سینماسینما، سمیه علیپور
ادبیات به دور از عرف کارشناس برنامه «دستپخت» نشان میدهد نه برخی برنامهسازان در تلویزیون زحمت رعایت اخلاق را به خود میدهند و نه مدیران و ناظران قائل به خارج از قاعده بودن چنین رفتاری هستند.
برنامهسازی در تلویزیون کار سختی است. به همان میزان که سادگی دسترسی مخاطب به تلویزیون اهمیت این رسانه را بالا میبرد، برنامهسازی برای آن را هم سرشار از ریزه کاری میکند. رسیدن به جزئیات خلاقه ساخت یک برنامه موفق، چنان دشوار است که اغلب برنامهسازان را در کشوری همچون کشور ما که خود را پاسخگو به قانون کپی رایت نمیداند، سراغ کپیکاری میفرستد؛ اما کپی کاری تا کجا؟ از فرم و اجرا تا سناریوهای جذابیتبرانگیز جاری در برنامهها؟ همینهاست که به یکباره لحاف چهلتکهای از یک برنامه کپی شده دست چندم مقابل روی مخاطب قرار میدهد که نه در شکل و شمایل سنخیتی با ایرانی جماعت پیدا میکند نه در محتوا.
برنامه آشپزی «دستپخت» که از شبکه یک روی آنتن میرود یکی از مصادیق همین مخلوقات بدشکل و شمایل است. در ویدئویی که به تازگی از این برنامه در فضای مجازی منتشر شده و دست به دست میچرخد، کارشناس آشپزی با لحنی تند خانمی که در مسابقه شرکت کرده و غذایی پخته را مشخصا «تحقیر» میکند. او نه تنها زنی که مقابل رویش ایستاده را با ادبیات و کلامی که چندان به آداب و گفتار ایرانیان نزدیک نیست نقد میکند، بلکه در مورد «خوراک» یعنی آنچه از کودکی برای هر ایرانی قابل احترام دانسته شده توهینآمیز سخن میگوید. او خوراکی که پخته شده را همچون زباله میداند و میگوید اگر سطل زبالهای در کنار خود داشت محتوای ظرف را داخل سطل میریخت. این خشونت در داوری که اصلا یکی از سناریوهای اصلی در تمامی مسابقاتی از این فرم است، با فرهنگ و شخصیت ایرانیان هماهنگی دارد؟ قطعا هر ایرانی و آباء و اجداد ما روحیات جداگانه و منحصر به فردی داشتهاند، اما برخی مسائل به شکل عرفی و اخلاقی در جامعه نسل به نسل پیش رفته که از جمله آن میتوان به احترام خاصی اشاره کرد که ایرانیان برای «خوراک» قائل هستند. از آداب سکوت بر سر سفره زمان خوردن خوراک تا هدر ندادن و دور نریختن آن و بسیاری نکاتی که از کودکی در ذهن آنانی که در ایران متولد و تربیت شدهاند جا افتاده است. اغلب ایرانیان اگر به کیفیت غذایی که پیش رویشان قرار گرفته انتقاد داشته باشد، در زمان انتقاد تند معمولا کلام «دور از برکت» را به کار میبرند. این و جزئیات بسیاری از این قبیل بیانگر جایگاه متفاوت خوراک در میان مردمان سرزمینمان است. تصور کنید در چنین جامعهای، در رسانه رسمی و استراتژیکترین شبکه صدا و سیما برنامهای با ویژگیهایی که به آن اشاره شد روی آنتن رفته است.
البته اینکه در چند سال اخیر بسیاری از اخلاقیات از سوی گروهی تلاش شده بیارزش جلوه داده شود و بدخلقیها و گاه رفتارهای خلاف انسانیت ترویج پیدا کند خود موضوع دیگری است. اما واضح است که در همین جامعه با تمام انتقادی که به رفتار و گفتار و کردار اجتماعی وجود دارد، باز هم احترام به خوراک همچنان پابرجاست.
حالا در این شرایط وقتی یک برنامه تلویزیونی با نکاتی که اشاره شد، روی آنتن میرود، از دو حالت خارج نیست:
یک: یا برنامهسازان آنقدر درگیر کپیکاری از سناریوهای برنامهسازی در خارج از کشور بودهاند که فراموش کردهاند برخی نکات از بن با فرهنگ ایرانیان در تضاد است و همین تضاد میتواند بسیار دافعه ایجاد کند.
دو: یا صدا و سیما هم که البته در بسیاری موارد دوش به دوش ترویج برخی رفتارهای خارج از عرف پیش رفته، این بار هم خواسته نوع دیگری از بیاحترامی و رفتاری به دور از اخلاق را در جامعه رواج دهد.
جمعبندی اما چنین است که در هر دوی این موارد نبود نگاهی متکی بر دغدغه و دلسوزی در میان برنامهسازان و بیقاعدگی و کماهمیت دانستن اصول در میان ناظران برنامهها خودنمایی میکند.
حالا باید پرسید اگر قانونی به نام کپیرایت وجود ندارد که ما را از کپیهای نعل به نعل برنامههای خارجی باز دارد، آیا اخلاق و اصول خود را هم فراموش کردهایم؟ یادمان رفته کجا زندگی میکنیم و حتی اگر جریانی در حال از بین بردن ارزشهاست، ما هم باید پای خود را روی ارزشها بگذاریم تا فقط مثلا یک موقعیت دراماتیک در مسابقهای تلویزیونی به وجود آوریم؟ کافیست بدانیم اگر آن برنامه خارجی با ویژگیهایی که میبینیم روی آنتن میرود، حتما به آداب مردمان آن سرزمین نزدیک است؛ پس حداقل در ترجمه یک برنامه لازم است سختی انتطباق آن را با جامعه به دوش کشید، والا چیزی از آب درمیآید که به جای خوراک پخته شده از سوی آن خانم آشپز باید سر از زبالهدان دربیاورد.
منبع: خبرآنلاین
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تلویزیونی که مهرهسوزی میداند
- تلویزیون و ضرورتِ پایبندی به «نقشه راه» روشن
- اعتراض سازندگان «مرد بازنده» به صدا و سیما
- تخریب حمامی تاریخی توسط سازندگان یک سریال تلویزیونی
- فصل جدید همکاری سینما و تلویزیون با تشکیل کارگروه مشترک
- اشتباهی که موجب انتقاد از «زوجینو» شد
- پخش منتخب آثار زندهیاد پرویز پورحسینی از شبکه نمایش
- مدیریت جدید صداوسیما چه چالشهایی پیشرو دارد/ در جستوجوی شبکه آرامش
- چرا سریال های تلویزیون، رایگان هم مخاطب ندارد؟
- درهای بسته!
- «ماه ماه»؛ ابتکار ماه رمضانی شبکه سلامت
- رابطه سینما و تلویزیون چگونه باشد راضی کننده است؟
- بر شاخهای که نشستهاید؛ به دست خود اره میسایید
- پایههای ناامن سریال «خانه امن»
- کرونا پای برنامههای تلویزیونی را به جوایز اسپریت باز کرد
نظر شما
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- چهاردهمین حضور بینالمللی «آخرین حرکت»؛ فیلم شهاب حسینی در بخش اصلی فستیوال بزرگ سالرنو ایتالیا
- انتخاب هیات رییسه جدید انجمن تهیهکنندگان مستقل سینما
- رقابت ۲۸۵ فیلم در ۳ بخش انیمیشن، مستند و بینالمللی اسکار نود و هفتم
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد