سینماسینما، محمد حقیقت
خبر شوکدهنده و باورنکردنی قتل داریوش مهرجوئی به همراه همسرش، از همان روز یکشنبه ۱۵ اکتبر در رسانههای پرتیراژ فرانسوی منعکس و سئوال برانگیز شد. روزنامههای لوموند، لیبراسیون، فیگارو، پاریزیین، وست فرانس، فیلم فرانسه و دهها نشریه دیگر و همچنین، رادیو و تلویزیونها به این ماجرا پرداختند و برای بسیاری این پرسش مطرح شده که چه کسانی پشت پرده به قتل رسیدن این سینماگر مطرح بینالمللی ایرانی میتوانند باشند؟
مطبوعات و حرفهایهای سینما در فرانسه، داریوش مهرجوئی را با فیلم گاو که در سال ۱۹۷۱ در بخش ۱۵ روز کارگردانان جشنواره کن شرکت کرده بود میشناسند؛ مهرجوئی در سال بعد، با فیلم پستچی در همین بخش جشنواره کن بیشتر درخشید و دربارهاش بسیار نوشتند، حتی از سوی کمپانی تازه تاسیس شده مارین کارمیتز که بعدا نام ام، کا، دو بخود گرفت، خریداری شد اما به مرحله پخش در سینماها نرسید. در پائیز سال ۱۹۷۷ (یک سال و نیم قبل از انقلاب) دایره مینا در بخش مسابقه بینالمللی فیلم پاریس، شرکت داشت و یکی از دو جایزه بزرگ و اصلی جشنواره را بدست آورد.
در طول برگزاری این جشنواره بود که با آقای مهرجوئی برای اولین بار آشنا شدم. دایره مینا سال بعد در فرانسه بنمایش عمومی در آمد و بازتاب بسیار گسترده در مطبوعات داشت و با اسقبال خوب تماشاگران هم روبرو شد. وقایع انقلاب در حال شکل گیری بود و دایره مینا که به انتقاد از فروش خون های مسموم و ترافیک آنها در بیمارستانهای زمان شاه صحبت میکرد، به بحث و گفتگو در رسانههای فرانسه علیه رژیم منجر شد. یکی دوسالی بعد از انقلاب، این فیلم در تلویزیون فرانسه (سینما بدون ویزا) نیز پخش شد و مورد بحث قرار گرفت.
در مدت زمان کوتاهی بعد از انقلاب که داریوش مهرجوئی در فرانسه زندگی میکرد، به همراه دکتر غلامحسین ساعدی سناریوئی نوشتند بنام خانه باید تمیز باشد (به نقل از گفتگوی منتشر نشده من با آقای ساعدی)، که موفق به یافتن تهیه کننده نشدند، اما داریوش مهرجوئی در آن زمان فیلمی مستند برای تلویزیون فرانسه درباره شاعر بزرگ آرتور رمبو، (سفر به سرزمین رامبو ۱۹۸۴) ساخت.
در همین ایام، روزی با وی در کافهای در شانزه لیزه مشغول صحبت بودیم، که شخصی به نزد ما آمد که میگفت در دفتر پاریس صدا و سیمای جمهوری اسلامی کار میکند و با خوشروئی به مهرجوئی گفت: امام درباره فیلم شما به خوبی صحبت کردهاند (منظورش فیلم گاو بود)، شما بهتر است به ایران برگردید و آنجا فیلم بسازید، همه امکانات برایتان مهیا می شود.
بعد از رفتن او، مهرجوئی بسیار متعجب بود، و چند بار از خودش سئوال میکرد چه کند؟ قرار شد با آقای ساعدی نیز مشورتی بکند.
قبل از آمدن به فرانسه و بعد از انقلاب، وی حیاط پشت مدرسه آفاق (مدرسهای که میرفتیم) را ساخت و به جشنواره سه قاره نانت ۱۹۸۶ فرستاد که در خارج از مسابقه بنمایش درآمد، اما کارگردان نتوانسته بود به آنجا بیاد. البته این فیلم در ایران توقیف شد و گویا هیج جای دیگری هم بنمایش درنیامد. سپس مهرجوئی با سارا، در مسابقه همین جشنواره شرکت کرد که جایزه بهترین بازیگر زن را برای نیکی کریمی به همراه آورد.
در سال ۱۹۹۴ به مدیر جشنواره بینالمللی روشل پیشنهاد کردم که مرور بر آثار آقای مهرجویی را برگزار کند، این ستایش با حضور خود کارگردان برگزار شد و بسیار از آثار او تمجید شد. در آنجا وی را در کنار عباس کیارستمی بزرگترین کارگردان ایران لقب دادند.
داریوش مهرجوئی موفق شد بار دیگر در سال ۲۰۰۲ با فیلم بمانی به جشنواره کن و در بخش نوعی نگاه راه یابد. در آن سال سینمای ایران حضور گستردهای در بخشهای گوناگون کن داشت.
یکی از مهمترین اتفاقات سینمایی که برای مهرجوئی در فرانسه رقم خورد در ماه ژوئن ۲۰۱۴ بود که گاو، با نسخه تازه ترمیم شده و با زیرنویس جدید به پرده آمد و ستایش بسیاری از منتقدان را باعث شد. وی بعدا از سوی وزارت فرهنگ فرانسه نشان مهم شوالیه هنر را دریافت کرد.
البته نکات یاد شده بخش کوچکی از مجموعه افتخارات زیادی است که مهرجوئی طی سالها در صحنه جهانی بدست آورده و برای پرداختن به آنها کتابی قطور ی میطلبد.
در طی سالها با آقای مهرجوئی در تماس بودم، و در پاریس و جشنوارهها افتخار کنار ایشان بودن را داشتهام. گاهی نیز وی سناریوهایش را برایم میفرستاد تا شاید بتواند در فرانسه تهیه کنندهای برای آنها بیابد که متاسفانه بخت یاری نکرد. وی جدا از اهمیت بسیار ویژه که در تاریخ سینمای ایران دارد، مردی بسیار خوش فکر و دلنشین بود. روحش شاد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد؛ ابعاد پرونده قتل داریوش مهرجویی روشن است
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- پایان کار جشنواره فیلم کوروش با معرفی برگزیدگان
- مراسم سالگرد قتل داریوش مهرجویی و همسرش برگزار شد؛ دادخواهی دوباره در سالگرد «شب هولناک سینمای ایران»
- «سرانجام»، وصیتنامه کلود للوش است؟
- بزرگداشت داریوش مهرجویی در جشنواره کوروش
- کانون کارگردانان سینما برگزار میکند؛ مراسم اولین سالگرد قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر
- بازگشت محمد حقیقت با مستندی با حضور فرخ غفاری و هنری لانگلوآ!
- نمایش «بانو» در جشنواره فیلمهای ایرانی کوروش/ برگزاری یادبود داریوش مهرجویی در تورنتو
- سینمای ملی ایران را تعریف کنید و شکل آن را بکشید
- «بربرها»؛ آیا پناهندگان برای غرب فقط دردسرآفریناند؟
- اختتامیه پاسداشت فرهنگی روز ملی سینما؛ یادبود کیومرث پوراحمد و داریوش مهرجویی برگزار شد
- تحولات سیاسی و جریان موسوم به موج نو در سینمای ملی/ بهمناسبت روز ملی سینما
- برگزاری مجدد دادگاه متهمان قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر
- گفتوگو با علی صمدی احدی/ «هفت روز» را با بیانِ فعالان حقوق بشر ساختم
پربازدیدترین ها
- با حضور ۵۰۰ هزار تماشاگر در پنج هفته اتفاق افتاد/ استقبال غیرمنتظره فرانسویها از «دانه انجیر معابد»
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- نگاهی به فیلم «کیک محبوب من»/ عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
- اکران مردمی فیلم زودپز / گزارش تصویری
آخرین ها
- موسیقی نمایش آوای پارسی / گزارش تصویری
- اکران مردمی فیلم شبگرد / گزارش تصویری
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- بدون حضور جانی دپ؛ دو فیلم جدید از «دزدان دریایی کاراییب» سال آینده تولید میشود
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- معرفی داوران و آثار راهیافته بخش «هنرهای نمایشی» جشنواره چندرسانهای میراثفرهنگی/ اعلام برنامه بخش بینالملل
- نمایش «آخرین کوسه نهنگ» در جشنواره اسپانیایی
- جایزه طلای جشنواره ژاپنی به «زمین بازی» رسید
- برگزاری نخستین بوتکمپ مدیریت محصول آکادمی همراه اول
- درباره «بازنده» / لبه تاریکی
- نقدی به مدل فیلمسازی در ایران/ سینما بدون ساختار مشخص و قوانین دقیق
- «قهوه پدری» مهران مدیری از در شبکه نمایش خانگی
- «تَرَک عمیق» دو جایزه جشنواره بارسلون را گرفت
- گزارشی از گیشه سینماها؛ «زودپز» صدرنشین فروش فیلمهای هفته گذشته
- ۲ فیلم جدید در راه اکران سینماها
- پیوستن رضا بابک و شیرین اسماعیلی به «با خشم به گذشته نگاه کن»
- با یک کمپین کوچک برای فیلم ایستوود؛ کمپانی برادران وارنر «هیئت منصفه شماره۲» را وارد اسکار میکند
- پیمان معادی بازیگر فیلم جنایی هالیوودی شد
- «نادره رضایی» معاون هنری وزیر ارشاد شد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
- از ۱۶ آبان؛ «خورشید آن ماه» ساخته ستاره اسکندری آنلاین اکران میشود
- حضور همراه اول در نمایشگاه کیشاینوکس با هدف گسترش فرصتهای جدید سرمایهگذاری
- ادعای سازندگان پربازدیدترین سریال تاریخ نتفلیکس؛ چالشهای فصل دوم «بازی مرکب» جذابتر است
- تهیهکننده سینما مطرح کرد: کوچ سینماگران حرفهای به پلتفرمها و فیلمهایی که تعطیل میشوند
- «فصل فرار اسبها» آماده نمایش شد
- عرضه یک فیلم کوتاه با بازی هوتن شکیبا در شبکه نمایش خانگی
- نگاهی به فیلم «کیک محبوب من»/ عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد
- با حضور ۵۰۰ هزار تماشاگر در پنج هفته اتفاق افتاد/ استقبال غیرمنتظره فرانسویها از «دانه انجیر معابد»
- راهیابی «بی سر و صدا» به جشنواره ویتنامی
- فیلم کوتاه «برادر» واجد شرایط اسکار شد