سینماسینما، محمد تقی‌زاده
دشت خاموش دومین ساخته احمد بهرامی است که در جشنواره‌‌ی ونیز موفق به کسب جایزه و توجه منتقدان شد و در نگاه اول فیلمی به‌اصطلاح جشنواره‌ای به شمار می‌آید که قرار است رنج طبقه فرودست و کارگر جامعه را در قالب داستانی دراماتیک روایت کند.
جشنواره‌ای نامیدن فیلم توصیفی در فضیلت یا رذیلت فیلم به‌حساب نمی‌آید بلکه در راستای توصیف فضا و ویژگی‌های آن بیان‌شده است و جوایز خارجی فیلم و عدم نمایش آن در داخل کشور نیز نباید موجب موضع‌گیری سیاسی، اجتماعی یا هنری درباره فیلم شود. درواقع ما با فیلمی طرف هستیم که مایل است متفاوت با فضاهای مرسوم این سال‌‌های سینمای ایران که علاقه زیادی به نشان دادن زندگی طبقه فرودست جامعه دارد و نمود بارز آن در فیلم‌هایی مثل ابد و یک روز، بدون تاریخ بدون امضا قابل‌مشاهده است، تصویری واقعی‌تری از این طبقه روایت کند که بر پایه احساس‌گرایی نیست. دشت خاموش برخلاف اپیدمی رایج ژانر فقر و نکبت در ایران، نمی‌خواهد از بدبختی مردم نردبانی برای دیده شدن و جلب توجه مخاطب استفاده کند بلکه در رویکردی مستقل، رئالیستی و حتی تراژیک تصویری متفاوت از طبقه فرودست ایرانی در دهه ۵۰ ارائه می‌کند.
رویکرد بهرامی در دشت خاموش این بوده که علاوه بر فضای هنری و زیبایی‌شناسی‌های روایی، وضعیت طبقه فقیر را به تصویر بکشد و برای این کار به طراحی شخصیت‌های مختلف پرداخته که زندگی‌شان به هم مربوط می‌شود و این اتصال کاراکترها و نزدیک شدن به فردیت هرکدام باعث روایتی دراماتیک و جذاب و خلق شخصیت‌های سمپاتیکی شده که تماشاگر نوگرای سینما را تا پایان فیلم همراه خود می‌کشاند. علی باقری در نقش لطف‌الله، فرخ نعمتی در نقش آقاخان، مهدیه نساج در نقش سرور برکنار تورج الوند ازجمله بازیگران اصلی فیلم هستند که شخصیت‌های اصلی آن را بازی می‌کنند. لطف‌الله و آقاخان به‌عنوان نقطه مرکزی اتصال آدم‌ها به یکدیگر هستند که هر چه پیش می‌رود تأثیر لطف‌الله بیشتر می‌شود تا اینکه در فینالی تراژیک شاهد تصمیمی متأثرکننده از نقش اول داستان هستیم که فضا و روایت فیلم را تا مدت‌ها در ذهن تماشاگر ماندگار می‌کند.
فیلم از نظر زیبایی‌شناسی هنری، اثری قابل‌تأمل در سینمای ایران است که فیلم‌برداری مسعود امینی تیرانی در آن دیدنی و جذاب از آب درآمده است؛ فیلم‌برداری‌ای که علاوه بر وجوه هنری، در انتقال تم داستان نیز موثر بوده و روزمرگی، رنج و تاریکی این طبقه را به‌خوبی نشان تماشاگر می‌دهد. انتخاب رنگ سیاه و سفید برای فیلم نیز شاید بر پایه همین تمهید باشد که بر تاریکی و بدون رنگ بودن این طبقه تأکید کند. فضای سیاه و سفید، فیلم‌برداری و موسیقی فواد قهرمانی بیش از هرچیز سینمای کارگردان مجاری «بلاتار» و فیلم معروفش «اسب تورین» را تداعی می‌کند. در مجموع فیلم بسیار متاثر و ملهم از سینمای اروپا بوده و علاوه بر فضای بلاتاری آن، عنوان فیلم یعنی دشت خاموش نیز فیلم معروف «تئو آنجلوپولوس» یعنی «دشت گریان» را یادآوری می‌کند. شاید یکی از دلایل توفیق فیلم در جشنواره‌های اروپایی نیز همین مدل اروپایی آن‌که برگرفته از نماهای بلند، سکون، فضای سرد و تاریک، آدم‌های رنج‌دیده و پایان تلخ است، باشد، المان‌هایی که به نظر می‌رسد به‌هیچ‌وجه مورد رضایت تماشاگر عام ایرانی نباشد و در سلیقه کمدی بینی، سرگرم شوندگی، ریتم تند و بازیگران جذاب این روزهای تماشاگران ایرانی جایی نداشته باشد.
باوجوداینکه فیلم در ایران ساخته‌شده و در برخی خلاصه داستان‌ها روایت آن در دهه ۵۰ ایران عنوان‌شده است، شمایل شخصیت‌ها و روایت داستانی می‌تواند در همه جای دنیا رخ دهد. ستم‌کاری و رذالت برخی طیف‌های سرمایه‌داری و رنج و مظلومیت کارگران موضوعی نیست که به این خاک محدود باشد و به نظر می‌رسد جهان‌شمول بودن فیلم و نگاه انسانی و فرا قومیتی فیلم ادعای زیادی برای فیلم خوب احمد بهرامی نباشد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- سه پوستر فیلم «شهر خاموش» را حذف کردند/ تلاش برخی فیلمسازان برای حذف سینمای ایران از جشنواره‌های جهانی
- اکران فیلمی با بازی باران کوثری
- جایزه دستاورد هنری جشنواره فیلم شانگهای به «مرد خاموش» رسید
- رقابت «مرد خاموش» احمد بهرامی در جشنواره شانگهای
- جنسیتزدگی/ نگاهی به مستند «سونوگرافی»
- سینما کنسرت
- جادوی کارگردانی یا هنر نویسندگی؟!/ نگاهی به فیلم «غلاف تمام فلزی»
- فیلمهای مهرجویی، کیارستمی و دیگران در استرالیا
- رقابت دو فیلم برنده نخل طلا؛ «آناتومی یک سقوط» در روز اول اکران از «پارازیت» پیشی گرفت
- برای فیلم «شهر خاموش»؛ احمد بهرامی بهترین کارگردان شبهای سیاه تالین شد
- حضور سینمای هنروتجربه ایران در سه جشنواره جهانی
- «شهر خاموش» در بخش اصلی جشنواره شبهای سیاه تالین رقابت می‌کند
- اعلام نامزدهای جشن کارگردانان در بخش «کارگردانان فیلم اولی»
- با بازی نگار جواهریان، لیلی رشیدی و علی باقری؛ «مخاطب» در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه می‌رود
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» می‌شود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنواره‌‌ی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا می‌شود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد
- «تگزاس ۳»؛ کمدی از نفس افتاده یا موفقیت تکراری؟
- روایتی از سه نمایشنامه از محمد مساوات روی صحنه می‌رود
- «کارون – اهواز» در مراکش
