سینماسینما، آرش عنایتی
مستند «تکیه دولت»، به کارگردانی علیرضا قاسمخان؛ به نمایش درآمده در پانزدهمین جشنواره بینالمللی سینماحقیقت
تکیه، محلی است وسیع برای انجام مراسمِ عزاداری و «تکیه دولت» هم، فیلمی با گسترهی وسیع منابع – بخصوص کتابی که پیشتر فیلمساز گرد آورده- و مبتنی بر ساخت و تخریب محلی با همین نام است. در حقیقت فیلم، سیری تاریخی در مسیری است که از ساخت تا تخریب ظاهری و باطنی چنین بنای عظیمی طی شده و شالودهی فیلم، به درستی بر بیانِ همین تضاد و دوگانگی ریخته شده است. مراسمی روحانی که شاه و صدراعظم حامیان برپاییاش بودند، ملیجکها مُصر در جمعآوری نسخههای تعزیهاش و ساکنان حرمسرا ذکرِ مصیبتِ اهل حرم میگفتند. ذکری است از آن عصمت کبری که با شیرهای تریاکی به مضحکه و در اعیاد با صورتکها، بی عصمت میشد. پایهی ثابت این مراسم از تعزیه گردان و تعزیه خوان تا روحانی و عوام، در ساختِ چنین تخریبی کم نمیگذاشتند. تا تکیهای که قرار بود محلِ اتکای مذهب و ملت شود اندکی بعد، با تکیه به گرد آمدن همان عوامل، اعم از شاه و روحانی و نظامیان بر همان سکوی مرکزی اش، اجلش خوانده و دولتاش، از بیخ برآمد و لاجرم ساختماناش هم ویرانه شد. تلّهای که میان کاخِ همایونی و اصطبل مبارکه، نه از برای دین و دولت که از برای تَلکه کردن مردم بنا شده بود، عاقبت با حراجِ نذورات مردم، به یغما و خشت خشتِ بنایش توسط همان مردم به تاراج رفت. به گونهای که چندی بعد، از آن بنا جز تلی خاک به جا نماند. فیلم با تکیه بر منابع ارزشمند صوتی (بقایای موسیقی به جا مانده از دوران قاجار)، عکسها و صد البته به کارگیری درست نماهای گرافیکی و انیمیشنها، در توضیح و تشریح چگونگی ساخت؛ و از طریق پیگیری اشیا و لوازم- از جمله البسه و آن ماجرای تلبیسِ ملبس کردن تعزیهچی به لباس فرنگی و مصادرهاش به بهانهی تزکیه و یا داستان منبری که از یزد آمد تا از ظلم یزید بگوید و تمهیدی شد برای مدحِ ظالم! در ادامه هم، میانِ میدان توپخانه، با فریادهای شیخ، بدل به توپخانهای شد برای کوبیدن مشروطهخواهان- هم به هنرِ نمایشِ برآمده از تعزیه میپردازد و هم هنرمندانه، نمایشی از خوی و خصلت ازلی و ابدی ما ایرانیان ارائه میکند.
یکی دیگر از ویژگیهای خوبِ فیلم، استفاده از فیگورهای داخل عکسهای مربوط به دورهی قجری است برای تاکید و تایید حس مربوط به آن واقعه که بسان ایموجی عمل میکنند. تلاشی که برای انتقال احساساتی نظیر تعجب یا حیرت و از طریق زوم کردن روی این چهرههای داخل عکس صورت گرفته است (چشمانی که از حدقه در آمدهاند یا انگشتی که به سمت لبهاحرکت کرده). سویهی تاریک فیلم جایی است که عواملاش یک تنه میخواهند چندین هندوانه بر دارند! شاید به یک دست از پس تدوین و به دست دیگر، گرافیک فیلم را بشود سامان داد اما صدایی که میبایست گذاشته شود فرو افتاده! ایوب آقاخانی ناموفق از زیر و بمِ ادای گفتار، یا بهتر بنویسم رها شده در صداسازی، در بهترین شکل اجرایش (خواندن نامهی محمد باقر معین البکا) که در آن به وضوح برخی کلمات جا میافتند، تبدیل شده به نسخهای تقلیدی از شیوهی بیانیای که به دوران قجری پرتاب شده است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- محمدعلی الستی مطرح کرد؛ سینمای معناگرا نباید وارد سینمای مستند شود/ پیشنهاد تغییر نام جشنواره به «سینما واقعیت»
- پوستر «کنج» رونمایی شد/ متقاضی «سینماحقیقت»
- عاید نباء در پنل «غزه» سینماحقیقت
- مروری بر برگزیدگان ادوار جشنواره سینماحقیقت که فیلم داستانی ساختهاند/ از نرگس آبیار تا مهدی شامحمدی، محمد کارت و محمدحسین مهدویان
- مهلت ارسال اثر به جشنواره سینماحقیقت تمدید شد
- داستان یک ویرانی/ نگاهی به مستند «تکیه دولت»
- کارگردان مستند «تکیه دولت»مطرح کرد: به تاریخ ایران با عشق نگاه کنیم/ ساخت فیلمی درباره مرگ ناصرالدین شاه
- پربینندهترین مستند «اکران حقیقت» کدام فیلم است؟
- وحید اسفندیاری: موافق تعدد جوایز در جشنوارهها نیستم
- صدور پروانه نمایش برای یک فیلم با ردهبندی سنی ۱۵+
- حمیدی مقدم دبیر شانزدهمین جشنواره بینالمللی سینماحقیقت شد
- آب را گل نکنیم/ نگاهی به مستند «کاریز، قصه آب»
- گفتوگوی تصویری اختصاصی سینماسینما با محمود توسلیان کارگردان مستند «بریکولاژ؛ زندگی نادر مشایخی»
- دغدغهمند، ماندگار و غیرسانتیمانتال/ نگاهی به مستند «آب، باد، خاک، نان»
- دو چهره مطرح ایرانی در قاب مستند/ نگاهی به فیلمهای «ساموئل خاچیکیان، یک گفتوگو» و «روزگار گل آقایی»
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»