سینماسینما، محمد حقیقت
خبر شوکدهنده و باورنکردنی قتل داریوش مهرجوئی به همراه همسرش، از همان روز یکشنبه ۱۵ اکتبر در رسانههای پرتیراژ فرانسوی منعکس و سئوال برانگیز شد. روزنامههای لوموند، لیبراسیون، فیگارو، پاریزیین، وست فرانس، فیلم فرانسه و دهها نشریه دیگر و همچنین، رادیو و تلویزیونها به این ماجرا پرداختند و برای بسیاری این پرسش مطرح شده که چه کسانی پشت پرده به قتل رسیدن این سینماگر مطرح بینالمللی ایرانی میتوانند باشند؟
مطبوعات و حرفهایهای سینما در فرانسه، داریوش مهرجوئی را با فیلم گاو که در سال ۱۹۷۱ در بخش ۱۵ روز کارگردانان جشنواره کن شرکت کرده بود میشناسند؛ مهرجوئی در سال بعد، با فیلم پستچی در همین بخش جشنواره کن بیشتر درخشید و دربارهاش بسیار نوشتند، حتی از سوی کمپانی تازه تاسیس شده مارین کارمیتز که بعدا نام ام، کا، دو بخود گرفت، خریداری شد اما به مرحله پخش در سینماها نرسید. در پائیز سال ۱۹۷۷ (یک سال و نیم قبل از انقلاب) دایره مینا در بخش مسابقه بینالمللی فیلم پاریس، شرکت داشت و یکی از دو جایزه بزرگ و اصلی جشنواره را بدست آورد.
در طول برگزاری این جشنواره بود که با آقای مهرجوئی برای اولین بار آشنا شدم. دایره مینا سال بعد در فرانسه بنمایش عمومی در آمد و بازتاب بسیار گسترده در مطبوعات داشت و با اسقبال خوب تماشاگران هم روبرو شد. وقایع انقلاب در حال شکل گیری بود و دایره مینا که به انتقاد از فروش خون های مسموم و ترافیک آنها در بیمارستانهای زمان شاه صحبت میکرد، به بحث و گفتگو در رسانههای فرانسه علیه رژیم منجر شد. یکی دوسالی بعد از انقلاب، این فیلم در تلویزیون فرانسه (سینما بدون ویزا) نیز پخش شد و مورد بحث قرار گرفت.
در مدت زمان کوتاهی بعد از انقلاب که داریوش مهرجوئی در فرانسه زندگی میکرد، به همراه دکتر غلامحسین ساعدی سناریوئی نوشتند بنام خانه باید تمیز باشد (به نقل از گفتگوی منتشر نشده من با آقای ساعدی)، که موفق به یافتن تهیه کننده نشدند، اما داریوش مهرجوئی در آن زمان فیلمی مستند برای تلویزیون فرانسه درباره شاعر بزرگ آرتور رمبو، (سفر به سرزمین رامبو ۱۹۸۴) ساخت.
در همین ایام، روزی با وی در کافهای در شانزه لیزه مشغول صحبت بودیم، که شخصی به نزد ما آمد که میگفت در دفتر پاریس صدا و سیمای جمهوری اسلامی کار میکند و با خوشروئی به مهرجوئی گفت: امام درباره فیلم شما به خوبی صحبت کردهاند (منظورش فیلم گاو بود)، شما بهتر است به ایران برگردید و آنجا فیلم بسازید، همه امکانات برایتان مهیا می شود.
بعد از رفتن او، مهرجوئی بسیار متعجب بود، و چند بار از خودش سئوال میکرد چه کند؟ قرار شد با آقای ساعدی نیز مشورتی بکند.
قبل از آمدن به فرانسه و بعد از انقلاب، وی حیاط پشت مدرسه آفاق (مدرسهای که میرفتیم) را ساخت و به جشنواره سه قاره نانت ۱۹۸۶ فرستاد که در خارج از مسابقه بنمایش درآمد، اما کارگردان نتوانسته بود به آنجا بیاد. البته این فیلم در ایران توقیف شد و گویا هیج جای دیگری هم بنمایش درنیامد. سپس مهرجوئی با سارا، در مسابقه همین جشنواره شرکت کرد که جایزه بهترین بازیگر زن را برای نیکی کریمی به همراه آورد.
در سال ۱۹۹۴ به مدیر جشنواره بینالمللی روشل پیشنهاد کردم که مرور بر آثار آقای مهرجویی را برگزار کند، این ستایش با حضور خود کارگردان برگزار شد و بسیار از آثار او تمجید شد. در آنجا وی را در کنار عباس کیارستمی بزرگترین کارگردان ایران لقب دادند.
داریوش مهرجوئی موفق شد بار دیگر در سال ۲۰۰۲ با فیلم بمانی به جشنواره کن و در بخش نوعی نگاه راه یابد. در آن سال سینمای ایران حضور گستردهای در بخشهای گوناگون کن داشت.
یکی از مهمترین اتفاقات سینمایی که برای مهرجوئی در فرانسه رقم خورد در ماه ژوئن ۲۰۱۴ بود که گاو، با نسخه تازه ترمیم شده و با زیرنویس جدید به پرده آمد و ستایش بسیاری از منتقدان را باعث شد. وی بعدا از سوی وزارت فرهنگ فرانسه نشان مهم شوالیه هنر را دریافت کرد.
البته نکات یاد شده بخش کوچکی از مجموعه افتخارات زیادی است که مهرجوئی طی سالها در صحنه جهانی بدست آورده و برای پرداختن به آنها کتابی قطور ی میطلبد.
در طی سالها با آقای مهرجوئی در تماس بودم، و در پاریس و جشنوارهها افتخار کنار ایشان بودن را داشتهام. گاهی نیز وی سناریوهایش را برایم میفرستاد تا شاید بتواند در فرانسه تهیه کنندهای برای آنها بیابد که متاسفانه بخت یاری نکرد. وی جدا از اهمیت بسیار ویژه که در تاریخ سینمای ایران دارد، مردی بسیار خوش فکر و دلنشین بود. روحش شاد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- روسای جدید آکادمی سزار معرفی شدند
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- یادداشت محمد حقیقت؛ چه کسی به نخل طلا نزدیک میشود؟/ درباره فیلم اول کارگردان زن فرانسوی
- بزرگداشت بیتا فرهی و یادبود داریوش مهرجویی در پاریس
- مارکو مولر مدیر هنری یک جشنواره ایتالیایی شد
- سینماسینما/ گزارش کوتاه محمد حقیقت از نشست مطبوعاتی دبیر جشنواره کن
- به ریاست فیلمساز اسپانیایی؛ هیات داوران هفته منتقدین بینالمللی کن معرفی شد
- فیلم افتتاحیه جشنواره کن معرفی شد/ آغاز با کمدی
پربازدیدترین ها
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- آکتور ایرانی در شبکه آرته فرانسه
- بازگشت مهران مدیری با یک سریال و شروعِ پیشتولید «پایتخت»
آخرین ها
- نگاهی به ظاهر جدید؛شنل پیروز می شود یا دیور؟
- آغاز تولید فصل چهارم «زخم کاری»؛ پخش فصل سوم پس از پایان «قطب شمال»
- بازگشت مهران مدیری با یک سریال و شروعِ پیشتولید «پایتخت»
- تایید حکم ۸ سال حبس برای رسولاف
- فیلم کوتاه «یک روایت دقیق» در جشنواره ایتالیایی
- در برنامه خط فرضی مطرح شد؛ سیاست و جنسیت، دوایر ممنوعه اصلی در فیلمهای کمدی
- فراخوان چهاردهمین دورهی جوایز ایسفا منتشر شد
- جایزه نتپک به «گیج گاه» رسید
- حضور «باگ» در جایزه آکادمی دانشجویی اسکار
- صدداستان؛ برنامه تازه سوینا/ انتشار سه داستان کوتاه با صدای باران کوثری
- اعضای سومین دوره هیات مدیره صنف تماشاخانههای ایران مشخص شدند
- آکتور ایرانی در شبکه آرته فرانسه
- جنون شکسپیری در زمانه ما/ نگاهی به فیلم «شاهلیر»
- «کتاب مستطاب سینما» در نمایشگاه کتاب
- کیانوش عیاری: «۸۷متر» از شبکه یک روی آنتن میرود
- باغ کتاب میزبان جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی شد
- تقدیر ویژه جشنواره اوبرهاوزن از فیلم کوتاه ایرانی
- «عامه پسند» اکران آنلاین میشود
- «عمو ماهیگیر» روی صحنه عمارت نوفللوشاتو
- حضور همراه اول در نمایشگاه بینالمللی اینوتکس ۲۰۲۴
- شکایت آموزش و پرورش از «افعی تهران»
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- دعوت گروه «فقر پشت پردهها» برای اعتصاب/ حقوق و بیمه کارکنان، چالش مدیران جشنواره کن
- در «تحریک کنندگان»؛ مت دیمون و کارگردان «بورن» در یک کمدی دزدی همراه شدند
- مدیرکل هنرهای نمایشی استعفا داد
- راهیابی «آمرغ» به جشنواره آسیای جنوبی مونترال
- حضور مرکز گسترش با ۲۲ کتاب در نمایشگاه کتاب تهران
- «دیوان تئاترال» روی صحنه میرود/ آغاز اجرای نمایش «مرگ با طعم نسکافه» با حضور مسعود کیمیایی
- صعود مقاومت ناپذیر و حیرت انگیز آقای کارگردان/ نگاهی به فیلم «چهارشنبه سوری» به مناسبت سالروز تولد اصغر فرهادی
- «بیژن و منیژه» میلیاردی شد