سینماسینما، منوچهر دینپرست:
نوشتن یا صحبت درباره «کوپال» میتواند اکنون بیش از گذشته جذاب یا حتی ترحمبرانگیز باشد. چراکه نقش اول «کوپال» (لوون هفتوان)، به سفری طولانی و بیبازگشت رفته است. گویی «کوپال» همان بازنمایی هفتوان است. او چنان در «کوپال» قرار گرفت که خودش، خودش شد. ما اکنون درباره «کوپال» صحبت نمیکنیم، ما درباره هفتوانی صحبت میکنیم که بازتابنده «کوپال» است. از سوی دیگر «کوپال» را بدون هفتوان هم نمیتوان فهمید. سهگانه «کوپال، هفتوان، کارگردان» همان منظومهای است که «کوپال» را در خود جای داده و ما بدون فهم جایگاه این سه نمیتوانیم «کوپال» را بفهمیم و معنا کنیم. بنابراین ما «کوپال» را در دوگانه حضور و غیاب معنا میکنیم. چراکه در غیاب (هفتوان)، حضور(کوپال) ما را در فضایی بلورین قرار داده که چهارچوبهای نمادین آن میتواند برای ما کلیت فیلم را از فضایی جعلی به فضای آگاهیبخش سوق دهد. اگرچه فضای فیلم مملو از نمادهای اسطورهای و وهمآلود و برزخی است. اما در فضایی قرار داریم که بنیانهای آن را بدون توجه به بسترهای معرفتی آن نمیتوانیم تحلیل کنیم. «کوپال» از سوی دیگر، اگرچه اسم معناداری است، اما معنای فیلم را تحتالشعاع خود قرار داده تا مضامین اخلاقی با بنمایههای معرفتی _ متافیزیکی با نتیجهگیری قطعیتنیافته روزگار امروز ما ایرانیان را معنا دهد. حضور «کوپال» در غیاب هفتوان توانسته آمال و آرمانهای ما را که در شهری بیسروسامان زیست میکنیم و چنان دچار نهیلیسم خودکامهای شدیم، با ترفندی هستیشناختی برایمان قابل فهم کند. «کوپال» نشاندهنده وضعیتی است که پیش از این صدای آژیر خطرهای آن به صدا درآمده بود، اما کسی آن را جدی نگرفته بود. «کوپال» نماد تنهایی روزگار ماست. بر این اساس «کوپال» را میتوان فیلمی دانست که در قلعه خوفناک معنا مییابد. لوکیشنی که میتواند منظومه معرفتی مخاطب را دگرگون کرده و اهداف از پیش تعیینشده آن را برملا کند. چراکه کارگردان با رندی تمام و با بزک متافیزیکی، دوزخی را برای ما به تصویر میکشد که میتوانیم در برهوت حقیقت رها شویم، یا در آسمان سماع پرواز کنیم. «کوپال» نمونه زوالیافته تنهایی کسی است که مبانی اعتقادی و اخلاقیاش فروپاشیده و تنها در گوری دستوپا میزند و مرگ را با چشمان خود نزدیکتر و نزدیکتر میبیند. کوپال که میتوانست مردی تکین و منحصر باشد، در قلعه خود در آستانه مرگ قرار گرفته است. قلعهای خوفناک با فضایی دهشتناک مخاطب را در چهارچوبی بیمعنا قرار داده که گویی همه چیز طلسم و تاکسیدرمیشده است. هیچ جنبنده را یارای تحرکی نیست. همه چیز محصور است. «کوپال» اما فراخوانی برای دستیابی ما به تنهایی کسی است که در زیرزمین خانهاش گیر افتاده است. بنابراین منطق «کوپال» را میتوان در تاملاتی دانست که باید آن را بدون جوزدگی یا سردی بهخوبی درک کنیم. میتوانیم «کوپال» را از منظر تنهایی و بیکسی یا اخلاق بهفنارفته معنا کنیم. اما «کوپال» روایتی داستانی از کشمکشی معرفتی با جهان خود و دیگری است که در همان دوگانهای که طرح شد، میتوان فهم کرد. «کوپال» مخاطب را در فضایی قرار میدهد که هیچستان دنیا را بهخوبی دریافت کنیم. کارگردان با ایجاد لحظات و شروعهای غافلگیرکننده و انعکاس صدای نفس کشیدن کوپال به ما دائما در حال یادآوری است که در هیچستانی قرار داریم که دم را غنیمت دانیم. اما کوپال وقتی در دوزخ خود فرو میافتد و ناگهان در به رویش بسته میشود، درمییابد که آن دمهایی که باید غنیمت میدانست، در حال از دست رفتن است. او برای بقا تلاش میکند و فرجام خود را در زنده بودن میداند. اما گویی در لحظهای ممتاز قرار گرفته که هر لحظه چهارچوب آن در حال فروپاشی است. کوپال نمیتواند دری بگشاید و تلاشهای بیثمرش را با چشمان خود میبیند. او شاهد جان دادن خویش است. اما فضایی اغواکننده که کارگردان آنها را با چینش منظم و منطقی قرار داده، دائما همان تذکرها را به مخاطب هم یادآوری میکند. یادآوری او میتواند فضای ذهنی ما را با آغاز ساده و بیآلایش و پایان باز آن که شیرجه کوپال در استخر است، متکی بر روایت تکین کارگردان دانست. فهم فیلم بدون دستیابی به چهارچوب ساختار بصری که در ذهن کارگردان نهفته، قدری با کنشی کور و گیج ما را روبهرو میکند. گویی کوپال کارناوالی از ذهن پرآشوب و مسخشدهای است که برای تمامی مطالبات، امیال و اعتراضهایش فرصتی نیافته و کلید رهایی را در انتها از شکم پاره سگی به دست میآورد. تجربه دیدن «کوپال» تجربه زیست در مناسکی است که اگرچه او را در انتها از برزخ مرگ رها کرد و در استوار را گشود، اما هفتوان اجرای آن مناسک را بهخوبی ایفا کرد و با خروج از جهان مادی و فیزیکی ما را در موقعیت آستانهای قرار داد که رهایی کوپال، رهایی هفتوان شد.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- رمز و رازهای سر به مهر/ نگاهی به فیلم «گورکن»
- جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم زمستان آمریکا برای ویشکا آسایش/ «گورکن» برنده جایزه بهترین فیلم مستقل شد
- گفتوگو با ویشکا آسایش بازیگر «گورکن» / بازی خوب نتیجه کارگردانی درست است/ سفید شدن موهایم را دوست دارم
- گفتوگو با کاظم ملایی، کارگردان «گورکن» / دنبال جذب مخاطب به شیوه خودم بودم
- میتوان به همه مشکوک بود! / «گورکن»، درام اجتماعی با رویکرد روانشناسانه
- «گورکن» نامزد بهترین فیلم جشنواره «کوئینز ورلد» آمریکا شد
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- «گورکن» نامزد بهترین فیلم جشنواره هنرهای زیبای آمریکا شد
- سیزدهمین جشنواره فیلم بلغارستان میزبان ۱۳ فیلم ایرانی
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز میشود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار میشود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- کیانو ریوز در فیلم جدید روبن اوستلوند بازی میکند
- شب تئاتریها برای شمس لنگرودی
- معرفی یک کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- صحرا اسداللهی از جشنواره بیروت جایزه گرفت
- «شهرک» به «کازابلانکا» رفت
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد