سینماسینما، حمید عبدالحسینی
اگر به لحن داریوش مهرجویی در مجموعهی سخنانش (چه در مجامع و محافل رسمی و چه در موقعیتهای غیر رسمی) دقت کرده باشید علیرغم اینکه همواره دارد در خصوص یک مفهوم مهم و هستی شناسانه حرف میزند و یا اینکه یک درس بزرگ سینمایی را مطرح میکند اما شکل بیانیاش بسیار ساده و گرم و همچنین خودمانی و اصطلاحا کوچه بازاری ست. ( از این جهت کوچه بازاری را به کار میبرم تا بر عمق صمیمیت و عامیانه بودن لحن مهرجویی تاکید کرده باشم) به زعم نگارنده این ویژگی شخصیتی به خوبی در آثارش نیز هویدا بود و از او روشنفکری محبوب ساخته بود که معیار سنجش آن خیل طرفداران نوع سینمایش بود.
مهرجویی در فیلمهایش نیز میکوشید تا درونیترین مفاهیم را که بیشتر حول و حوش انسان و مسائل مبتلابه او دور میزد با ساختاری قابل هضم برای هر طبقهای به روی پرده آورد. حتی در فیلمهای به ظاهر روشنفکرانه و خاص او نظیر پری، درخت گلابی، هامون، دختردایی گمشده و … نیز با نوعی از عناصر دیداری و شنیداری روبهروییم که راه را برای همراهی و دنبال کردن هر مخاطبی باز میگذارد و هر فرد بسته به دانش و نگاه خود توشهای از آنچه فیلمساز مدنظر داشته را در مییابد. شاید بتوان تکرار برخی المانها از جمله غذا و یا چیدن سفره را نیز از جملهی همین اجزا به شمار آورد.
شخصیتهای مهرجویی همواره مدافع انسانیتاند و خشونت را برنمیتابند و یا در صورت بروز چنین رفتار و برخوردی به قهقرا میروند نظیر آنچه برای کاراکتر پدر در فیلم اشباح رخ میدهد. آنها از فرد گرایی گریزاناند و یا اگر بنا به شرایط به چنین موقعیتی رسیدهاند همچنان با خاطرات گذشته زیست میکنند که نمونهی بارز آن مرور خاطرات نویسنده در درخت گلابیست. مهرجویی از ریسکپذیرترین کارگردانان سینمای ایران بود که هیچگاه از تجربه نهراسید حتی اگر ماحصل کار و نتیجه نهایی فیلمهایش به ویژه در دهه ۹۰ نتوانست انتظارات را برآورده کند. او حتی به تئاتر هم روی آورد و روند تجربهگریهایش را در نوشتن رمانهایی با ساختار و مضامین متفاوت نیز آزمود.
مهرجویی هیچ گاه متوقف نشد و با اینکه چند مورد از بهترین فیلمهایش توقیف شدند و یا در زمان مناسبش اکران نشدند اما او همواره به مسیرش ادامه داد و سعی کرد با فیلم ساختن در هر شرایطی، تلخی ناکامیها را با حلاوت ادامهی راه محو سازد و اکنون ما در غیاب یک استاد بزرگ راهی برایمان باقی نمانده ست جز کار کردن و حرکت رو به جلو.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اکران نسخه مرمت شده یکی از فیلمهای مهم داریوش مهرجویی
- «لیلا» در آینه مکتب نقد عمیقگرا
- یادداشتی بر کتاب «سینماگر متفکر: گفتوگو با داریوش مهرجویی»/ فراتر از تصویر؛ از جهان فلسفه تا زبان سینما
- محسن امیریوسفی: روزی در این مملکت دادگاه رسیدگی به جنایات فرهنگی تشکیل میشود
- به یاد دو استاد موج نو سینمای ایران؛ آرامش در درود بیکران
- از خانه تا شهر؛ تداوم فلسفهی زیستن در سینمای مهرجویی
- اولیای دم مرحوم مهرجویی و محمدیفر از حکم قصاص گذشت کردند
- نمایش آثار مهرجویی، بیضایی و فرهادی در جشنواره مطرح ایتالیایی
- همصدایی چهرههای مهم فرهنگی و اجتماعی با فرزندان مهرجویی
- واکنش مونا مهرجویی به حکم پرونده قتل والدینش؛ ما درخواست اعدام نداریم
- رییس کل دادگستری استان البرز اعلام کرد: تایید حکم قصاص برای قاتل مهرجویی و محمدیفر
- درنگی بر خارج از متنِ «هامون»/ مهم است این چیزها را بدانیم؟
- وکیل مادر وحیده محمدیفر: پرونده قتل مهرجویی و محمدیفر بسته نشده/ حکم صادره قطعی نیست
- دیوان عالی کشور تایید کرد؛ حکم قصاص و زندان عاملان قتلِ داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر
- چرا «علت مرگ: نامعلوم» از اکران بازداشته شده بود؟/ پرسشهای بیپاسخ
پربازدیدترین ها
- آیا رونالدو وارد دنیای «سریع و خشمگین» میشود؟/ دیزل: ما برای او نقشی نوشتیم
- مقایسه فیلمنامه «کوچک جنگلی» تقوایی با سریال افخمی/ از پژوهشِ روایتمحور تا روایتِ موردپسند صداوسیما
- داستان پرسر و صدای «بیسر و صدا»
- نقش و جایگاه چهرهپردازی در سینمای ایران
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- نمایش تمام موزیکال «رابین هود»
- «الکترون» نامزد بهترین فیلم جشنواره انگلیسی شد
- تحلیل روانکاوانه فیلم «دوستداشتنی»؛ این رابطه دوست داشتنی نیست
- نمایش «برادران کارامازوف»؛ وفادار به روح اثر نه کالبد
- درباره کامران فانی و ترجمهای ناب/ مرغ دریاییِ فانی
- فیلم کوتاه «شامیر» نامزد بهترین فیلمبرداری جشنواره امریکایی شد
- درمان از نگاهی دیگر؛ وقتی سرطان، بازیگر صحنه زندگی میشود
- گاو خشمگین ۴۵ ساله شد
- «زیر درخت لور»؛ تصویری از انزوا و شکاف عاطفی
- «جستوجو در تنگنا»؛ انگار این همه چیزی باشد که از شهر و دیوارهایش به میراث بردهایم
- حمید طالقانی درگذشت
- فیلمـکنسرت «برندگان اسکار موسیقی» روی صحنه میرود
- معرفی برگزیدگان نوزدهمین جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت»
- آکادمی داوری اعلام کرد؛ فهرست نامزدهای اولیه جوایز اسکار ۲۰۲۶/ نامزدی فیلمسازان ایرانی در دو بخش
- با رای منتقدان مجله IndieWire؛ آخرین ساخته جعفر پناهی در میان بهترینهای ۲۰۲۵
- شورای بازبینی فیلمهای سینمایی موافقت کرد؛ صدور پروانه نمایش برای پنج فیلم سینمایی
- نقش و جایگاه چهرهپردازی در سینمای ایران
- «پیکار با پیکر»؛ پیکری در پیکار
- «غریزه»؛ عشق پرشور نوجوانی، عبور از ممنوعهها
- رابطه ظرف و مظروف
- «محکوم»؛ آغازی برای پایان
- میراثِ کودکی
- بازیگر «پاریس تگزاس» در فیلم تازه نادر ساعیور
- اکران نسخه مرمت شده یکی از فیلمهای مهم داریوش مهرجویی
- این فیلم انعکاس واقعیتهای زندگی آدمهاست/ لیلا حاتمی: حواس کسی به «قاتل و وحشی» نیست
- «ارس، رود خروشان» روایت فاتحان شهرهای رفته بر باد است
- اکران و نقد نمایندهی کانادا در اسکار در سینما اندیشه
- نگاهی به مستند «زیر درخت لور»؛ بیانیهای هنری درباره شکلی از رنج جمعی
- «پیکار با پیکر»؛ وقتی که سخن هرودوت بهانه فیلم میشود
- آیا رونالدو وارد دنیای «سریع و خشمگین» میشود؟/ دیزل: ما برای او نقشی نوشتیم
