سینماسینما، محمد تقی‌زاده
دشت خاموش دومین ساخته احمد بهرامی است که در جشنواره‌‌ی ونیز موفق به کسب جایزه و توجه منتقدان شد و در نگاه اول فیلمی به‌اصطلاح جشنواره‌ای به شمار می‌آید که قرار است رنج طبقه فرودست و کارگر جامعه را در قالب داستانی دراماتیک روایت کند.
جشنواره‌ای نامیدن فیلم توصیفی در فضیلت یا رذیلت فیلم به‌حساب نمی‌آید بلکه در راستای توصیف فضا و ویژگی‌های آن بیان‌شده است و جوایز خارجی فیلم و عدم نمایش آن در داخل کشور نیز نباید موجب موضع‌گیری سیاسی، اجتماعی یا هنری درباره فیلم شود. درواقع ما با فیلمی طرف هستیم که مایل است متفاوت با فضاهای مرسوم این سال‌‌های سینمای ایران که علاقه زیادی به نشان دادن زندگی طبقه فرودست جامعه دارد و نمود بارز آن در فیلم‌هایی مثل ابد و یک روز، بدون تاریخ بدون امضا قابل‌مشاهده است، تصویری واقعی‌تری از این طبقه روایت کند که بر پایه احساس‌گرایی نیست. دشت خاموش برخلاف اپیدمی رایج ژانر فقر و نکبت در ایران، نمی‌خواهد از بدبختی مردم نردبانی برای دیده شدن و جلب توجه مخاطب استفاده کند بلکه در رویکردی مستقل، رئالیستی و حتی تراژیک تصویری متفاوت از طبقه فرودست ایرانی در دهه ۵۰ ارائه می‌کند.
رویکرد بهرامی در دشت خاموش این بوده که علاوه بر فضای هنری و زیبایی‌شناسی‌های روایی، وضعیت طبقه فقیر را به تصویر بکشد و برای این کار به طراحی شخصیت‌های مختلف پرداخته که زندگی‌شان به هم مربوط می‌شود و این اتصال کاراکترها و نزدیک شدن به فردیت هرکدام باعث روایتی دراماتیک و جذاب و خلق شخصیت‌های سمپاتیکی شده که تماشاگر نوگرای سینما را تا پایان فیلم همراه خود می‌کشاند. علی باقری در نقش لطف‌الله، فرخ نعمتی در نقش آقاخان، مهدیه نساج در نقش سرور برکنار تورج الوند ازجمله بازیگران اصلی فیلم هستند که شخصیت‌های اصلی آن را بازی می‌کنند. لطف‌الله و آقاخان به‌عنوان نقطه مرکزی اتصال آدم‌ها به یکدیگر هستند که هر چه پیش می‌رود تأثیر لطف‌الله بیشتر می‌شود تا اینکه در فینالی تراژیک شاهد تصمیمی متأثرکننده از نقش اول داستان هستیم که فضا و روایت فیلم را تا مدت‌ها در ذهن تماشاگر ماندگار می‌کند.
فیلم از نظر زیبایی‌شناسی هنری، اثری قابل‌تأمل در سینمای ایران است که فیلم‌برداری مسعود امینی تیرانی در آن دیدنی و جذاب از آب درآمده است؛ فیلم‌برداری‌ای که علاوه بر وجوه هنری، در انتقال تم داستان نیز موثر بوده و روزمرگی، رنج و تاریکی این طبقه را به‌خوبی نشان تماشاگر می‌دهد. انتخاب رنگ سیاه و سفید برای فیلم نیز شاید بر پایه همین تمهید باشد که بر تاریکی و بدون رنگ بودن این طبقه تأکید کند. فضای سیاه و سفید، فیلم‌برداری و موسیقی فواد قهرمانی بیش از هرچیز سینمای کارگردان مجاری «بلاتار» و فیلم معروفش «اسب تورین» را تداعی می‌کند. در مجموع فیلم بسیار متاثر و ملهم از سینمای اروپا بوده و علاوه بر فضای بلاتاری آن، عنوان فیلم یعنی دشت خاموش نیز فیلم معروف «تئو آنجلوپولوس» یعنی «دشت گریان» را یادآوری می‌کند. شاید یکی از دلایل توفیق فیلم در جشنواره‌های اروپایی نیز همین مدل اروپایی آن‌که برگرفته از نماهای بلند، سکون، فضای سرد و تاریک، آدم‌های رنج‌دیده و پایان تلخ است، باشد، المان‌هایی که به نظر می‌رسد به‌هیچ‌وجه مورد رضایت تماشاگر عام ایرانی نباشد و در سلیقه کمدی بینی، سرگرم شوندگی، ریتم تند و بازیگران جذاب این روزهای تماشاگران ایرانی جایی نداشته باشد.
باوجوداینکه فیلم در ایران ساخته‌شده و در برخی خلاصه داستان‌ها روایت آن در دهه ۵۰ ایران عنوان‌شده است، شمایل شخصیت‌ها و روایت داستانی می‌تواند در همه جای دنیا رخ دهد. ستم‌کاری و رذالت برخی طیف‌های سرمایه‌داری و رنج و مظلومیت کارگران موضوعی نیست که به این خاک محدود باشد و به نظر می‌رسد جهان‌شمول بودن فیلم و نگاه انسانی و فرا قومیتی فیلم ادعای زیادی برای فیلم خوب احمد بهرامی نباشد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «شهر خاموش» و «شناور» در شبکه نمایش خانگی
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- سه پوستر فیلم «شهر خاموش» را حذف کردند/ تلاش برخی فیلمسازان برای حذف سینمای ایران از جشنواره‌های جهانی
- اکران فیلمی با بازی باران کوثری
- جایزه دستاورد هنری جشنواره فیلم شانگهای به «مرد خاموش» رسید
- رقابت «مرد خاموش» احمد بهرامی در جشنواره شانگهای
- جنسیتزدگی/ نگاهی به مستند «سونوگرافی»
- سینما کنسرت
- جادوی کارگردانی یا هنر نویسندگی؟!/ نگاهی به فیلم «غلاف تمام فلزی»
- فیلمهای مهرجویی، کیارستمی و دیگران در استرالیا
- رقابت دو فیلم برنده نخل طلا؛ «آناتومی یک سقوط» در روز اول اکران از «پارازیت» پیشی گرفت
- برای فیلم «شهر خاموش»؛ احمد بهرامی بهترین کارگردان شبهای سیاه تالین شد
- حضور سینمای هنروتجربه ایران در سه جشنواره جهانی
- «شهر خاموش» در بخش اصلی جشنواره شبهای سیاه تالین رقابت می‌کند
- اعلام نامزدهای جشن کارگردانان در بخش «کارگردانان فیلم اولی»
پربازدیدترین ها
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- نگاهی به «عروج» به بهانه زادروز لاریسا شپیتکو/ لحظه روبرو شدن با «خود»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- یک جایزه برای آیدا پناهنده؛ جشنواره فرانسوی به «در انتهای شب» جایزه داد
- نگاهی به سریال «جانسخت»؛ منتظر غافلگیری بمانیم یا نه؟
آخرین ها
- رکوردشکنی «پایتخت ۷» در تلوبیون؛ ۳۳۰ میلیون دقیقه تماشا و ۶۶۰ هزار کاربر همزمان
- فوت بازیگر آمریکایی؛ ریچارد چمبرلین درگذشت
- بزرگداشت رخشان بنیاعتماد برگزار شد
- نگاهی به فیلم عزیز؛ فیلمی قابل احترام
- عیدی ویژه همراه اول بهمناسبت عید فطر
- پرفروشهای سینما در هفته اول نوروز/ هیچ کدام از فیلمهای نوروزی، یک میلیون تماشاگر نداشتند
- آکادمی اسکار عذرخواهی کرد
- «میراث» در جشنواره هاتداکس رقابت می‌کند
- تازهترین ساخته هادی محقق به چین می‌رود/ اولین حضور جهانی «دِرنو» در جشنواره پکن
- یک جایزه برای آیدا پناهنده؛ جشنواره فرانسوی به «در انتهای شب» جایزه داد
- یک واکنش دیرهنگام؛ بیانیه آکادمی داوری در پی خشونت علیه برنده اسکار
- پس از ۴ دهه برگزاری در یوتا؛ جشنواره ساندنس به کلرادو می‌رود
- فرشته سقوط کرده/ نگاهی به فیلمنامه «هیات منصفه شماره ۲» با بررسی عناصر مشترک درامهای دادگاهی
- «داستان سلیمان»؛ یک داستان واقعی از هزاران پناهجوی جهان
- «یک نبرد پس از دیگریِ» دیکاپریو کوتاهتر شد!
- یک عشق بی رحم،مجازات اعدام را در بریتانیا لغو کرد
- اکران آنلاین «زودپز» در شبکه نمایش خانگی
- نتفلیکس با «صد سال تنهایی» به یک رمان کلاسیک «غیرقابلاقتباس» جان میبخشد
- «ذهن زیبا»؛ اتفاقی زیبا در تلویزیون
- اسرائیل، کارگردان برنده اسکار را بازداشت کرد
- یک جایزه برای مجری اسکار؛ کونان اوبراین، جایزه مارک تواین را گرفت
- برای دستاوردهای یک دهه فعالیت حرفهای؛ بالاترین تجلیل سینمایی بریتانیا از تام کروز
- داوری فیلمساز ایرانی در جشنواره مورد تایید اسکار
- نگاهی به «اکنون»/ هنرِ شنیدن
- «بیگانه» کامو مقابل دوربین کارگردان فرانسوی می‌رود
- «روایت ناتمام سیما» قاچاق شد/ علیرضا صمدی: خواهش میکنم نسخه غیرقانونی را نبینید
- نقدچیست؟ منتقدکیست؟
- نوروز موسیقایی با فیدیبو؛ برنامه فستیوال موسیقی «گوشه» اعلام شد
- دارن آرونوفسکی میسازد؛ اقتباس سینمایی از رمان «کوجو»
- «بیصدا حلزون»؛ تلخی میان تصمیم و تسلیم
