سینماسینما، افشین اشراقی
در نظرِ بسیاری از نویسندگان، فیلمسازان و تهیهکنندگانِ سراسرِ دنیا صدا همچنان اهمیتِ درخوری ندارد. این بیتوجهی تا جایی پیش رفته که حتی سوژهی شوخیهای فراوانی در فضای مجازی شده. به نظر میرسد که ادبیاتِ سینمایی و ساز و کارِ تدوین دو عاملی هستند که صدا را – البته ناخواسته – به حاشیه راندهاند.
این معضل زمانی دوباره در ذهنم پررنگ شد که مشغولِ خواندنِ کتابی سینمایی بودم. فیلمهای پازلی: داستانگوییِ پیچیده در سینمای امروز. ویراستهی وارن باکلند. که محمد شهبا ترجمه و نشرِ هرمس بهتازگی منتشر کرده است. در صفحهی ۱۱۵ آمده: «ضربهی موسیقی در حاشیهی صوتی فیلم، هراسمان از این حرکت را میافزاید.» عبارتِ «حاشیهی صوتی» بیشتر یادآور و میراثِ آنالوگ است. دورانی که صدا در حاشیهی نوار، ضبط یا به آن منتقل میشد. اینکه عبارتِ پیشین از نویسنده است یا مترجم در اصل بحث فرقِ چندانی ایجاد نمیکند. حتی با در نظر گرفتنِ این نکته که، نویسندهی مقاله، تحلیلی نوشته بر حسِ ششم (۱۹۹۹، ام. نایت شیامالان). فیلمی که نسخهی اصلیاش آنالوگ است و در آستانهی یک انقلاب ساخته شده. سالی که بعد از آن، سینما آرامآرام به سمت دیجیتال رفت.
اصلاً بحث بر سر کتابِ یادشده نیست. در هر صورت روشن است که با بهکارگیریِ «حاشیهی صوتی» چه جایگاهی به صدا در ذهنِ خواننده و شنونده میدهیم. تصویر در کانون و مرکز است و صدا عنصری جداافتاده و در حاشیه. با این کار تقابلی دوگانه ایجاد میکنیم، ضدِ آراءِ دریدا: اینکه مرکز، دیگری یا غیر را به حاشیه میراند.
از این گذشته، به گمانم ساز و کارِ تدوین نیز – که اینجا محلِ ایراد نیست – به مهجور ماندنِ صدا دامن زده. حتی در دورهی دیجیتال هم، بعد از گذراندنِ مرحلهی بسیار مهمِ صداگذاری و طراحی و ترکیب، صدا به تدوینگر تحویل داده میشود و به فیلم افزوده میشود. صدا پایینِ تصویر قرار میگیرد و یا بدان افزوده/ اضافه میشود: گویی جایگاهِ حاشیهایِ صدا بدونِ تغییر مانده و از آنالوگ به دیجیتال رسیده. چه در عمل و چه در نظر.
لینک کوتاه
پربازدیدترین ها
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- بازگشت مهران مدیری با یک سریال و شروعِ پیشتولید «پایتخت»
- آکتور ایرانی در شبکه آرته فرانسه
- تایید حکم ۸ سال حبس برای رسولاف
آخرین ها
- در شب «مهرداد اسکویی» چه گذشت؟
- نمایشی با محوریت جنبشی«میتو» با بازی ستاره پسیانی، کاظم سیاحی
- ایزابل هوپر رئیس هیات داوران جشنواره ونیز شد
- نگاهی به ظاهر جدید؛شنل پیروز می شود یا دیور؟
- آغاز تولید فصل چهارم «زخم کاری»؛ پخش فصل سوم پس از پایان «قطب شمال»
- بازگشت مهران مدیری با یک سریال و شروعِ پیشتولید «پایتخت»
- تایید حکم ۸ سال حبس برای رسولاف
- فیلم کوتاه «یک روایت دقیق» در جشنواره ایتالیایی
- در برنامه خط فرضی مطرح شد؛ سیاست و جنسیت، دوایر ممنوعه اصلی در فیلمهای کمدی
- فراخوان چهاردهمین دورهی جوایز ایسفا منتشر شد
- جایزه نتپک به «گیج گاه» رسید
- حضور «باگ» در جایزه آکادمی دانشجویی اسکار
- صدداستان؛ برنامه تازه سوینا/ انتشار سه داستان کوتاه با صدای باران کوثری
- اعضای سومین دوره هیات مدیره صنف تماشاخانههای ایران مشخص شدند
- آکتور ایرانی در شبکه آرته فرانسه
- جنون شکسپیری در زمانه ما/ نگاهی به فیلم «شاهلیر»
- «کتاب مستطاب سینما» در نمایشگاه کتاب
- کیانوش عیاری: «۸۷متر» از شبکه یک روی آنتن میرود
- باغ کتاب میزبان جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی شد
- تقدیر ویژه جشنواره اوبرهاوزن از فیلم کوتاه ایرانی
- «عامه پسند» اکران آنلاین میشود
- «عمو ماهیگیر» روی صحنه عمارت نوفللوشاتو
- حضور همراه اول در نمایشگاه بینالمللی اینوتکس ۲۰۲۴
- شکایت آموزش و پرورش از «افعی تهران»
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- دعوت گروه «فقر پشت پردهها» برای اعتصاب/ حقوق و بیمه کارکنان، چالش مدیران جشنواره کن
- در «تحریک کنندگان»؛ مت دیمون و کارگردان «بورن» در یک کمدی دزدی همراه شدند
- مدیرکل هنرهای نمایشی استعفا داد
- راهیابی «آمرغ» به جشنواره آسیای جنوبی مونترال
- حضور مرکز گسترش با ۲۲ کتاب در نمایشگاه کتاب تهران