سینماسینما، افشین اشراقی
بیش‌ترِ کتاب‌هایی که تا الان در حوزه‌ی صدایِ فیلم به فارسی ترجمه و تألیف شده‌اند، یا درباره‌ی تجهیزات و صدابرداریِ صحنه بوده‌اند و یا تحلیلی. هرچند که در بخشِ کوچکی از همان کتاب‌ها، لاجرم به صداگذاری و طراحی و ترکیب صدا هم پرداخته‌اند. کتابِ «طراحی صدا برای فیلم» نسبتِ پیشین را وارونه کرده: بیش‌تر متمرکز بر طراحیِ صداست، در عین حال که از صدابرداریِ صحنه غافل نیست.
«طراحی صدا برای فیلم» کتابی خواندنی و پر از نکته و مثال است که مطالعه‌اش حتی برای فیلم‌سازها می‌تواند پرفایده باشد. مثلاً فصلِ نهم، گفتار (تولید): هنر ضبطِ سر صحنه و همین‌طور فصل سیزده: همکاری نقش‌ها و گردش کار در صنعت. کما این‌که مؤلف در مقدمه نوشته: «این نگرش به‌طور کلی بر متخصصانِ کارگردانی، تدوین و صدا تمرکز کرده و هدفش تهیه‌ی ابزارهای روایتی برای کمک به آن‌ها به منظور جهت‌یابیِ درست در مراحلِ نخستینی است که به‌عنوانِ راویِ داستان ظاهر می‌شوند.» و جلوتر یادآوری کرده: «هیچ نیازی به خواندنِ پیوسته‌ی این کتاب نیست. اگر علاقه‌مند به قسمتِ مشخصی هستید به آن بخش رجوع کنید.»
این کتاب تقریباً به‌فاصله‌ی کوتاهی پس از تألیف، ترجمه شده و از این منظر منبع ارزشمندی برای مقایسه‌ی سینمای ایران با کشورهای صاحبِ صنعتِ سینماست: به‌ویژه در بحثِ روند و شیوه‌ی کلیِ کار روی صدا در مرحله‌ی پس‌تولید.
و اما در خصوصِ متنِ اصلیِ کتاب و چاپ و ترجمه و ویرایش، بیان چند نکته خالی از لطف نیست:
شمارِ زیادی از عکس‌ها بسیار تاریک، پرکنتراست و بی‌کیفیت هستند و شناساییِ عناصر در آن‌ها غیرممکن است و فقط به‌کمکِ زیرنویس‌هاست که می‌شود حدس‌هایی زد و چیزهایی را تجسم کرد.
مؤلف (تیم هریسون) در صفحه‌ی ۲۹ از آر. موری شفر و کتاب‌اش نام برده و به‌اختصار، رویکردش درباره‌ی چشم‌اندازهای صوتی را شرح داده است. اما به گمان نگارنده در حوزه‌ی صدابرداریِ میدانی/ Field Recording و در مقوله‌ی تقسیم‌بندیِ مناظرِ صوتی، برنی کراوس چهره‌ای بسیار شاخص‌تر است که رویکردی روشن‌تر و تکامل‌یافته‌تر دارد. کراوس چند دهه‌ی متوالی برای ضبط صدای طبیعت و حیوانات وقت گذاشته و چند جلد کتاب نوشته و کلی سخنرانی کرده.
طراحی صدا… ترجمه‌‌ای روان و دقیق دارد جز مواردی اندک. برای نمونه: در هیچ منبعی ندیدم که نام کوچکِ کوبریک را استانلی بنویسند. در خصوص ترجمه‌ی سوررئالیسم از فوق واقع‌گرایی استفاده شده و برای هایپررئالیسم از فرا واقع‌گرایی. این در حالی است که بعضی کتاب‌ها سوررئالیسم را فرا واقع‌گرایی ترجمه کرده‌اند. جدا از این‌که فوق و فرا واقع‌گرایی نادقیق به نظر می‌رسند، در کتابِ مزبور و کمی عقب‌تر، واژه‌ای دیگر به کار رفته و نوشته شده بیش‌واقع‌گرایی.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- صدا در حاشیه/ ادبیاتِ سینمایی و تدوین چگونه صدا را به حاشیه راندهاند
- اینجا ترس، شام و ناهار و صبحانه آدمهاست!/ معرفی کتاب «گالری اجساد»
- بررسی و تبیین مفهوم «سینمای بیچیز» از منظر جامعهشناختی
- کارنامهی درخشانِ یک پژوهشگرِ دلشیفتهی سینما/ نگاهی به کتاب «افسون پردهی نقرهیی»
- داستانِ شیفتگی/ معرفی کتاب «افسون پردهی نقرهای»
- «سرگرمی آدمکش» هیچکاک ترجمه و منتشر شد
- ترسها، تردیدها و تنهاییهای یک زن/ نگاهی به کتاب «دفترچهی ممنوع»
- خیالبافانِ رویابین/ نگاهی به کتاب «حکایت مردان خاکستری سینما»
- تلنگری به جامعه ایرانی/ نگاهی به کتاب «چای سبز در پل سرخ»
- کتاب «تغییرات فرهنگی و اجتماعی» به بازار نشر آمد
- معرفی کتاب؛ «عکاسی، روشی برای مطالعات اجتماعی»
- انجمن سینمای جوانان منتشر کرد/ کتابی درباره موسیقی فیلم؛ ابزار پرقدرت گسترش حافظه بحران روحی و غم روزهای از دسترفته
- «تختخواب دیگران» منتشر می‌شود
- «جامعهشناسی تفاخر» منتشر شد
- کتابهای «حکم سلطنتی چاخانپاخان» و «جستوجوی جوجهتیغی جادویی» منتشر شدند
پربازدیدترین ها
- رونمایی از پوستر «زال و رودابه» در آستانه جشنواره فیلم فجر
- یادداشتی برای فیلم «رها»/ جامعه ناکارآمد و پدرهای بیخاصیت
- حاشیههای جشنواره فیلم فجر/ از دست دادن رضا بابک با مرضیه برومند تا سوءاستفاده از صدا و تصویر شکیبایی
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- ششمین روز جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- بخش زیادی از انتقاداتی که در برنامه هفت مطرح می شود به خود افخمی بر می گردد
- برخی نهادهای حاکمیتی و ارزشی ، از برند سازی برای مسعود فراستی چه هدفی را دنبال می کنند ؟
- چهارگانه صدرعاملی کامل شد/ عاشقانه آرام میان دو غریبه آشنا
- «توقیف»؛ روایتی صریح از ممیزی در آثار هنری
- پنجمین روز جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- افتتاح دومین دوره بورسیه نخبگان علمی توسط همراه اول
- «یوزفکا» روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو میرود
- رونمایی از پوستر «ژن زامبی» همزمان با معرفی بازیگران و عوامل
- برنده اسکار در داوری نخل طلا؛ ژولیت بینوش رئیس هیات داوران جشنواره کن ۲۰۲۵ شد
- درباره «شمال از جنوب غربی» و «چشم بادومی»/ غلبه نگاه سادهانگاره و طرح مساله با راهحلی نشدنی
- ادب مرد به ز دولت اوست
- «آبستن» و آیندهای درخشان برای کارگردانان فیلم
- یادداشتی بر دو فیلم «رها» و «آبستن»/ زخمهای ماندگار و ماندگاری زخمها
- «بچه مردم»؛ فیلمی که به دیگران جوالدوز میزند، اما از زدن سوزن به خودی باز میماند
- حرفهای تازه رییس اسبق سازمان سینمایی؛ ایوبی: پشتم را خالی کردند/ دولت باید پایش را عقب بکشد
- چهارمین روز جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- حاشیههای سومین روز جشنواره فیلم فجر؛ از مشکل حل نشدنی صدای برج میلاد تا حضور نوزادان در سینمای رسانه
- آموختههایی از پشت صحنه «صد سال تنهایی»/ آیا مارکز از نتیجه اقتباس راضی میشد؟
- پروانه نمایش برای فجر صادر شد؛ «قاتل و وحشی» در جشنواره اکران می‌شود
- یادداشتی بر «بچه مردم» و «اسفند»/ از روایت دلنشین و شیرین تلخیها تا فیلمنامه چشم اسفندیار
- سومین روز جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- اندر احوالات هوش مصنوعی
- در سومین روز جشنواره فیلم فجر؛ بهرام رادان از هیات داوران جشنواره خارج شد
- آغاز دور جدید حراج شمارههای رند همراه اول
- تنور سرد روز دوم جشنواره فیلم فجر/ چرا باید هر فیلمی سر از جشنواره دربیاورد؟
- نقد «صنم» و «آنتیک»/ از چرایی حضور یک فیلم در جشنواره تا اثری که محترم ماند
- «رگهای آبی»؛ با فروغ، رزومهای برای باران
- واکنش پوریا شکیبایی به سوءاستفاده از صدا و تصویر پدرش در افتتاحیه جشنواره فیلم فجر
- اختتامیه جشنواره بینالمللی تئاتر فجر / گزارش تصویری
