی که در فاصله سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ ساخته شده و بعد از حدود یک دهه در گروه هنر و تجربه اکران گرفته، کمابیش به همین دغدغههای باس پرداخته است. تیتراژ بیش از یکصد فیلم مطرح سینمای ایران که در این اثرِ تقریبا ۷۵ دقیقهای بررسی شده، هم بهترین تیتراژهای تاریخ سینمای ایران را شامل میشوند و هم نقبی به مهمترین آثار شاخص و مطرح این سینما تا زمان ساخته شدن مستند میزنند و به این ترتیب، علاوه بر وجه اطلاعرسانی یا شاید آموزشی و نظری، جنبهای نوستالژیک نیز به فیلم میبخشند.
در طول این مستند مدام به چهرههای آشنای سینمای ایران برمیخوریم که اغلب بار اول نامشان را از تیتراژی منتخب از یکی از آثارشان میخوانیم و معمولا بعد از آن، تیتراژی را میبینیم (و میشنویم) که یا، به آن علاقه دارند، یا از جنبه زیباییشناسانه بررسیاش میکنند. البته لحظاتی پیش میآید که این تمهید ابتکاری معرفی با قرار گرفتن بخشی از تیتراژی که نام گوینده در آن دیده میشود، در کنار تیتراژی که همان شخص دارد به آن میپردازد، مایه حواسپرتی و گاه سردرگمی تماشاگر میشود. نکته دیگر این است که وقتی فیلمی به طور خاص به تیتراژ میپردازد، شایسته است که تیتراژ آغاز و پایانی در خور، شاخص و متمایز از تیتراژهای معرفیشده داشته باشد و متاسفانه چنانکه باید، به این مسئله توجه نشده است.
بااینحال، شنیدن گفتارهایی از چهرههایی مانند اکبر عالمی، زاون قوکاسیان، اصغر فرهادی، مسعود کیمیایی، هوشنگ گلمکانی، جواد طوسی و فاطمه معتمد آریا روی تصاویر تیتراژ فیلمهایی مانند «گاو»، «قیصر»، «داش آکل»، «طوفان در شهر ما»، «رضا موتوری»، «تنگنا»، «تنگسیر»، «بیتا»، «نازنین»، «درشکهچی»، «حسن کچل»، «عروسی خوبان»، «باشو غریبه کوچک»، «جادههای سرد»… و بسیاری از آثار نوستالژیک سینمای ایران و شاهکارهای دیگری از امیر نادری، بهرام بیضایی، داریوش مهرجویی، عباس کیارستمی، علی حاتمی، ناصر تقوایی، بهمن فرمانآرا، کیانوش عیاری… و دیدن جلوههای تصویری گرافیستهای بزرگ ایران و شنیدن موسیقی خاطرهانگیز بزرگانی مانند مرتضی حنانه و اسفندیار منفردزاده حداقل این خاصیت را دارد که شما را به یاد روزگاری بیندازد که سینمای بدنه واقعا از ارزشهایی والا برای دیدن و شنیدن برخوردار بود و شاید همین تصور، به دلایل متعدد، قطره اشکی گوشه چشمتان بنشاند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- رونمایی از پوستر بینالمللی «لاله کبود»
- صداگذاری «جستجو در تنگنا» آغاز شد/ نگاهی دیگر به امیر نادری
- اخراجیها/ نگاهی به فیلم «خروج»
- بیحاصل!/ نگاهی به فیلم «خروج»
- گفتوگو با مهرشاد کارخانی/ جورقانیان عاشق واقعی سینما بود
- تاریخ سینما و عاشق سینما/ نگاهی به مستند «آرشیو متروک»
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ با زندگی، زندگی کنید!
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ پا روی زمین واقعیت و سر در تخیل داستان
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ سه میلیمتر، راه زندگی من را عوض کرد!
- گفتوگو با ژرژ هاشمزاده، کارگردان «در سکوت»/ معتقد به مانیفست دادن نیستم
- سونامی سرطان و سینما/ نگاهی به فیلم «تمام چیزهایی که جایشان خالیست»
- داشتن یا نداشتن/ نگاهی به فیلم “زغال”
- عجایب و غرایبی به نام «کتاب آشپزی»/ نگاهی به فیلم «کتاب آشپزی»
- جهان برزخی متوسط / نگاهی به فیلم “روسی”
- حسرت/ نگاهی به فیلم «سورنجان»
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- رسولاف از ایران رفت
- اعتراض در مقابل مرکز ملی سینمای فرانسه/ جنبش می تو و جشنواره کن ۲۰۲۴
- ماهرشالا علی و تام هاردی در فیلم «خاموشی ۷۷» همبازی میشوند
- «امتزاج» در بخش رقابتی جشنواره پونای هند
- برگزاری سیودومین کنفرانس بینالمللی برق با مشارکت همراه اول
- بزرگداشت ایرج راد برگزار میشود
- جزئیات افتتاحیه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اعلام آمادگی عمارت نوفل لوشاتو برای میزبانی از جشنواره تئاتر دانشگاهی
- برگزاری کنفرانس SCIoT 2024 با حمایت همراه اول
- در نشست نقد و بررسی «آبادانیها» مطرح شد؛ نقش عیاری در زبان سینمایی و تحول آن بسیار موثر است/ «آبادانیها» عدالت اجتماعی را وارد سینما کرد
- سریال «آمرلی» برنده هلال طلایی در عراق شد
- زنان در جشنواره کن ۲۰۲۴/ حضور پررنگ در هیات داوران، کم تعداد در میان فیلمسازان
- نظر وزیر ارشاد درباره ساخت فیلم بدون مجوز رسولاف
- برگزاری نخستین جشنواره فناورانه روابطعمومی کشور با حمایت همراه اول
- وعده سیمافیلم؛ آغاز تولید همین امسال/ عصای پرماجرای موسی بالاخره اژدها میشود؟
- هوتن شکیبا: دوست داشتم به جای همایون ارشادی در «طعم گیلاس» باشم
- تمجید هانکه از سینمای بیهمتای کیارستمی
- نمایش و بررسی «شبح کژدم» در موزه سینما
- فوت چهره بزرگ سینمای مستقل/ راجر کورمن درگذشت
- عروسک باید حرف جامعه را بزند/ وقتی هادی حجازیفر به جای محمد بحرانی عروسک ساخت!
- بزرگداشت کیانوش عیاری در موزه سینما برگزار شد/ کیانوش عیاری: نمیتوانم از سینما دل بکنم/ راز ماندگاری عیاری در تعهد به انسانیت و سینما است
- نمایش نسخه مرمت شده «فردوسی» در موزه سینما
- با حکم وزیر ارشاد؛ رییس سازمان سینمایی، دبیر جشنواره فیلم فجر چهل و سوم شد
- همکاری همراه اول و شرکت انتقال گاز ایران باهدف بهبود خدمات مخابراتی و هوشمندسازی زنجیره ارزش
- آغاز دور جدید حراج شمارههای رند همراه اول
- آناتومی یک طلاق عاطفی/ نگاهی به فیلم «آناتومی یک سقوط»
- «مسافری از گانورا» بهترین انیمیشن جشنواره روسیه شد
- بزرگداشت بهرام شاهمحمدلو برگزار شد
- نگاهی به گیشه ۳۱۲ میلیاردی سینماها
- «گُواه» در بزرگترین جشنواره دانشجویی در اروپا