سینماسینما، یاسمن خلیلیفرد
«احساس» محصول سال ۲۰۲۱ انگلستان، فیلمی در ژانر معمایی است با گروه بازیگرانی نه چندان شناختهشده. از محاسن فیلم، پایبندی آن به قواعد و اسلوبهای ژانریاش است؛ بدین معنا که فیلمساز با شناختی نسبی و با رعایت دقیق جزئیات از مشخصههای ژانری درام تخطی نمیکند و از این منظر «احساس» را میتوان فیلمی قابل قبول به لحاظ اجرا، میزانسن و فضاسازی به شمار آورد که تلاش میکند تا با پیچیده کردن مولفههای رواییاش رازآلودگی خود را بیشتر و کاملتر کند.
فیلم کوشیده است تا خود را به المانهای آثار پستمدرن نزدیک کند اما در این کوشش به توفیق چندانی دست نیافته و بیشتر به تقلیدی کورکورانه از آثار موفق پستمدرن نزدیک شده است.
فیلمنامهی «احساس» از منظر پرداخت به جنبههای متافیزیکی و ماورالطبیعهی زیست شخصیتهای اصلی، ناخودآگاه پیچیدگیهایی دارد و بنابراین تماشای آن عمدتاً به آن دسته از مخاطبانی پیشنهاد میشود که فیلمهایی با این سبک و سیاق را میپسندند چرا که ممکن است تماشاگرانی که به این مضامین علاقه ندارند و اساساً به دنبال محتواهایی رئالتر میگردند و یا روایتهای معناگریز را نمیپسندند نتوانند با فیلم ارتباط تنگاتنگی برقرار کنند؛ با این حال به دلیل پارهای ازحفرههای منطق روایی فیلم به رغم تلاشش برای پیچیدهتر کردن خود همچون جعبهی هدیهای پرزرق و برق از آب درآمده که داخلش پوچ است.
اگر خلاصهای از داستان فیلم «احساس» را بخوانیم احتمالاً سوژهی اصلی آن در نگاه اول به نظرمان جذاب و منحصر به فرد خواهد آمد اما فیلم در پرداخت دچار نقصانهاییست که به ضعف کلی آن انجامیده است و شاید نخستین و بزرگ ترین این نقاط ضعف بازیگرانی باشند که نتوانستهاند در اجرای نقشهایشان ماهرانه عمل کنند و بازیهایی خام و ضعیف را ارائه میدهند. این اشکال از منظری کلیتر در شخصیتپردازیهای اثر نیز دیده میشود. درواقع فیلمنامهنویس آن قدر درگیر پرداختن به متن و طرح گرههای فیلمنامه شده است که از پردازش متقاعدکننده شخصیتها بازمانده و بنابراین شخصیتها نمیتوانند همپای درام جلو بروند و از کشمکشهای طراحی شده در فیلمنامه و حتی اجرای قابل قبول کار که به جلوههای بصری نیز وابسته است، عقب میمانند. درواقع فیلم تا حدودی به لحاظ روایت پویاست و از منظر زیباییشناسی و فرم به یک قالب تکنیکی متعادل و قابل قبول دست یافته است؛ قصهی یک خطی کار جذبکننده است اما با پیشروی درام فیلمنامه در گودالهای منطق روایت میافتد و شخصیتها در حد تیپهایی نپرداخته و خام باقی میمانند بنابراین میتوان «احساس» را فیلمی خوشساخت به لحاظ تکنیک و فرم بصری به شمار آورد که پویایی و منطق روایتاش در حد و اندازهی قالب تکنیکی آن نیست و فیلم در تلفیق سوررئالیسم و معناگریزی معماگونهاش به توفیق گستردهای دست نمییابد.
روایت فیلمنامهی «احساس» مرحلهبندی شده است و فیلمنامهنویس میکوشد تا متن را در چارچوبی منظم و مهندسیشده جلو ببرد؛ اما آن قدر موضوع مطرح شده در فیلم پیچیده است که گاهی بیاختیار فیلمنامه دچار خطاهایی میشود و در برخی مراحل افت میکند؛ در واقع فیلمنامه از منظرگاه کلی جالب توجه به نظر میرسد اما شاید تناسبی پویا میان تمام اجزای قصهاش دیده نشود و بتوان آن را متنی چندپاره به شمار آورد. فیلم در نیمهی دومش به ناگاه ضرباهنگ بهتری پیدا میکند و پویایی ریتم آن مخاطب را تا حدودی از کسالت نیمهی اول نجات میدهد. این خوشساختی و خوشآهنگی در پایانبندی درام نیز رعایت شده است و پایان غافلگیرکنندهی «احساس» همسویی متقاعدکننده و منطقی با کلیت فضای آن دارد. پایان سرخوشانه و بیمنطق نمیتوانست گزینهی مناسبی برای خاتمه بخشیدن به فیلمی باشد که فضایش عمدتاً به تاریکی و تلخی میل میکند. بنابراین اگر فیلم را به دو نیمه تقسیم کنیم میتوان نیمهی دوم آن را به لحاظ فیلمنامه و حتی کارگردانی پرقدرتتر و باکششتر به شمار آورد و نیمهی اول آن را ضعیف و کسلکننده با نقصانهای متعدد.
هنگام تماشای فیلم باید به عنصر «زمان» توجه کرد چرا که رشتهی اتصال محکم و غیرقابل گسست زندگی فعلی آدمها با گذشتهای که آنها را در این موقعیت قرار داده است و آیندهای که به واسطهی رویدادهای تنظیم شده توسط گروه آموزشی برای آدمهای قصه رقم میخورد همه و همه مرتبط به زمان هستند.
نکتهی دیگر آن که شاید از نظر مخاطبان عام «احساس» داستانی راحتالحلقوم نداشته باشد و بیش از محتوا، فیلمِ فرمها و جلوههای بصری و بازیهای زمانی و مکانی باشد اما برعکس میتوان در لایههای زیرین این فیلم تو در توی پیچیدهی پستمدرن داستانی خطی را دنبال کرد که با درک آن درخواهیم یافت که این درام آنقدرها هم پیچیده نیست و شاید بیشتر درگیر پیچیدگیهای ظاهری اما نه چندان عمیق شده باشد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
آخرین ها
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد