سینماسینما، آرش عنایتی
چند سالی قبلتر از فیلمِ زیبایِ «سیدالمجهول» اثر علاءالدین الجم، فیلمی آلمانی ساخته شده بود (به کاگردانی Bora Dagtekin) که داستاناش از این قرار بود: سارقی در مدرسهای مشغول به کار میشود تا پولهای سرقتی که پیشتر در آنجا مخفی کرده را به دست آورد. علاءالدین اما با توجه به آن انگیخته، سرکهی جهل دینی را به انگبین هنر آمیخته تا سکنجبینی بار آورد که گوارای وجود هر تماشاگری در هر نقطه از دنیاست. این بار سارقی پولها را در قبری که در بیابانی کنده، مدفون میکند. پس از رهایی از زندان به همان محل بازمیگردد اما میبیند که آن قبر تبدیل به مقبره و زیارتگاهی شده به نام «سید المجهول».
نبوغ علاءالدین، در انتخاب ژانر (کمدی) و لحن کلی اثر (شبیه فیلمهای برادران کوئن) است. دوربیناش، آسمانِ آبی را با سنگ و خاکِ کویر به هم میآمیزاند تا تصاویری زیبا و چشمنواز از منطقهای را به تصویر کشد که جز خرافه چیزی از آن نمیزاید و نمیروید. اینجا دیگر با شخصیتهای بد و شرور طرف نیستیم. شُرور، در شر و وری است که ذهن هر زاهد و زائری را به خود مشغول داشته است. رویدادهای فیلم، میان زوجِ شخصیتهای داستاناش (پزشک و دستیارش، دزد و همدستاش، پدر و پسر، نگهبان و سگاش … همگی بینام –تنها کاراکتری که با نام خواهیم شناخت، ناماش تبدیل به خرافهای نو میشود-) سیر میکند تا از خنده سیرابمان کند. شخصیتهایی که تا انتها نامشان را نمیدانیم در ناکجاآبادی- که حداقل برای ما ایرانیها ناآشنا نیست- در ارتباط با هم و با حرفههایشان نشانههایی از جامعهای بزرگتر و خرافیتر را به پرده سینما ترسیم میکنند. برهوتی که صدای انفجار راهسازی، رعد پنداشته میشود و به رغم گزارش هواشناسی نماز باران میخوانند، قبرِ سید مجهول که میدانیم مجعول است را بر سیدعلم (پزشک) ترجیح میدهند و شفاعت این را بر شفا به دست آن یکی ارجح میدانند.
علاءالدین، هنرمندانه ازخلقِ باورهای غلط تا عواقب اجتماعی و عاقبت ایمان به این باورها را به تصویر میکشد و نشان میدهد که چگونه خرافه بر خرافه میبافیم و این بافتهها چطور یافتههای عقلیمان را بر باد میدهند و ما انسانهای شرقی به چه ترتیبی در دام همین تارهای جهل که تار و پود زندگیمان را بر باد داده، گرفتار آمدهایم.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سقوط قهرمان، فروپاشی جامعه/ نگاهی به فیلم «اعدام»
- تبانی ابر قدرتها و تباهی ملتها/ نگاهی به فیلم «در سایه»
- همسویی مدرنیته و سنت در جایگاه قدرت!/ نگاهی به فیلم «اتاق دبیران»
- این همانی سوژه و ابژه/ نگاهی به فیلم «چه کسی برایت آواز میخواند»
- تا ابد، متهم!/ نگاهی به مستند «هارلان: زیر سایه زوس یهودی»
- قانون شفا!/ معرفی فیلم «مورفین»
- «آقای کلاین»؛ تلاش برای زدودن یک اشتباه
- بستن باب نسیان و گریز!/ نگاهی به مستند «ما اکنون نخواهیم مُرد»
- در کف شیر نری خونخوارهای/ غیر تسلیم و رضا کو چارهای/ نگاهی به مستند «بازدیدکنندهای از دنیای زندگان»
- پیشنهاد تماشای فیلم: «هیچ ردی باقی نگذار»/ تلاقی هنر و تاریخ
- بلبلانه نعره زن در روی گل، تا کنی مشغولشان از بوی گل/ نگاهی به فیلم «بی رویا»
- ذبحِ بی دلیل منطق در پای احساس/ کوتاه درباره فیلم «ملاقات خصوصی»
- «علفزار»؛ مملو از علف هرز!
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
آخرین ها
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید