کیوان کثیریان _ تجربه ماههای اخیر نشان داده که همچنان سینمای کمدی در میان مردم محبوب است. در جامعهای که خنده و شادی در آن اولویت ندارد، سینمای کمدی میتواند گریزگاهی باشد برای یکی، دوساعت دوری از مشغلههای کسالتبار و افسردهکننده روزانه.
کمدی اما، مقتضیاتی دارد و توانایی خنداندن، مهارتی دشوار و مهم است که هرکسی به آن مجهز نیست. یکی از دشوارترین مراحل، سوژه و موضوعی است که هنرمند به آن میپردازد و آن را دستمایه کمدی میکند. تجربه نشان داده ایرانیها سخت میخندند و اساسا برخی موضوعات که در سینمای اروپا یا هالیوود قهقهه تماشاگر را درمیآورد، به مذاق ایرانیها خوش نمیآید و گاه بیمزه به نظر میرسد. پس عملا کار کمدینویس و کمدیساز و کمدین سختتر از حدی است که تصور میکنیم. حالا تصور کنید انتخاب این موضوعات و سوژهها دچار محدودیتهای زیادی هم بشود. یعنی از طرفی دستگاه نظارتی سینما و از طرف دیگر حساسیتهای بعضا بیمورد موجود در جامعه دست به دست هم میدهند تا تعداد سوژههای ممنوعه برای خندیدن و خنداندن هرروز بیشتر شود و دست فیلمساز کمدی هرروز بستهتر. شوخی با افراد، اقشار، اقوام، مشاغل، زبانها و لهجهها ممنوع است. شوخی با مشکلات اجتماعی و اقتصادی و درمانی و رفاهی، بهکلی مجاز نیست. شوخی با سیاست هم که حرفش را نزنید. شوخی و کنایه، با نیت نقد و اصلاح هم که زود سیاسی میشود و هزینه دارد. با عادات بد اجتماعی مردم و مسئولان مثل دروغ یا عوامفریبی یا حتی دزدی و اختلاس هم که شوخی کنی، معنای کاملا سیاسی پیدا میکند. طعنه و کنایه به هیچکس و هیچچیز و هیچجا جایز نیست؛ یا جرم است یا سیاهنمایی یا تمسخر یا تحقیر یا توهین یا تضعیف. پس واقعا با چه چیزی میشود شوخی کرد؟ همین وضعیت موجب شده که سطح فیلمهای کمدی تا این حد نزول کند و بیکیفیتترین فیلمهای کمدی در نازلترین سطح محتوایی پایشان به پرده سینما باز شود. نتیجه این میشود که باید از خودمان بپرسیم چرا نظیر آن فیلمهای کمدی سالهای پیش دیگر تولید نمیشود؟ سینماگران مطرحی که در سالهای گذشته در حوزه سینمای کمدی فعال بودند الان کجا هستند؟مسئله دیگر این است که دیگر کسی شوخی با خودش را هم برنمیتابد. هر شوخیای معنای توهین به خود میگیرد. ظرفیت و جنبه مواجهه با شوخی که بهکلی پایین آمده است و زود اعتراض و داد و فریاد و تحصن و… شکل میگیرد که متأسفانه خریدار هم دارد و نافذ است. با این شرایط اساسا کار نویسنده و سازنده کمدی دشوارترین کار دنیاست. طبیعی است اگر میبینیم تمایل سینماگران کاربلد به ساخت کار کمدی از همیشه کمتر شده است. سیستم نظارتی سینما هم که اخیرا بسیار محافظهکار شده و سیاست آسه برو، آسه بیا را در پیش گرفته که به نظرم از نکوهیدهترین سیاستها در حوزه فرهنگ است و آسیبهای جبرانناپذیری به سینما میزند. اینکه کاری کنیم، که صدایی از کسی درنیاید، بیتدبیری محض است. گسترش سانسور سادهترین کار است و این سیاست همراه با ترس و محافظهکاری، باعث سانسور گسترده میشود، خودسانسوری را توسعه میدهد و از توقیف هم لطمهزنندهتر است. کاش همهمان ظرفیت شوخی را در خود ایجاد کنیم یا بالا ببریم. اعتمادبهنفسمان را بازیابیم. شوخی، کسی را تضعیف نمیکند. شوخی با تمسخر فرق دارد. شوخی با توهین و تحقیر مرز دارد. اینهمه دچار سوءتفاهم نباشیم. نمیشود بدون شوخی جامعه شادی داشت. سینمای کمدی بدون شوخی میمیرد. بگذاریم دست شوخینویسان و طنزپردازان باز باشد. سیستم نظارتیمان هم کمک کند که فرهنگ شوخی که به خنده و شادی دستهجمعی منجر میشود جای خود را در جامعه پیدا کند. با محدودکردن شوخی، هیچ فیلم کمدی و شاد بهدردبخوری تولید نمیشود. اگر همه، کمی سعهصدر و اعتمادبهنفس داشته باشیم، خیلی چیزها حل است.
منبع: روزنامه شرق
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- به بهانه تغییر رییس سازمان سینمایی/ باید مدیران را پاسخگو کنیم
- جشنواره اسپانیایی به «دوربین فرانسوی» جایزه طلایی داد
- «شامیر» به سیبری میرود
- بررسی مشکلات فیلمنامهنویسی درگفتوگوی کیوان کثیریان با شادمهر راستین و مهران کاشانی/ سانسور مشکل اساسی سینمای ایران
- سینمای مستقل و آینده سینمای ایران بررسی شد؛ سینمای مستقل آزادی، سلطه ناپذیری، عشق و ارزش زن را بازتاب میدهد
- ضرورت توجه به سینما مستقل در ایران بررسی میشود
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- صدداستان ۳؛ انتشار ۳ داستان کوتاه با صدای طوفان مهردادیان
- فرهنگ کجای زندگی نامزدهای انتخابات است؟
- دیپلم افتخار جشنواره ارمنستانی برای «دوربین فرانسوی»
- یک خروجِ تاریخی، رهایی بخش و ناگزیر/ درباره سینما پس از شهریور ۱۴۰۱
- در برنامه خط فرضی مطرح شد؛ سیاست و جنسیت، دوایر ممنوعه اصلی در فیلمهای کمدی
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- با حضور ۵۰۰ هزار تماشاگر در پنج هفته اتفاق افتاد/ استقبال غیرمنتظره فرانسویها از «دانه انجیر معابد»
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- نگاهی به فیلم «کیک محبوب من»/ عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
آخرین ها
- «دانه انجیر معابد» در میان نامزدهای جایزه بهترین فیلم اروپا
- نشست خبری اپرای عروسکی مولوی / گزارش تصویری
- جشنواره فرانسوی به «کشیم عاشق» جایزه داد
- رایان رینولدز و هیو جکمن در یک فیلم غیرمارولی همراه میشوند
- درباره نمایش و اجرای متفاوت «قلاده ای برای یک سگ مرده»
- موسیقی نمایش آوای پارسی / گزارش تصویری
- اکران مردمی فیلم شبگرد / گزارش تصویری
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- بدون حضور جانی دپ؛ دو فیلم جدید از «دزدان دریایی کاراییب» سال آینده تولید میشود
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- معرفی داوران و آثار راهیافته بخش «هنرهای نمایشی» جشنواره چندرسانهای میراثفرهنگی/ اعلام برنامه بخش بینالملل
- نمایش «آخرین کوسه نهنگ» در جشنواره اسپانیایی
- جایزه طلای جشنواره ژاپنی به «زمین بازی» رسید
- برگزاری نخستین بوتکمپ مدیریت محصول آکادمی همراه اول
- درباره «بازنده» / لبه تاریکی
- نقدی به مدل فیلمسازی در ایران/ سینما بدون ساختار مشخص و قوانین دقیق
- «قهوه پدری» مهران مدیری از در شبکه نمایش خانگی
- «تَرَک عمیق» دو جایزه جشنواره بارسلون را گرفت
- گزارشی از گیشه سینماها؛ «زودپز» صدرنشین فروش فیلمهای هفته گذشته
- ۲ فیلم جدید در راه اکران سینماها
- پیوستن رضا بابک و شیرین اسماعیلی به «با خشم به گذشته نگاه کن»
- با یک کمپین کوچک برای فیلم ایستوود؛ کمپانی برادران وارنر «هیئت منصفه شماره۲» را وارد اسکار میکند
- پیمان معادی بازیگر فیلم جنایی هالیوودی شد
- «نادره رضایی» معاون هنری وزیر ارشاد شد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
- از ۱۶ آبان؛ «خورشید آن ماه» ساخته ستاره اسکندری آنلاین اکران میشود
- حضور همراه اول در نمایشگاه کیشاینوکس با هدف گسترش فرصتهای جدید سرمایهگذاری
- ادعای سازندگان پربازدیدترین سریال تاریخ نتفلیکس؛ چالشهای فصل دوم «بازی مرکب» جذابتر است
- تهیهکننده سینما مطرح کرد: کوچ سینماگران حرفهای به پلتفرمها و فیلمهایی که تعطیل میشوند
- «فصل فرار اسبها» آماده نمایش شد