پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

سینماسینما: نوشته: سارا دیو(Sara Dieu)‌؛ روزنامه نگار و منتقد سینما، ترجمه: شهرزاد سلحشور

به بهانه ی درگذشت میشل پیکولی بازیگر و کمدین مطرح فرانسوی که بازی در فیلم های تحقیر و ما یک پاپ داریم را در کارنامه ی خود داشت

   میشل پیکولی ۲۷ دسامبر ۱۹۲۵ در پاریس در خانواده ای موسیقیدان به دنیا آمد. در هجده سالگی به دنبال گذراندن دوره های تئاتر در مدرسه ی تئاتر سیمون تصمیم گرفت کمدین شود. او را بخصوص برای بازی در فیلم های تحقیر ساخته ژان لوک گدار، چیزهایی از زندگی ساخته کلود سوته و ما یک پاپ داریم فیلم ایتالیایی فرانسوی ساخته نانی مورتی، می شناسند. او از روزهای آغازینش در سال های ۴۰ تا امروز، تقریباً در دویست فیلم و بیش از ۵۰ نمایشنامه نقش آفرینی کرده و با کارگردانان بزرگی مانند آلفرد هیچکاک، کلود شابرول، رنوآر، لوئیس بونوئل و گدار همکاری کرده است. علی رغم سنش هرگز دوست نداشت شغل بازیگری را کنار بگذارد. میشل پیکولی ۱۲ مه ۲۰۲۰ در سن ۹۴ سالگی در اثر سکته مغزی درگذشت. 

درخشش در تحقیر

   میشل پیکولی فعالیت سینمایی‌اش را در سال ۱۹۴۵ با حضور در فیلم جادوگری ساخته کریستین ژاک آغاز کرد. در سال های ۴۰ بخصوص به عنوان کمدین در گروه های تئاتری مشغول به کار بود و از دهه ۵۰ به بعد به سینما رو آورد ولی بیشتر عهده دار نقش های کوچک بود. سال ۱۹۶۳ با بازی در فیلم تحقیر ساخته ی ژان-لوگ گدار به موفقیت چشمگیری دست یافت. این فیلم فرانسوی-ایتالیایی که بر اساس رمانی از  آلبرتو موراویا ساخته شده بود، زوجی جذاب و یکدست را به صحنه آورده و معرفی کرد، میشل پیکولی و بریژیت باردو که ملاقات و همراهی زن (بریژیت باردو) با مرد تهیه کننده نوکیسه در فیلم، منجر به سوءتفاهم، تحقیر و نهایتاً جدایی شان می شود. فیلم موفقیت زیادی را کسب کرد و سال ۱۹۶۳ در رتبه هفتم رده بندی باکس-آفیس فرانسه قرار گرفت.

   سال ۱۹۶۵ در تله فیلم دون ژوان یا ضیافت سنگ به کارگردانی مارسل بلووال بازی کرد. اقتباسی از نمایشنامه مشهور مولیر. او در این فیلم عهده دار نقش اول یعنی همان دون ژوان بود. مردی که از خدا نمی ترسید و برای کفر گفتن و انجام هر آنچه دلش می خواست تردید نمی کرد، در مقابلش اسگانارل(مستخدم دون ژوان) بود با بازی کلود برسُر، که از رفتارهای اربابش درمانده شده بود.

   میشل پیکولی پس از آن نقش های زیادی را به کارگردانی سینماگران مطرح بازی کرد که از آن میان نام هایی همچون رنوآر، شابرول، دمی و آلفرد هیچکاک خودنمایی می کنند. معمولاً در نقش مردان اغواگر بیشتر می درخشید ولی آماده تجربه ی نقش های پرچالش تر و حتی شرم آورتر بود مانند نقش هایش در فیلم های شکم چرانی بزرگ (مارکو فِرِری، ۱۹۷۳) و در مقیاس واقعی (مارک فوسمن، ۱۹۷۴). بعد از بازی در سه گانه ی جهنمی(فرانسیس ژیرو) در ۱۹۷۴ و هفت مرگ به ترتیب(ژاک روفیو) در ۱۹۸۰ جایزه ی بهترین بازیگر مرد جشنواره کن را برای بازی در فیلم پرش در تاریکی(مارکو بلوچیو، ۱۹۷۹) نصیب خود کرد. علی رغم فعالیت طولانی اش، در سال های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ موفقیت های چندانی را به دست نیاورد. در سال ۲۰۰۹ و در سن ۸۳ سالگی در فیلم عصر زیبا (لوران پرو) با کمال میل در مقابل جوانترها ایفای نقش کرده و به راحتی نشان داد که قابلیت تبادل احساسات در او به همان خوبی نسل جدید است، نسل جدیدی که نقشش را پائولین اتین به عهده داشت.

منظومه عاشقانه پیکولی و رُمی اشنایدر

   میشل پیکولی به بازیگر مورد علاقه بسیاری از کارگردانان بدل شده بود: لوئیس بونوئل با ۸ فیلم، مارکو فِرِری نیز با ۸ فیلم و کلود سوته با ۵ فیلم. او همچنین ۶ بار در کنار رُمی اشنایدر نقش آفرینی کرد. سال ۲۰۱۵ به داشتن رابطه ای عاشقانه با خانم کمدین اعتراف کرد:” نمی توانستیم همیشه ژست هایی را بازی کنیم که صادقانه نبودند، در انجام این کار ضعف داشتیم.”

ما یک پاپ داریم، آخرین نقش فوق العاده او

 میشل پیکولی با بالا رفتن سن و آغاز میانسالی صاحب چنان اقتدار و پختگی شده بود که نانی مورتیِ طنزپرداز با کشف این موضوع جسورانه تصمیم گرفت نقش اصلی ما یک پاپ داریم را به او محول کند. به این ترتیب سال ۲۰۱۱ میشل تجسم پاپی بود مملو از تردید که پیوسته از خود می پرسید آیا محقق کردن ایمان و امید برای میلیون ها مومن، در راستای پیروی از یک دین، مسئولیتی سنگین برای یک انسان تنها نیست؟ این نقش یکی از بهترین بازی های پیکولی بود.

میشل پیکولی کارگردان

   او بدون اینکه تئاتر را رها کند، کارگردانی را ابتدا با دو فیلم کوتاه سپس با فیلمی بلند آغاز کرد: “خوب پس” ۱۹۷۴ ،”ساحل سیاه” ۲۰۰۱، و ” این کاملاً زندگی نیست که آرزویش را داشتم” ۲۰۰۵٫ سال ۱۹۸۳ در ضبط “اودیپوس شاهِ” ایگور استراوینسکی، راوی بود. همچنین “شکم باره” فرانسوآ ربله و “گل های رنج” بودلر را نیزضبط کرد. سال ۲۰۰۲ نسخه ی ترمیم شده ی “سرباز فراری” سرژ رجیانی را در آلبومی که برای ادای احترام به او تهیه شده بود، ارائه کرد. علاوه بر این دو اثر مکتوب نیز از او به چاپ رسیده است:” گفتگوهای خودخواهانه” که با همکاری آلن لکومب نوشته بود و “من در رویاهایم زندگی می کردم” نتیجه همکاری او با دوستش ژیل ژاکوب در سال ۲۰۱۵٫ 

زندگی خانوادگی

   میشل پیکولی اولین بار در سال ۱۹۴۵ با الئونور ایرتِ بازیگر ازدواج کرد که از او صاحب دختری شد به نام آن-کوردلیا پیکولی. از آنجا که رابطه ی خوبی با دخترش نداشت، ارتباط او و همسر اولش برای همیشه بریده شد. بعد از رابطه ای عاشقانه با رُمی اشنایدر، سال ۱۹۶۶ با ژولیت گرکو که خواننده بود ازدواج کرد و این ازدواج تا ۱۹۷۷ که ژولیت او را از خانه بیرون کرد، ادامه داشت، هرچند که آنها همیشه نمونه ی زوجی افسانه ای بودند. بعد از آن در ۱۹۷۸ با لوودوین کلرکِ فیلمنامه نویس ازدواج کرد. آنها دو کودک را به فرزندی پذیرفتند، اینورد و میسیا که اصلیت شان فیلیپینی بود.

تعهدات سیاسی

میشل پیکولی به سیاست متعهد بود، چنانچه در ابتدا به عضویت جنبش صلح(کمونیست)درآمده و سپس به سوسیالیست ها پیوست. او که کاملاً ضد جبهه ملی بود، در سال های ۱۹۷۴ و ۱۹۸۱ به حمایت از فرانسوا میتران پرداخت و سال ۲۰۰۷ به همراه ۱۵۰ روشنفکر دیگر با امضای متن”ضد راست میانه” و “حمایت از حزب چپ امیدوار” مردم را به رای دادن به سگولن رویال فراخواند.

  سال ۲۰۰۰ در مصاحبه ای طولانی با نشریه اکسپرس خاطرنشان کرد که آگاهی سیاسی او در زمان جنگ جهانی دوم، ابتدا با شنیدن صدای هیتلر در رادیو و سپس فراخوان به مقاومت ۱۸ ژوئن ژنرال دوگل، بیدار شد. او همچنین اضافه کرد که حتی یک لحظه هم تصور نکرده که درگیر شدن در سیاست- هرچند خود را یک فعال سیاسی نمی دانست- بتواند تاثیری در فعالیت حرفه ای اش داشته باشد.

گفتگوی مستقیم در مورد بیماری و مرگ

   میشل پیکولی بازیگری بود که تفکراتش را پنهان نمی کرد. سال ۲۰۱۵ در آستانه ۹۰ سالگی هنگامی که زندگی نامه اش توسط انتشارات گرسه به چاپ رسید، برای سخن گفتن در مورد موضوعات مشکلی مانند سالخوردگی، بیماری و مرگ، درنگ نکرد. این کمدین فوق العاده تصریح کرد که بخصوص از فقدان حافظه رنج می برد.”دلمان می خواهد که هرگز از کار نیفتد، ولی بالاخره روزی متوقف می شود. خیلی سخت است. ذهن و حافظه ضایع می شوند و ویران. و من به عنوان یک بازیگر قربانی این مصیبت هستم.” توضیح می دهد که دنیای نمایش کمتر و کمتر کاری را به او سفارش می دهند:”گاهی اوقات احساس می کنم بسیار عالی هستم و کنار گذاشتن بازیگری برایم سخت است و ناراحتم می کند، این تصمیمی است که پزشکان و کارشناسان بیمه گرفته اند و انتخاب را برای من پیچیده می کند.” میشل پیکولی در مورد موضوع مرگ کاملاً صریح صحبت کرد: “آرزو داشتم که نمیرم!”. ۱۲ مه ۲۰۲۰ میشل پیکولی در پی سکته مغزی درگذشت، این خبر را خانواده اش در ابلاغیه ای رسمی اعلام کردند. او هنگام مرگ ۹۴ سال داشت.  

منبع: https://www.linternaute.fr 

۲۲ مه ۲۰۲۰