سینماسینما، آرش عنایتی
آخرین روزها، روایتِ روزهای آخرینِ برنامهای موسوم به “راهِ حل نهایی”، آخرین روزهای جنگ جهانی دوم و آخِرین بازماندگان هولوکاست است. فیلم به کارگردانی جیمز مول و تهیهکنندگی استیوناسپیلبرگ و برندهی جایزه اسکار در سال ۱۹۹۹ که بیشتر بر روایت ۵ بازماندهی اردوگاههای یهودیان متمرکز است، روایتی از دستگیری تا آزادی و سربازانِ آمریکاییست که به دستگیری و یاریشان شتافتند. برنامهی یهودیستیزی، یهودیزدایی و یهودیسوزی از سویِ نازیها از سال ۱۹۳۴ بر کاغذ آمد و در سال ۱۹۳۸، با واقعهای موسوم به «شب کریستالی» در کف خیابان به نمایش درآمد. با شروع جنگ در سال ۱۹۳۹ رسمیت یافت و با پایان جنگ، ظاهرا به پایان رسید. شگفتانگیز، انگیزهی هیتلر و نازیها در پایبندی به این مهم تا پایان بود. به طور قطع آلمانها در سال ۱۹۴۴ اطلاع داشتند که جنگ را خواهند باخت با این وجود، این پروژه متوقف نشد و در طی همان یک سنه در مجارستان یک تنه چنان کردند که در همهی آن سالیان در کلِ اروپا انجام داده بودند. در حالی که جمعآوری و تمرکز قوایی که به این مسئله میپرداختند، میتوانست راه حلهای بهتری را برای ادامهی جنگ در اختیارشان قرار دهد اما “راه حل نهایی” راهِ حلی برای تمام قوای آلمانِ نازی محسوب میشد آنچنان که حتی در وصیتنامهی هیتلر هم برای نسلهای آینده درج و توصیه شد. گویی فیلمهای متمرکز بر واقعهی هولوکاست به این دلیل ساخته میشوند که این واقعه فراموش نشود اما آنچه در دنیای امروز میگذرد مبین این است که تعصب و جهل هر بار در لباسی جدید و بر قالبی جدید مینشیند تا بر اقلیت مغلوب حکم براند. یکی از پرسشهای مهم فیلم، از زبانِ یکی از بازماندگان مطرح میشود. از او پرسیده بودند که شما که از پیشینهی یهودستیزی نازیها آگاه بودید وحکایتِ جنایت آنها را از پیش از جنگ تا یورش به لهستان و تبعید و کشتارشان شنیده بودید، چرا نگریختید؟ آن عاقلان نشسته بر ساحل امن، غافلند که برنامهها و قوانین اندک اندک ظاهر میشدند-ابتدا از کارهای دولتی منع شدن، از دانشگاهها اخراج شدن، داد و ستد با آنها نهی شد و کمی بعدتر تبعید و قلع و قمعها رخ داد – و این خیال باطل در ذهن اقلیتِ خوش باورشان(یهودیان ساکن مجارستان) مانده بود که ملتِ من از مللی چون مللِ لهستان و آلمان متمایز است و چنین نخواهند کرد. دیری نگذشت که دوستان دوران کودکی و بزرگسالی در امتداد صفوفِ مهاجرین ایستادند و آب دهان به آنها انداختند و برائت خواستند. جدا از تصاویر بکر و کمتر دیده شده از واقعهی هولوکاست زیبایی فیلم در بیانِ هنرمندانهی شرایط قربانیان از زبان بازماندگان است. جایی که نیایشِ خواهران در آبریزگاه، بدل به همخوانی همان عبارات از سوی محکومین با هر ملیتی میشود. یا انگیختهی هر کدام در این سالها و حرفهای که برگزیدند و نسبتش با آن پدیده که بر پایهی انگیزهشان از آن سالها به دست آمده، زیرکانه بر تباهی تفکر نازیها و تعالی اینان در باورِ مذهبیشان دارد.
آنچه فیلم به اشارهای از آن میگذرد و از آن نخواهیم گذشت این است که اگرچه که تاریخ را فاتحان مینویسند (برای نمونه، واکنش ِ سرباز ِ رنگینپوست به افسر آلمانی، مصداق جنایت است) اما با وجودِ سرسپردگی بسیاری به جبر و جباریت، سرها به دار سپرده نمیشد اگر همکاری و همراهی برخی از قربانیان با جانیان نبود!
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
آخرین ها
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری