سینماسینما، آرش عنایتی
مستند «تکیه دولت»، به کارگردانی علیرضا قاسمخان؛ به نمایش درآمده در پانزدهمین جشنواره بینالمللی سینماحقیقت
تکیه، محلی است وسیع برای انجام مراسمِ عزاداری و «تکیه دولت» هم، فیلمی با گسترهی وسیع منابع – بخصوص کتابی که پیشتر فیلمساز گرد آورده- و مبتنی بر ساخت و تخریب محلی با همین نام است. در حقیقت فیلم، سیری تاریخی در مسیری است که از ساخت تا تخریب ظاهری و باطنی چنین بنای عظیمی طی شده و شالودهی فیلم، به درستی بر بیانِ همین تضاد و دوگانگی ریخته شده است. مراسمی روحانی که شاه و صدراعظم حامیان برپاییاش بودند، ملیجکها مُصر در جمعآوری نسخههای تعزیهاش و ساکنان حرمسرا ذکرِ مصیبتِ اهل حرم میگفتند. ذکری است از آن عصمت کبری که با شیرهای تریاکی به مضحکه و در اعیاد با صورتکها، بی عصمت میشد. پایهی ثابت این مراسم از تعزیه گردان و تعزیه خوان تا روحانی و عوام، در ساختِ چنین تخریبی کم نمیگذاشتند. تا تکیهای که قرار بود محلِ اتکای مذهب و ملت شود اندکی بعد، با تکیه به گرد آمدن همان عوامل، اعم از شاه و روحانی و نظامیان بر همان سکوی مرکزی اش، اجلش خوانده و دولتاش، از بیخ برآمد و لاجرم ساختماناش هم ویرانه شد. تلّهای که میان کاخِ همایونی و اصطبل مبارکه، نه از برای دین و دولت که از برای تَلکه کردن مردم بنا شده بود، عاقبت با حراجِ نذورات مردم، به یغما و خشت خشتِ بنایش توسط همان مردم به تاراج رفت. به گونهای که چندی بعد، از آن بنا جز تلی خاک به جا نماند. فیلم با تکیه بر منابع ارزشمند صوتی (بقایای موسیقی به جا مانده از دوران قاجار)، عکسها و صد البته به کارگیری درست نماهای گرافیکی و انیمیشنها، در توضیح و تشریح چگونگی ساخت؛ و از طریق پیگیری اشیا و لوازم- از جمله البسه و آن ماجرای تلبیسِ ملبس کردن تعزیهچی به لباس فرنگی و مصادرهاش به بهانهی تزکیه و یا داستان منبری که از یزد آمد تا از ظلم یزید بگوید و تمهیدی شد برای مدحِ ظالم! در ادامه هم، میانِ میدان توپخانه، با فریادهای شیخ، بدل به توپخانهای شد برای کوبیدن مشروطهخواهان- هم به هنرِ نمایشِ برآمده از تعزیه میپردازد و هم هنرمندانه، نمایشی از خوی و خصلت ازلی و ابدی ما ایرانیان ارائه میکند.
یکی دیگر از ویژگیهای خوبِ فیلم، استفاده از فیگورهای داخل عکسهای مربوط به دورهی قجری است برای تاکید و تایید حس مربوط به آن واقعه که بسان ایموجی عمل میکنند. تلاشی که برای انتقال احساساتی نظیر تعجب یا حیرت و از طریق زوم کردن روی این چهرههای داخل عکس صورت گرفته است (چشمانی که از حدقه در آمدهاند یا انگشتی که به سمت لبهاحرکت کرده). سویهی تاریک فیلم جایی است که عواملاش یک تنه میخواهند چندین هندوانه بر دارند! شاید به یک دست از پس تدوین و به دست دیگر، گرافیک فیلم را بشود سامان داد اما صدایی که میبایست گذاشته شود فرو افتاده! ایوب آقاخانی ناموفق از زیر و بمِ ادای گفتار، یا بهتر بنویسم رها شده در صداسازی، در بهترین شکل اجرایش (خواندن نامهی محمد باقر معین البکا) که در آن به وضوح برخی کلمات جا میافتند، تبدیل شده به نسخهای تقلیدی از شیوهی بیانیای که به دوران قجری پرتاب شده است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- محمدعلی الستی مطرح کرد؛ سینمای معناگرا نباید وارد سینمای مستند شود/ پیشنهاد تغییر نام جشنواره به «سینما واقعیت»
- پوستر «کنج» رونمایی شد/ متقاضی «سینماحقیقت»
- عاید نباء در پنل «غزه» سینماحقیقت
- مروری بر برگزیدگان ادوار جشنواره سینماحقیقت که فیلم داستانی ساختهاند/ از نرگس آبیار تا مهدی شامحمدی، محمد کارت و محمدحسین مهدویان
- مهلت ارسال اثر به جشنواره سینماحقیقت تمدید شد
- داستان یک ویرانی/ نگاهی به مستند «تکیه دولت»
- کارگردان مستند «تکیه دولت»مطرح کرد: به تاریخ ایران با عشق نگاه کنیم/ ساخت فیلمی درباره مرگ ناصرالدین شاه
- پربینندهترین مستند «اکران حقیقت» کدام فیلم است؟
- وحید اسفندیاری: موافق تعدد جوایز در جشنوارهها نیستم
- صدور پروانه نمایش برای یک فیلم با ردهبندی سنی ۱۵+
- حمیدی مقدم دبیر شانزدهمین جشنواره بینالمللی سینماحقیقت شد
- آب را گل نکنیم/ نگاهی به مستند «کاریز، قصه آب»
- گفتوگوی تصویری اختصاصی سینماسینما با محمود توسلیان کارگردان مستند «بریکولاژ؛ زندگی نادر مشایخی»
- دغدغهمند، ماندگار و غیرسانتیمانتال/ نگاهی به مستند «آب، باد، خاک، نان»
- دو چهره مطرح ایرانی در قاب مستند/ نگاهی به فیلمهای «ساموئل خاچیکیان، یک گفتوگو» و «روزگار گل آقایی»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
آخرین ها
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد