سینماسینما، ابوالفضل نجیب
همین مانده بود که مدیریت وسیعترین شبکه اطلاع رسانی کشور یعنی صداوسیما سیطره خودش را بر تتمه فراغت و دلخوشیِ اندک مردم تحمیل کند. بسیاری را شاید تصور بر این باشد که این آخرین تیر در کمان برای محدود و محروم کردن خلق الله از کمترین حق و حقوق طبیعی خود است؛ اما تجربه نشان داده برای این قیبل اقدامات نمیتوان و نباید پایانی متصور شد. چنانچه وضعیت امروز سینما و تشدید اعمال نفوذ در همه شئون و حوزههای فرهنگی و هنری را میشد از همان دوران تبلیغات ریاست جمهوری و با مغفول گذاشتن حوزه فرهنگ و هنر و حتی دادن کمترین وعده پیش بینی کرد. نگارنده همزمان با رقابتهای انتخاباتی در صداوسیما طی یادداشتی با عنوان وعدههای مغفول مانده (منتشر شده در روزنامه اعتماد) به این نکته که مسکوت گذاشتن وعدهها در حوزه فرهنگ و هنر بخودی خود نشان از مهندسی جدید در این حوزهها است، اشاره داشتم. آنچه طی دو سال و اندی گذشته بر سر حوزههای فرهنگی و رسانه و کتاب و سینما و موسیقی و تئاتر و این مورد اخیر یعنی شبکه نمایش خانگی آمده، عطف به همان مهندسی با چراغ خاموش اکثریت نامزدهای ریاست جمهوری و بطرز محسوستر نامزد خاص این دوره بود. این مهندسی ابتدا با سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد درباره موجودیت سینما شروع و با تهدید توقیف برخی از آثار آماده نمایش و توقف پروژههایی که به زعم ایشان مغایر با ارزشهای اسلامی است، ادامه یافت. آنچه شاید در ابتدا به مخیله کمتر کسی خطور میکرد، عملکرد یک بام و چند هوای همین ریل گذاران در حوزه فرهنگ و هنر بود. این رویکرد تئوریگرا که در نسبت با عملگرایی آنچنان دوگانه و غریب بود که به سادگی میتوان مصداق توجیه وسیله برای رسیدن به هدف بر آن گذاشت. نمونهاش همین محصولات سطحی سینمای به اصطلاح کمدی است. این که چنین گشاده دستی برای خنداندن خلق الله چه نسبتی با محروم کردن مردم از تماشای نسبتا کیفی و به معنای واقعی مناسب با درک و فهم سینمایی مردم دارد، پیشکش، بفرمایند این محصولات چه قرابت و نسبتی با آن سینمای ارزشی و اخلاقی و مناسب فرهنگ ادعایی دینی و انقلابی دارند؟ نکته جالب در این بلبشو و تعارضات ادعاهای همین کارگزاران سینمایی در خصوص نظریه پردازی و کم و کیف تولیدات به اصطلاح استراتژیک در حوزه سینما و نمایش های خانگی است.
چند شب پیش در برنامه نقد سینما شبکه چهار مجری و کارشناس برنامه با چنان لحن جدی درباره سینمای استراژیک صحبت میکردند که انگار نه انگار همین سیاست گذاریهای موجود چه بلایی بر سر موجودیت همین سینمای ورشکسته آورده است. طوری درباره زیباییشناسی و الزام آن در سینمای استراتژیک حرف زده میشد که انگار نه انگار همین تولیدات بنجل پروپاگاندا و آزاردهنده و دافعهآمیز و به شکل سری دوزی در همین صداوسیما با همین مدیریتی که قرار است بر نمایش خانگی نظارت کند، تولید میشود. انگار نه انگار که سپردن مرجعیت نه تنها خبری که بریدن مردم از صداوسیما و ارجاع آنها به دهها شبکه برون مرزی محصول عملکردی است با هدف گذاریهای نشدنی برای مردمی که سالهای طولانی است از خیر چنین دستگاه طویل و عریضی گذشته و عطایش را به لقایش بخشیدهاند. انگار نه انگار که انتقال و اعمال چنین مهندسی و مدیریتی به شبکه نمایش خانگی نتیجهای جز سوق دادن تتمه مخاطبانی که به دلایل مختلف از جمله محذوریتهای اخلاقی و شرعی به همین تولیدات خانگی دلخوش هستند، در نهایت به سمت تولیدات شبکههای برون مرزی سوق خواهد داد. میشود حدس زد یکی از دلایل این رویکرد استقبال نسبی مردم از تولیدات نمایش خانگی است. تولیداتی که در مقایسه با اغلب محصولات سینمایی و بدتر از آن تولیدات تلویزیونی به درجات و نسبتی متفاوت و جذاب ساخته میشوند که انگار محصولات وارداتی هستند. این تفاوتها نه در موارد ممیزی مربوط به روابط و نوع پوشش که اغلب مربوط به نوع متفاوت نگاه به موضوعات است که با تولیدات سینمایی و تلویزیونی قابل مقایسه نیست. این تفاوتها را هم مخاطبان تولیدات نمایش خانگی و هم کسانی که ارادهشان بر تحمیل و به زعم اشتباه شان تغییر ذائقه و سلیقه خانوادهها هستند، خوب فهمیدهاند. اما ترجیحشان بر این است به جای تغییر در ریلگذاری رسمی و حاکم بر سلیقه مخاطب، بار دیگر سیاستهای شکست خورده را بر مخاطب تحمیل کنند. آنچه از پیامدهای حداقلی این رویکرد میتوان پیش بینی کرد، قطع ارتباط هر چه بیشتر مخاطبانی است که همچنان و علیرغم استفاده از تولیدات سینمایی و نمایشی شبکههای ماهوارهای، اما به واسطه تنیدگی و پیوند فرهنگی همچنان به تولیدات نمایش خانگی دلخوش هستند. سایر تبعات ناشی از این تصمیم در مقایسه با از دست دادن تتمه مخاطبان داخلی از جمله مهاجرت دست اندرکاران تولیدات شبکه خانگی شاید برای ریلگذاران فاقد موضوعیت است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- کدام شبکههای تلویزیونی ادغام یا منحل میشوند؟
- مدیر پلتفرم فیلیمو خبر داد؛ دریافت ابلاغیه شکایت صداوسیما به دلیل پخش فوتبال و «جوکر» و چند سریال
- درباره «بازنده» / لبه تاریکی
- تهیهکننده سینما مطرح کرد: کوچ سینماگران حرفهای به پلتفرمها و فیلمهایی که تعطیل میشوند
- تقابل غریزه و انگیزه برای آزادی/ نگاهی به فیلم «پاپیون»
- از ارادت تا نفرت/ نگاهی به فیلم «مرد سوم»
- اطلاعیه شورای ورزش سازمان صداوسیما در پی حواشی اخیر
- در پاسخ به توهین مدیر پلتفرم نماوا تعلل نکنید؛ نامه سرگشاده یک انجمن سینمایی به شورای صیانت خانه سینما
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- صحبتهای یک مجری درباره ممنوعیت کار در تلویزیون و دعوت دوباره
- با ابلاغ رئیسجمهور؛ اعضای کمیته تدوین سیاستهای شبکه نمایش خانگی منصوب شدند
- تلاش صداوسیما برای فرار از بحران مخاطب با بازگرداندن چهرهها/ راه چاره چیست؟
- فرصتها و تهدیدهای مدیران جدید سیما چیست؟/ لزوم برآوردن انتظارات
- درخواست انجمن تهیهکنندگان مستقل سینما از پلتفرمها
پربازدیدترین ها
- ردپای یک کارگردان مؤلف / نگاهی به فیلمهای کوتاه سعید روستایی
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- موقعیت فیلمهای ایران و سینماگران فراملی در فرانسه
- با نظرسنجی از ۱۷۷ منتقد فیلم؛ نشریه ایندی وایر برترینهای سال ۲۰۲۴ سینما را معرفی کرد
آخرین ها
- حذف فرهنگ از سبد طبقه متوسط؟/ هزینههای سبد فرهنگی خانواده ۴نفره در تهران چقدر است؟
- نکوداشت زنده یاد اکبر عالمی و بزرگداشت مهدی رحیمیان در آیین معرفی برندگان هفتمین جایزه پژوهش سال سینما
- با پیشتازی «۴۷» و «مخفیانه»؛ نامزدهای جوایز اسکار سینمای اسپانیا معرفی شد
- همزمان با سالگرد اولین نمایش عمومی «قیصر»؛ بزرگداشت مسعود کیمیایی برگزار میشود
- دو خبر از جشنواره بینالمللی تئاتر فجر؛ زمان بازبینی حضوری و انتخاب نهایی آثار بخش دیگرگونههای نمایشی/ آغاز ثبتنام اصحاب رسانه و منتقدان
- برگزاری نمایشگاه پشت دریای وهم
- حضور همراه اول با مجموعهای از سرویسهای فناورانه در نمایشگاه تلکام ۲۰۲۴
- بازگشت جنابخان به تلویزیون همراه با محسن کیایی
- «در آغوش درخت» بهترین فیلم بلند سینمای جهان جشنواره هندی شد
- نکوداشت خسرو خسروشاهی در جشنواره فیلم رشد
- «شهر خاموش» و «شناور» در شبکه نمایش خانگی
- به پاس یک عمر دستاورد سینمایی؛ خرس طلایی افتخاری برلین به تیلدا سوئینتون اهدا میشود
- کنسرت نمایش ایرج، زهره، منوچهر / گزارش تصویری
- حقایقی درباره محمد نوری به بهانه سالروز تولد او/ مردی که از شکست هراس نداشت
- ذلت ماندن یا لذت رفتن و رستن!
- جدول فروش سینمای ایران در آخرین روز پاییز/ پنج فیلمی که از ابتدای امسال بیش از ۱۰۰ میلیارد فروختند
- نمایش «دِویل» تمدید شد/ آغاز اجرای نمایش «تشنگان» از ۴ دی
- شایعه فروش آثار تجسمی مربوط به فروغ فرخزاد و سهراب سپهری/ سریال و فیلم مستند سهراب و فروغ به زودی کلید میخورد
- نامزدی یک فیلم کوتاه ایرانی-آمریکایی در جوایز آکادنی فیلم سوئد
- نشست خبری بزرگداشت فروغ فرخزاد / گزارش تصویری
- درباره سه مستند سینماحقیقت/ از جسارت نمایش عریان اعتیاد تا عشق به سینما در اتاق آپارات
- به خاطر نقش برجسته در صنعت سینما؛ کریستوفر نولان و همسرش، شوالیه و بانوی فرمانده شدند
- چرا «لیلی» سریال «داییجان ناپلئون» زشت بود؟/ پاسخ ناصر تقوایی را بخوانید
- «تیآرتی» ترکیه آغاز به کار کرد؛ صداوسیما هنوز در فکر سانسور است
- سیمرغ مردمی به جشنواره فیلم فجر بازگشت
- بستههای ویژه شب یلدای همراه اول با هدیه دیجیتال معرفی شد
- آنونس رسمی عاشقانه «عزیز» رونمایی شد
- با نظرسنجی از ۱۷۷ منتقد فیلم؛ نشریه ایندی وایر برترینهای سال ۲۰۲۴ سینما را معرفی کرد
- احمد رسولزاده و «بنهور» در بیست و هفتمین قسمت «صداهای ابریشمی»
- درباره «بی همه چیز»؛ درامی پیچیده با شخصیتهایی چندلایه