سینماسینما، منوچهر دین پرست
سهـراب سپهــری ازجمله شاعران معاصر ماست که نام و آوازه اش به واسطه اشعار و حتی نقاشی هایش مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. درباره سهراب کتاب های متعددی نوشته شده، اما کمتر فیلم یا مستندی درباره او ساخته اند. تا آنجا که می دانم، برخی از مستندهایی که درباره سهراب سپهری ساخته شده، بیشتر بازگویی خاطرات یا درباره او بوده است. اما در عالم سینما فیلمی که بازگو کننده او باشد، فقط نار و نی به کارگردانی سعید ابراهیمی فر در سال ۱۳۶۷ را دیده ایم.
به تازگی، فیلم «رؤیای سهراب»، ساخته علی فروتن در سینماها اکران شده است. کارگردان در این فیلم که خود نیز نقش سهراب سپهری را بازی کرده، سعی کرده فیلم زندگی سهراب را طوری بسازد که حال و هوای درونی و علایق و احساسات او نیز بازگو شود. این فیلم یک بیوگرافی صرف نیست، اما شدیداً فلسفه وجودی شاعر و نقاش را به تصویر کشده است.
فیلم رؤیای سهراب را می توان از جمله فیلم هایی دانست که کارگردان، نه تنها درباره یک شاعر ساخته، بلکه اتمسفر فیلم نیز در حال و هوای شاعرانه قرار دارد. او با خلق تصاویری که بازگو کننده فضای فکری شاعر نیز هست، سعی کرده میان تصویر و معنا نزد سهراب سپهری ارتباطی وثیق و گسترده برقرار کند تا مخاطب در فضای فکری شاعر نیز قرار بگیرد.
رؤیای سهراب، ازجمله فیلم هایی است که بسیار کم ساخته می شوند. اساساً ما در سینما کمتر فیلم هایی سراغ داریم که بیوگرافی فردی خاص را که حال فرهنگی و هنری یا حتی سیاسی و اجتماعی داشته باشد، در کالبدی دور از بیوگرافی ساخته شده باشد. فیلم رؤیای سهراب، بیشتر بازگو کننده تاملات و تفکرات و حتی جهان بینی کارگردان نسبت به سهراب سپهری است. او از تخیل پردازی افراطی دوری کرده، اما سعی کرده تا واقعیت زندگی سهراب را در فضایی دراماتیک و پر از عواطف شاعرانه و حتی فلسفی نیز قرار دهد.
فیلم رؤیای سهراب حتی می تواند شبیه آثار سینمایی تارکوفسکی نیز باشد. اساساً در این گونه فیلم ها بیش از آنچه که دیالوگ ها و قصه بازگو کننده باشند، این تصاویر هستند که مخاطب را با خود همراه می کنند. او با حضور در کاشان، محل زندگی سهراب، خود را بیشتر به حال و هوای سپهری نزدیک کرده تا بتواند از فضای شعری او تنفس کند.
میل به حقیقت و خلق تصاویر نمادین، دو ویژگی مهم فیلم رؤیای سهراب است که در هر دو، کارگردان موفق بوده و سیر و سلوکی شادخوارنه را از جهان سهراب سپهری به تصویر می کشد. اساساً اشعار سهراب سپهری، خود گویای تصاویری است که می تواند ذهن مخاطب را به تصاویر و مضامینی برساند که با پرسه زدن در کوچه ها و معبرهای اشعار سپهری، به روزنه های پر نوری برسیم که ما را با خود همراه کند.
کارگردان در فیلم رؤیای سهراب، سعی کرده از قرار دادن مخاطب در بهت و حیرت و شوک، دوری کند و فضای رخوت انگیز و عارفانه ای ایجاد کند. به طوری که سیر و سلوکی را که سهراب در اشعارش و حتی نقاشی هایش متحمل شده، در فیلم بتواند احساس کند.
کشف و شهودی که کارگردان در فیلم ایجاد کرده، پتانسیلی برای مخاطب فراهم می کند که سهراب را در روایت های گوناگونی که از جنس عشق و آروز است، به خوبی دریافت کند.
جنس فیلم بیشتر بر بنیاد هستی شناسانه قرار دارد تا شخصیت پردازی. شاید همین ویژگی باعث شده تا فیلم رؤیای سهراب، جنسی متفاوت از دیگر فیلم های بیوگرافی داشته باشد.
از سوی دیگر، باید به این نکته نیز توجه کرد که رؤیای سهراب، فیلمی ملموس و قابل فهم است. کارگردان چندان خود را درگیر تاویل و تفسیر تصاویر نکرده و مخاطب را در ابهام درونی فرو نبرده است.
تصاویر فیلم چنان بلورین و شفاف هستند که خود بازگو کننده زیست جهان سهراب اند. کارگردان به راستی توانسته خانه دوست سهراب سپهری را دریافت کند و با حضور در معنای عمیق آن، فیلمنامه ای خلق کند که بیانگر باشد.
کارگردان با شخصیت پردازی درست از این شاعر، خود را چنان با سهراب متصل کرده که گویی هر دو در یک پیکرند. من با برخی از سکانس ها و حتی گوشه هایی از روایت های سهراب، چندان مایل و همراه نبودم و احساس می کنم دچار ضعف بازگویی جهان سهراب شده اند؛ اما وقتی که کلیت فیلم را در نظر می گیرم، متوجه می شوم که درک عمیق فضای فکری و معرفتی سهراب سپهری در کالبد سینما و تصویر، امری دشوار و سخت است.
تجربه ساخت فیلم هایی بر اساس زندگی چهره ها، به خصوص شاعران و هنرمندان، در سینمای ایران آنقدر اندک است که هر فیلمی ساخته می شود را باید در حد بضاعت موجود، قدر دانست. اگرچه کمتر کارگردانی به سراغ چنین چهره هایی می رود. چرا که این مواجهه، خطرات و پیامدهایی دارد که سعی می کنند از آن دوری کنند.
منبع: روزنامه اطلاعات
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- علی فروتن: برای تئاتر کودک باید کلیه خود را بفروشیم
- نگاهی به «تیتی» ساخته آیدا پناهنده/ زنی سرخوش و شکننده
- «رویای سهراب» آماده نمایش شد
- مجوز نمایش دو فیلم صادر شد
- «رویای سهراب» آماده نمایش میشود
- آشغال زمانهات را بشناس
- علی فروتن: برنامههای کودک نباید بچهها را نصیحت کنند
- بازگشت فیتیلهایها با یک مجموعه جدید به تلویزیون + عکس
- دروغ، اتومبیل و دیگر هیچ/ نقدی بر فیلم «اگزما»
- «فیتیله» به شبکه مجازی میرود/ احتمال اجرای نوروزی در تلویزیون
نظرات شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر
- اجرای طرح «اکران شبانه» سینماها در تعطیلات نوروز
نظر و نوشته هاى آقاى دین پرست را دنبال مى کنم و از آنها مى آموزم.