سینماسینما، منوچهر دین پرست
سهـراب سپهــری ازجمله شاعران معاصر ماست که نام و آوازه اش به واسطه اشعار و حتی نقاشی هایش مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. درباره سهراب کتاب های متعددی نوشته شده، اما کمتر فیلم یا مستندی درباره او ساخته اند. تا آنجا که می دانم، برخی از مستندهایی که درباره سهراب سپهری ساخته شده، بیشتر بازگویی خاطرات یا درباره او بوده است. اما در عالم سینما فیلمی که بازگو کننده او باشد، فقط نار و نی به کارگردانی سعید ابراهیمی فر در سال ۱۳۶۷ را دیده ایم.
به تازگی، فیلم «رؤیای سهراب»، ساخته علی فروتن در سینماها اکران شده است. کارگردان در این فیلم که خود نیز نقش سهراب سپهری را بازی کرده، سعی کرده فیلم زندگی سهراب را طوری بسازد که حال و هوای درونی و علایق و احساسات او نیز بازگو شود. این فیلم یک بیوگرافی صرف نیست، اما شدیداً فلسفه وجودی شاعر و نقاش را به تصویر کشده است.
فیلم رؤیای سهراب را می توان از جمله فیلم هایی دانست که کارگردان، نه تنها درباره یک شاعر ساخته، بلکه اتمسفر فیلم نیز در حال و هوای شاعرانه قرار دارد. او با خلق تصاویری که بازگو کننده فضای فکری شاعر نیز هست، سعی کرده میان تصویر و معنا نزد سهراب سپهری ارتباطی وثیق و گسترده برقرار کند تا مخاطب در فضای فکری شاعر نیز قرار بگیرد.
رؤیای سهراب، ازجمله فیلم هایی است که بسیار کم ساخته می شوند. اساساً ما در سینما کمتر فیلم هایی سراغ داریم که بیوگرافی فردی خاص را که حال فرهنگی و هنری یا حتی سیاسی و اجتماعی داشته باشد، در کالبدی دور از بیوگرافی ساخته شده باشد. فیلم رؤیای سهراب، بیشتر بازگو کننده تاملات و تفکرات و حتی جهان بینی کارگردان نسبت به سهراب سپهری است. او از تخیل پردازی افراطی دوری کرده، اما سعی کرده تا واقعیت زندگی سهراب را در فضایی دراماتیک و پر از عواطف شاعرانه و حتی فلسفی نیز قرار دهد.
فیلم رؤیای سهراب حتی می تواند شبیه آثار سینمایی تارکوفسکی نیز باشد. اساساً در این گونه فیلم ها بیش از آنچه که دیالوگ ها و قصه بازگو کننده باشند، این تصاویر هستند که مخاطب را با خود همراه می کنند. او با حضور در کاشان، محل زندگی سهراب، خود را بیشتر به حال و هوای سپهری نزدیک کرده تا بتواند از فضای شعری او تنفس کند.
میل به حقیقت و خلق تصاویر نمادین، دو ویژگی مهم فیلم رؤیای سهراب است که در هر دو، کارگردان موفق بوده و سیر و سلوکی شادخوارنه را از جهان سهراب سپهری به تصویر می کشد. اساساً اشعار سهراب سپهری، خود گویای تصاویری است که می تواند ذهن مخاطب را به تصاویر و مضامینی برساند که با پرسه زدن در کوچه ها و معبرهای اشعار سپهری، به روزنه های پر نوری برسیم که ما را با خود همراه کند.
کارگردان در فیلم رؤیای سهراب، سعی کرده از قرار دادن مخاطب در بهت و حیرت و شوک، دوری کند و فضای رخوت انگیز و عارفانه ای ایجاد کند. به طوری که سیر و سلوکی را که سهراب در اشعارش و حتی نقاشی هایش متحمل شده، در فیلم بتواند احساس کند.
کشف و شهودی که کارگردان در فیلم ایجاد کرده، پتانسیلی برای مخاطب فراهم می کند که سهراب را در روایت های گوناگونی که از جنس عشق و آروز است، به خوبی دریافت کند.
جنس فیلم بیشتر بر بنیاد هستی شناسانه قرار دارد تا شخصیت پردازی. شاید همین ویژگی باعث شده تا فیلم رؤیای سهراب، جنسی متفاوت از دیگر فیلم های بیوگرافی داشته باشد.
از سوی دیگر، باید به این نکته نیز توجه کرد که رؤیای سهراب، فیلمی ملموس و قابل فهم است. کارگردان چندان خود را درگیر تاویل و تفسیر تصاویر نکرده و مخاطب را در ابهام درونی فرو نبرده است.
تصاویر فیلم چنان بلورین و شفاف هستند که خود بازگو کننده زیست جهان سهراب اند. کارگردان به راستی توانسته خانه دوست سهراب سپهری را دریافت کند و با حضور در معنای عمیق آن، فیلمنامه ای خلق کند که بیانگر باشد.
کارگردان با شخصیت پردازی درست از این شاعر، خود را چنان با سهراب متصل کرده که گویی هر دو در یک پیکرند. من با برخی از سکانس ها و حتی گوشه هایی از روایت های سهراب، چندان مایل و همراه نبودم و احساس می کنم دچار ضعف بازگویی جهان سهراب شده اند؛ اما وقتی که کلیت فیلم را در نظر می گیرم، متوجه می شوم که درک عمیق فضای فکری و معرفتی سهراب سپهری در کالبد سینما و تصویر، امری دشوار و سخت است.
تجربه ساخت فیلم هایی بر اساس زندگی چهره ها، به خصوص شاعران و هنرمندان، در سینمای ایران آنقدر اندک است که هر فیلمی ساخته می شود را باید در حد بضاعت موجود، قدر دانست. اگرچه کمتر کارگردانی به سراغ چنین چهره هایی می رود. چرا که این مواجهه، خطرات و پیامدهایی دارد که سعی می کنند از آن دوری کنند.
منبع: روزنامه اطلاعات
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- علی فروتن: برای تئاتر کودک باید کلیه خود را بفروشیم
- نگاهی به «تیتی» ساخته آیدا پناهنده/ زنی سرخوش و شکننده
- «رویای سهراب» آماده نمایش شد
- مجوز نمایش دو فیلم صادر شد
- «رویای سهراب» آماده نمایش میشود
- آشغال زمانهات را بشناس
- علی فروتن: برنامههای کودک نباید بچهها را نصیحت کنند
- بازگشت فیتیلهایها با یک مجموعه جدید به تلویزیون + عکس
- دروغ، اتومبیل و دیگر هیچ/ نقدی بر فیلم «اگزما»
- «فیتیله» به شبکه مجازی میرود/ احتمال اجرای نوروزی در تلویزیون
نظرات شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
آخرین ها
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
نظر و نوشته هاى آقاى دین پرست را دنبال مى کنم و از آنها مى آموزم.