سینماسینما، مهگان فرهنگ
روبرتو روسلینی فیلمساز ایتالیایی مطرح از جمله افرادی است که پس از جنگ جهانی دوم به همراه چندتن دیگر از سینماگران آن دوران چون فدریکو فلینی، ویسکونتی، ویتوریو دسیکا، پازولینی، و میکل آنجلو آنتونیونی سینمای ایتالیا را وارد دوران جدیدی کرده و نئورئالیسم را پایهگذاری کردند. آن ها نه تنها در ایتالیا که بر جهان فیلمسازی تاثیر گذاشتند.
منظور از سینمای اعتراضی اشاره به نوعی از فیلم و یا نگاه در سینما دارد که از شرایط سخت می گوید و علیه آن حرکت میکند ، تا صدایی باشد در کنار دیگر صداهایی که از انواع اعتراض ها بلند می شود. بدون شک می توان روسلینی را یکی از فیلمسازانی دانست، که هوشمندانه دست به انتقاد و اعتراض میزند.
رم شهر بی دفاع( ۱۹۴۵)، از خودیها یا پاییزا(۱۹۴۶) و آلمان سال صفر (۱۹۴۸) سه گانه ی معروف روسلینی است که در سال های پس از جنگ ساخته شده است و همه در نقد و اعتراض به فجایع جنگ و فاشیسم است. ویژگی های هر سه فیلم متفاوت وقابل تامل است اما روسلینی در آلمان سال صفر به دنیایی متفاوت وارد می شود. او نقادانه در آلمان سال صفر تصاویری از فروپاشی و اضمحلال قدرتی را نشان میدهد، که خود را یگانه قدرت برتر دنیا می دانست. ادموند وهلر آلمانی شخصیت اصلی فیلم، کودکی است که نماد نابودی یک جامعه است. روسلینی نقادانه با محوریت یک کودک در فیلم به بیان هر آنچه که دیکتاتوری ها و حکومت های تمامیت خواه انجام می دهند، می پردازد. کودکان قربانی و در نهایت اجتماع قربانی که اصلی ترین رویداد هرجنگ و نا آرامی است. روسلینی در سومین کار خود از سه گانه ی بعد از جنگ، به ایتالیا و فجایع باقی مانده از جنگ نمی پردازد، که این بار به سراغ خود آلمان می رود. او نشان می دهد که خودکامگی و تمامیت خواهی چگونه جامعه و حتی فردیت افراد را نیز از بین می برد.
جاناتان روزنبام منتقد بزرگ آمریکایی در باره ی این فیلم می گوید: عنوان فیلم آنقدر که خوانشی ذهنی از یک واقعیت مستند است، که بیانگر آن واقعیت مستند نیست، شهر و جمعیتی که به سمت هرج و مرج کاهش یافته و سرزمینی که از نظر معنوی و اخلاقی هم ویران شده است. ( ۱)
روسلینی، در فیلم رم شهر بی دفاع و فیلم شش اپیزودی پاییزا را به ایتالیا اختصاص می دهد. در نوشتن هر دو فیلم فلینی با او همکاری داشته است. پس از این دو فیلم به ساخت فیلم آلمان، سال صفر مشغول می شود. که به همراه دو فیلم قبلی سه گانهی جنگ او را تشکیل میدهند. این سه فیلم را در دسته بندی هایی چون اجتماعی، جنگ، تاریخی ، سیاسی و… می توان قرار داد.
در آلمان سال صفر که با تصاویر مخروبه هایی از آلمان(برلین) آغاز می شود و با محور قراردان ادموند به ساختار خانوادگی وارد می شود و به راحتی تضاد های پس از یک ویرانی ناشی از فاشیسم و خودکامگی را نشان می دهد. جوانانی که هنوز در فکر ایدیولوژی های هیتلر هستند، پدر که ضد فاشیسم است و کشمکش هایی که در میان آن هاست. فیلم، مردمی را نشان میدهد که با مشکل کمبود غذا، شغل ، هرج ومرج، وجود بازار سیاه و رواج فحشا مواجه هستند. اقتصاد و صنعتی که در حالت رکود قرار دارد و به دلیل خوش بینی های اولیه به جنگ هیچ برنامه ای برای این روزها وجود ندارد. مردم گرسنه برای بدست آوردن تکه ای از گوشت یک اسب مرده تجمع می کنند و با هم می جنگند. در نهایت خودکشی ادموند نوجوان که کاملا از هم پاشیدگی اقتصادی و افول اجتماعی جامعه را نشان می دهد.
واقعیت عریان نئورئالیسم ها و نشان دادن هر آنچه در جهان واقعی جریان دارد، شیوه ای موفق و جهانی بود و توانست بر بسیاری از فیلمسازان بعدی نیز تاثیر بگذارد. نئورئالیستهایی که از بیان واقعیت وحشتی نداشتند و آن را بی واسطه بیان می کردند و بدین وسیله دست به انتقاد و اعتراض می زدند. نگاه تلخ روسلینی در این فیلم و پایانبندی تراژیک آن، به نوعی بیانگر دیدگاه معترضانه و نقادانه ی او درباره پدیده جنگ و فاشیسم است.
آلمان سال صفر را می توان تصویری عینی و وفادار به هر آنچه که رخ داده است، دانست. تصویری که آلمان را هم مانند دیگر کشورها متضرر می داند. آلمان سال صفر نه دفاع میکند، نه حمله و توهین، بلکه واقعیتی است که به خوبی نشان داده می شود. حتی به واسطه ی قهرمان فیلم که کودک است، به نوعی کودکی به فنا رفته ویا بهتر بگوییم کودکی قربانی اشاره می کند. کودکان قربانی جنگ، کودکانی هستند،که اگر زنده بمانند قرار است نسل بعدی باشند. فیلمهای روسلینی همیشه، جزو مهمترین آثار تاریخ سینما هستند.
Jonathan Rosenbaum
منبع :
- www.criterion.com/current/posts/1358-germany-year-zero-the-humanity-of-the-defeated
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- نقش زنان فیلمساز در توسعه صنعت سینما/ به مناسبت روز جهانی زن
- داستانت در جشنوارهات/ سومین جشنواره فیلم دریای سرخ عربستان سعودی و وضعیت منطقه
- سهم کودکان و نوجوانان ایرانی از سینمای ایران چقدر است؟
- درگذار از خشونت و تحقیر گذشته/ یادداشتی بر فیلم «زنی ناشناس»
- داستانِ شیفتگی/ معرفی کتاب «افسون پردهی نقرهای»
- جنگ جهان ما را تغییر میدهد/ نگاهی به فیلم «زنی در برلین»
- کودک سربازها و تجارت جهانی جنگ/ نگاهی به مستند «شغل جدید سربازان کودک»
- کودکان، شریک در جنگها و تلخیها/ نگاهی به فیلم «روح کندوی عسل»
- درگذشت کارگردانی که الهامبخش تارانتینو بود/ پایان «موسیو آدمخوار»
- عکسها و حقیقتهایی که وجود دارند
- لوئیس کوئردا؛ معلمِ نخستوزیر
- کارگاه فیلمسازی با موبایل برای کودکان و نوجوانان با حضور مهگان فرهنگ برگزار شد
- نمایشگاه عکس «تنها نشانی از من» در اسپانیا برپا شد
- یک داور ایرانی در میان داوران فستیوالی اسپانیایی/ مهگان فرهنگ از سینمای کودک ایران میگوید
- ناامیدی اسکورسیزی از آینده سینما
پربازدیدترین ها
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- آکتور ایرانی در شبکه آرته فرانسه
آخرین ها
- آغاز تولید فصل چهارم «زخم کاری»؛ پخش فصل سوم پس از پایان «قطب شمال»
- بازگشت مهران مدیری با یک سریال و شروعِ پیشتولید «پایتخت»
- تایید حکم ۸ سال حبس برای رسولاف
- فیلم کوتاه «یک روایت دقیق» در جشنواره ایتالیایی
- در برنامه خط فرضی مطرح شد؛ سیاست و جنسیت، دوایر ممنوعه اصلی در فیلمهای کمدی
- فراخوان چهاردهمین دورهی جوایز ایسفا منتشر شد
- جایزه نتپک به «گیج گاه» رسید
- حضور «باگ» در جایزه آکادمی دانشجویی اسکار
- صدداستان؛ برنامه تازه سوینا/ انتشار سه داستان کوتاه با صدای باران کوثری
- اعضای سومین دوره هیات مدیره صنف تماشاخانههای ایران مشخص شدند
- آکتور ایرانی در شبکه آرته فرانسه
- جنون شکسپیری در زمانه ما/ نگاهی به فیلم «شاهلیر»
- «کتاب مستطاب سینما» در نمایشگاه کتاب
- کیانوش عیاری: «۸۷متر» از شبکه یک روی آنتن میرود
- باغ کتاب میزبان جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی شد
- تقدیر ویژه جشنواره اوبرهاوزن از فیلم کوتاه ایرانی
- «عامه پسند» اکران آنلاین میشود
- «عمو ماهیگیر» روی صحنه عمارت نوفللوشاتو
- حضور همراه اول در نمایشگاه بینالمللی اینوتکس ۲۰۲۴
- شکایت آموزش و پرورش از «افعی تهران»
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- دعوت گروه «فقر پشت پردهها» برای اعتصاب/ حقوق و بیمه کارکنان، چالش مدیران جشنواره کن
- در «تحریک کنندگان»؛ مت دیمون و کارگردان «بورن» در یک کمدی دزدی همراه شدند
- مدیرکل هنرهای نمایشی استعفا داد
- راهیابی «آمرغ» به جشنواره آسیای جنوبی مونترال
- حضور مرکز گسترش با ۲۲ کتاب در نمایشگاه کتاب تهران
- «دیوان تئاترال» روی صحنه میرود/ آغاز اجرای نمایش «مرگ با طعم نسکافه» با حضور مسعود کیمیایی
- صعود مقاومت ناپذیر و حیرت انگیز آقای کارگردان/ نگاهی به فیلم «چهارشنبه سوری» به مناسبت سالروز تولد اصغر فرهادی
- «بیژن و منیژه» میلیاردی شد
- بزرگداشت کیانوش عیاری و افتتاح گنجینه این فیلمساز در موزه سینما