سینماسینما، افشین اشراقی
بیشترِ کتابهایی که تا الان در حوزهی صدایِ فیلم به فارسی ترجمه و تألیف شدهاند، یا دربارهی تجهیزات و صدابرداریِ صحنه بودهاند و یا تحلیلی. هرچند که در بخشِ کوچکی از همان کتابها، لاجرم به صداگذاری و طراحی و ترکیب صدا هم پرداختهاند. کتابِ «طراحی صدا برای فیلم» نسبتِ پیشین را وارونه کرده: بیشتر متمرکز بر طراحیِ صداست، در عین حال که از صدابرداریِ صحنه غافل نیست.
«طراحی صدا برای فیلم» کتابی خواندنی و پر از نکته و مثال است که مطالعهاش حتی برای فیلمسازها میتواند پرفایده باشد. مثلاً فصلِ نهم، گفتار (تولید): هنر ضبطِ سر صحنه و همینطور فصل سیزده: همکاری نقشها و گردش کار در صنعت. کما اینکه مؤلف در مقدمه نوشته: «این نگرش بهطور کلی بر متخصصانِ کارگردانی، تدوین و صدا تمرکز کرده و هدفش تهیهی ابزارهای روایتی برای کمک به آنها به منظور جهتیابیِ درست در مراحلِ نخستینی است که بهعنوانِ راویِ داستان ظاهر میشوند.» و جلوتر یادآوری کرده: «هیچ نیازی به خواندنِ پیوستهی این کتاب نیست. اگر علاقهمند به قسمتِ مشخصی هستید به آن بخش رجوع کنید.»
این کتاب تقریباً بهفاصلهی کوتاهی پس از تألیف، ترجمه شده و از این منظر منبع ارزشمندی برای مقایسهی سینمای ایران با کشورهای صاحبِ صنعتِ سینماست: بهویژه در بحثِ روند و شیوهی کلیِ کار روی صدا در مرحلهی پستولید.
و اما در خصوصِ متنِ اصلیِ کتاب و چاپ و ترجمه و ویرایش، بیان چند نکته خالی از لطف نیست:
شمارِ زیادی از عکسها بسیار تاریک، پرکنتراست و بیکیفیت هستند و شناساییِ عناصر در آنها غیرممکن است و فقط بهکمکِ زیرنویسهاست که میشود حدسهایی زد و چیزهایی را تجسم کرد.
مؤلف (تیم هریسون) در صفحهی ۲۹ از آر. موری شفر و کتاباش نام برده و بهاختصار، رویکردش دربارهی چشماندازهای صوتی را شرح داده است. اما به گمان نگارنده در حوزهی صدابرداریِ میدانی/ Field Recording و در مقولهی تقسیمبندیِ مناظرِ صوتی، برنی کراوس چهرهای بسیار شاخصتر است که رویکردی روشنتر و تکاملیافتهتر دارد. کراوس چند دههی متوالی برای ضبط صدای طبیعت و حیوانات وقت گذاشته و چند جلد کتاب نوشته و کلی سخنرانی کرده.
طراحی صدا… ترجمهای روان و دقیق دارد جز مواردی اندک. برای نمونه: در هیچ منبعی ندیدم که نام کوچکِ کوبریک را استانلی بنویسند. در خصوص ترجمهی سوررئالیسم از فوق واقعگرایی استفاده شده و برای هایپررئالیسم از فرا واقعگرایی. این در حالی است که بعضی کتابها سوررئالیسم را فرا واقعگرایی ترجمه کردهاند. جدا از اینکه فوق و فرا واقعگرایی نادقیق به نظر میرسند، در کتابِ مزبور و کمی عقبتر، واژهای دیگر به کار رفته و نوشته شده بیشواقعگرایی.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «پیرپسر»؛ جلوهی صوتیِ تأویلپذیر
- ۱۵ برنامه جدید در شبکه کتاب
- صدا در حاشیه/ ادبیاتِ سینمایی و تدوین چگونه صدا را به حاشیه راندهاند
- اینجا ترس، شام و ناهار و صبحانه آدمهاست!/ معرفی کتاب «گالری اجساد»
- بررسی و تبیین مفهوم «سینمای بیچیز» از منظر جامعهشناختی
- کارنامهی درخشانِ یک پژوهشگرِ دلشیفتهی سینما/ نگاهی به کتاب «افسون پردهی نقرهیی»
- داستانِ شیفتگی/ معرفی کتاب «افسون پردهی نقرهای»
- «سرگرمی آدمکش» هیچکاک ترجمه و منتشر شد
- ترسها، تردیدها و تنهاییهای یک زن/ نگاهی به کتاب «دفترچهی ممنوع»
- خیالبافانِ رویابین/ نگاهی به کتاب «حکایت مردان خاکستری سینما»
- تلنگری به جامعه ایرانی/ نگاهی به کتاب «چای سبز در پل سرخ»
- کتاب «تغییرات فرهنگی و اجتماعی» به بازار نشر آمد
- معرفی کتاب؛ «عکاسی، روشی برای مطالعات اجتماعی»
- انجمن سینمای جوانان منتشر کرد/ کتابی درباره موسیقی فیلم؛ ابزار پرقدرت گسترش حافظه بحران روحی و غم روزهای از دسترفته
- «تختخواب دیگران» منتشر میشود
پربازدیدترین ها
- فوت خواننده پیشکسوت موسیقی نواحی گیلان/ ناصر مسعودی درگذشت
- نگاهی به فیلم «بیسر و صدا»؛ ایده خلاقانه، مسیر اشتباه
- حقایقی درباره بازمانده ساخته سیف الله داد/ماجرای توقیف فیلم بازمانده به دلیل حجاب!
- بیانیه انجمن بازیگران سینما در واکنش به وقایع اخیر و هتک حرمت هنرمندان/ پژمان بازغی استعفا داد
- «رابین هود»؛ افسانهی شیرین مرد شریف قانون شکن!
آخرین ها
- معرفی برندگان هیئت ملی نقد آمریکا ۲۰۲۵/ «یک تصادف ساده»؛ بهترین فیلم بینالمللی/ «نبردی پس از دیگری» ۵ جایزه گرفت
- ۱۵ اثری که برای فهرست اولیه اسکار فیلم بینالمللی شانس بالاتری دارند
- تأملی بر حضور نوری بیلگه جیلان در جشنواره جهانی فیلم فجر؛ داور غایب
- بیانیه کانون کارگردانان سینما درباره بازداشت سینماگران در مهمانی خصوصی
- واکنش رضا کیانیان به گزارش تاریخ سه هزار ساله زیر چرخ لودرها
- اعلام مستندهای دو بخش از نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»
- واکنش کانون کارگردانان سینمای ایران به حکم جعفر پناهی
- شروودِ تالار وحدت؛ جایی که ماهان حیدری قهرمانان آینده را پیدا میکند
- تورج اصلانی داور جشنواره ترکیهای شد
- سروش صحت و علی مصفا «بیآتشی» را روایت کردند
- سام درخشانی هم استعفا داد
- نمایش موزیکال «رابین هود» / گزارش تصویری
- حلقه منتقدان فیلم نیویورک منتخبان ۲۰۲۵ خود را اعلام کرد/ «نبردی پس از دیگری»، بهترین فیلم شد؛ پناهی، بهترین کارگردان
- جشنواره جهانی فیلم فجر۴۳؛ در ایستگاه پایانی «درس آموختهها» بهترین فیلم شد/ جایزه ویژه داوران به کارگردان ژاپنی رسید
- «خرگوش سیاه، خرگوش سفید» به چین میرود
- گاتهام ۳ جایزه به «یک تصادف ساده» داد/ «نبردی پس از دیگری» بهترین فیلم جوایز مستقل نیویورک شد
- بیانیه انجمن بازیگران سینما در واکنش به وقایع اخیر و هتک حرمت هنرمندان/ پژمان بازغی استعفا داد
- مصائب افزایش سن ، از جولیا رابرتز تا نیکول کیدمن
- تام استاپارد؛ نویسندهای که جهان را از نو صحنهپردازی کرد
- نگاهی به فیلم «پارتنوپه»؛ زیبایی از دست رفته
- توقیف سکوی پخش «بازمانده» پس از انتشار ویدیوی بدون مجوز
- «سمفونی باران» کلید خورد
- «ناتوردشت» به باکو میرود
- از جدال اندیشه تا لبخند روی ردکارپت
- گفت وگو با کارگردان مستند «مُک» به بهانه حضور آن در جشنواره سینما حقیقت
- «زوتوپیا ۲» رکورددار فروش جهانی سینما شد
- صدای بخش خصوصی را بشنوید؛ هوای آلوده با تعطیلی تئاتر تمیز میشود؟
- «رها» بهترین فیلم اول جشنواره گوا شد
- سنگرم اندازه همان کافه ام بود
- نگاهی به تازهترین قسمت برنامه «اکنون»؛ سیر و سلوک بازیگری
