پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

در پنجاهمین سالگرد درگذشت جهان‌پهلوان غلامرضا تختی از فیلم مستند «شهسوار» به کارگردانی علی شاه‌محمدی و تهیه‌کنندگی هارون یشایایی رونمایی شد. 

به گزارش سینماسینما، روز پنج‌شنبه چهاردهم دی ماه ساعت ۱۶ از فیلم مستند «شهسوار» که به جنبه‌های ورزشی، اجتماعی، سیاسی و خانوادگی زندگی غلامرضا تختی پرداخته است، رونمایی شد. این مراسم همراه با برگزاری بزرگداشتی برای تهیه‌کننده فیلم، هارون (پرویز) یشایایی به پاس یک عمر فعالیت ارزشمند در عرصه فیلم سینمایی و مستند همراه بود.

مراسم که با استقبال خوب علاقه‌مندان به جهان‌پهلوان تختی و سینمای مستند روبه‌رو شده بود، میزبان افرادی از گروه‌های مختلف ورزشی، سینمایی، فرهنگی و  اجتماعی بود. ایرج راد، فرهاد توحیدی، مجید خدایی، حسن رنگرز،  اکبر خامین، مرتضی علی عباس میرزایی، کیانوش گرامی مهمانان این مراسم بودند.

مراسم با خوش‌آمدگویی مجری آغاز شد. پدرام اکبری سخنانش را با یادی از تختی و سجایای اخلاقی وی آغاز کرد و در ادامه از شرایط تولید فیلم گفت: «مردی از تبار دوست‌داران تختی همت می‌کند و با گشاده دستی به‌روی یک فیلمساز جوان آغوش باز می‌کند که مستندی درباره تختی ساخته شود. علی شاه‌محمدی در ابتدا مستندی با نام «غلامرضای علی» با موضوع فیلم ناتمام علی حاتمی درباره تختی ساخت و این مستند بهانه‌ای شد برای ساخت «شهسوار» که شش سال پژوهش و تلاش را در عقبه خود دارد. شهسوار یعنی سواری که بسیار کارآزموده است و از این منظر نامی بسیار برازنده است برای فیلمی درباره غلامرضا تختی که بر اسب راهوار پاکی و فروتنی سوار بود».

مراسم با سخنرانی دوستان و نزدیکان تختی ادامه یافت و پرویز عرب از کشتی‌گیران هم‌دوره تختی، عطالله آذرتیموری از ورزشی‌نویسان قدیمی و مصطفی کیان‌تاش صاحب زورخانه طلاچی به ذکر خاطراتی از جهان‌پهلوان غلامرضا تختی پرداختند.

در ادامه مراسم از سه تابلو که توسط بهداد پنجه‌زاده با موضوع غلامرضا تختی در عرصه ورزش، سیاست و اجتماع نقاشی شده بود، رونمایی شد.

بخش دوم برنامه به بزرگداشت هارون یشایایی،تهیه‌کننده پیشکسوت سینما، اختصاص داشت. مجری به افتخارات هارون (پرویز) یشایایی در جشنواره فجر و جشن خانه سینما اشاره کرد و گفت که وی از کلیمیان ایران و متولد محله عولادجان است. سپس از فرهاد توحیدی، فیلمنامه‌نویس، دعوت کرد تا به ایراد سخنانی درباره هارون یشایایی بپردازد.

فرهاد توحیدی گفت: «مانند دوستان اهل ورزش که فروتنی کردند و گفتند سخن گفتن از تختی کار آن‌ها نیست، من هم باید بگویم سخن گفتن از هارون یشایایی کار بزرگان سینمای ایران است. بگذارید آقای یشایایی را پرویز خان صدا کنم. در سینما اگر فیلمبرداری در میان اعضای گروهش صاحب نفوذ کلام باشد، گروهش او را آقا صدا می‌زنند. از این آقاها در سینمای ایران زیاد نداریم. به‌عنوان مثال یکی از این آقاهای سینمای ایران نعمت حقیقی بود. در مورد پرویز یشایایی لفظ پرویز خان را به کار می‌بریم. هر جا که باشید و حرف از آقای یشایایی باشد از او با لفظ پرویز خان یاد می‌شود. نقطه وصل پرویز خان به غلامرضا تختی، پهلوانی هر دوست. خیلی از آدم‌ها از جایگاهی که در آن قرار می‌گیرند، شرف می‌گیرند اما افرادی مانند پرویز یشایایی به جایی که در آن قرار می‌گیرند، حیثیت می‌بخشند. خیلی‌ها در این مملکت مدال گرفتند و چه بسا که مدال‌هایشان از تختی بیشتر است، اما جهان‌پهلوان نشدند. خیلی‌ها سیمرغ گرفتند اما هیچ‌وقت پرویز خان نشدند. پرویز خان پهلوان سینمای ایران است که به سینمای ایران اعتبار می‌بخشد».

فرهاد توحیدی در ادامه با اشاره به ‌هم‌دوره بودن یشایایی و تختی، از فعالیت‌های منحصربه‌فرد هارون یشایایی در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی می‌گوید: «پرویز یشایایی در دوران تحصیل با افرادی آشنا می‌شود که بعدها به همراه آن‌ها موسسه تبلیغاتی‌ فیلم را تاسیس کردند. این موسسه اولین مکان در ایران بود که در آن فیلم تبلیغاتی ساخته می‌شد و بستر تازه‌ای برای این صنعت ایجاد می‌کرد. شرکت تبلیغاتی‌ای که بعدها به پخشیران تغییر نام داد، حاصل همکاری ایشان با بسیاری از نام‌آوران است. از جمله این افراد بیژن جزنی بود. علی شاه‌محمدی چه مکان خوبی را برای برگزاری این آیین انتخاب کرده است، موزه ملی ایران، چون تختی با تاریخ ایران گره خورده است و گمان می‌کنم که پرویز خان هم با تاریخ جنبش اجتماعی ایران، با تاریخ سینمای ایران و تاریخ نهادهای مدنی ایران گره خورده است و پرویز یشایایی حقیقتا تاریخ زنده است».

این فیلمنامه‌نویس در ادامه گفت: «از جمله کارهایی که ایشان با همکاری بیژن جزنی انجام دادند، مراسمی بود که در یادبود تختی برگزار کردند و با استقبال بسیار روبه‌رو شد و مایه دردسر برای خودشان و رعب و هراس برای ساواک شد. از آن زمان ایشان دل‌سپرده تختی بودند؛ به‌هر حال هرکسی که در حاشیه جنبش ملی ایران قدم می‌زد با تختی هم ، به‌قول محمد صلاح‌علا، زلف گره می‌زد. در موسسه فیلمسازی پرویز خان بسیاری از کارگردانان بزرگ سینمای ایران مانند علی حاتمی و عباس کیارستمی با او همکاری داشتند. بعد از انقلاب ایشان از احیاگران سینمای ایران هستند و جز اولین کسانی هستند که فیلم ساختند. فیلم «جایزه» به ‌تهیه‌کنندگی پرویز خان ساخته شده است. ایشان از آغازگران سینمای ایران بعد از انقلاب هستند. فیلم‌های بعدی که توسط ایشان تهیه می‌شوند هنوز آبروی سینمای ایران هستند و همه اسامی آن‌ها را می‌دانند: ای ایران، اجاره‌نشین‌ها، هامون، کیمیا، ناخدا خورشید و … از زمانی ایشان تصمیم گرفتند که دیگر فیلم نسازند و این مایه تاسف است».

فرهاد توحیدی هم‌چنین از نحوه آشنایی خودش با هارون (پرویز) یشایایی گفت: «در سال ۱۳۷۰ برای اولین بار این افتخار را پیدا کردم که با پرویز خان از نزدیک آشنا شوم؛ به‌جهت همکاری با ایشان و ناصر تقوایی برای ساخت سریال شیخ محمد خیابانی که اتفاق نیفتاد. تلویزیون هر چند در آن سال‌ها به اندازه اکنون ایدئولوژی زده نبود، اما باز هم تنگناهای خودش را داشت و خدا به ما و حتی شیخ محمد خیابانی رحم کرد که این سریال ساخته نشد. سال‌ها بعد در دهه هشتاد وقتی برای نگارش فیلمنامه دیگری که داستانش در محله عودلاجان می‌گذشت برای تحقیق میدانی به محله عودلاجان رفتم، متوجه عمق تاثیر پرویز یشایایی در این محله شدم؛ اقدامات ارزشمندشان در انجمن کلیمیان، بیمارستان خیریه سپیر و بازسازی کنیسه این محله.  بیمارستان خیریه سپیر بیمارستان اقلیت کلیمی است که من با این لغت اقلیت کنار نمی‌آیم. مسلمانان نیز در این بیمارستان درمان می‌شوند و گاهی به‌صورت رایگان مورد درمان قرار می‌گیرند. به‌هر حال اخلاق و سجایای پهلوانی که در تختی وجود داشت در وجود پرویز خان هم مشاهده می‌شود».

فرهاد توحیدی سخنانش را این‌گونه پایان داد: «چه خوب که علی شاه محمدی بانی این مراسم شد چون مرسوم است که بزرگان را هنگامی که از دنیا می‌روند ارج می‌نهیم. چه خوب است که این اتفاق در دوران حیات‌شان رخ دهد. من به‌عنوان کوچک‌ترین عضو سینمای ایران سر فرود می‌آورم در مقابل پرویز خان و خدماتی که ایشان داشتند. همان‌گونه که تختی اسوه همه پهلوانان در عرصه کشتی است، پرویز خان هم برای ما در سینما اسوه هستند و فعالیت‌هایشان برای ما مایه الهام است».

در ادامه دکتر سیامک مرصدق نماینده جامعه کلیمیان ایران در مجلس شورای اسلامی درباره هارون یشایای سخن گفت و به خدمات ایشان در جامعه ایرانیان کلیمی به تفصیل اشاره کردند.

در انتهای این بخش هارون یشایایی به روی صحنه آمد و گفت: «من ابتدا باید تشکر کنم از حضور مردانی که تاریخ مملکت ما را ساختند. کشتی بخشی از تاریخ ملت ایران است و تنها یک ورزش نیست. تختی نمونه کشتی‌گیرانی است که در ساختن تاریخ مردم ایران تاثیر داشته‌اند. بسیاری از افرادی که در این سالن حضور دارند نقش مهمی در ساختن تاریخ ایران داشته‌اند. اما درباره آن مواردی که از خصوصیات بنده گفته شد، من تنها باید این را بگویم که من در محله عودلاجان بزرگ شدم و در جایی بزرگ شدم که دوستان مسلمان اطرافیان من بودند. من در یک جامعه کاملا مسلمانی بزرگ شدم. خانواده ما در مراسم عزاداری مسلمانان شرکت می‌کردند و برادر من در روز عاشورا علامت حمل می‌کرد. دیگر افتخار خود بنده این است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا امروز تنها غیر مسلمانی که در خطبه‌های نماز جمعه سخنرانی کرده است، من بوده‌ام».

پس از سخنان هارون یشایایی، فیلم شهسوار برای حضار در سالن به نمایش درآمد.

پس از نمایش فیلم، تقدیرنامه‌ای توسط علی شاه محمدی به نمایندگی ازسازندگان فیلم به هارون یشایایی تقدیم شد. هم‌چنین از سوی احمد عرب از پیشکسوتان جامعه کشتی سه مدال به‌جهت یادبود به هارون یشایایی, علی شاه محمدی و مجید خدایی که در مستند «شهسوار» نقش غلامرضا تختی را بازی می‌کند، تقدیم شد.

اکبر خامین آخرین فردی بود که از نقش هارون یشایایی در زندگی حرفه‌ای و شخصی‌اش گفت. خامین که از اصفهان برای شرکت در این مراسم آمده بود، به نقش پر رنگ هارون یشایایی در زندگی‌اش اشاره و خاطره‌ای از فیلم «ناخدا خورشید» تعریف کرد.

عوامل فیلم عبارتند از: پژوهشگر، نویسنده و کارگردان: علی شاه‌محمدی، تهیه‌کننده: هارون یشایایی، تصویر بردار: سام سلیمانی، صدابردار:جمال دهقان، تدوین: علی شاه‌محمدی و کیارش یشایایی، دستیار کارگردان:علیرضا علی یاری، مشاور تدوین: نیما حسندوست، مشاور ورزشی: سمیرا کاظمی فرد، عکاس: نوید سجادی حسینی، محصول پخشیران.

فیلم شهسوار در تابستان آینده اکران خواهد شد.