فیلم «غفلت» با حضور فریدون جیرانی در خانه هنرمندان ایران نقد و بررسی شد.
به گزارش سینماسینما، به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، در چهارصد و پنجاه و پنجمین برنامه سینماتک خانه هنرمندان ایران، دوشنبه ۱۸ آذر فیلم «غفلت» به کارگردانی علی کسمایی در سالن استاد ناصری به روی پرده رفت. پس از آن نیز نشست نقد و بررسی فیلم با حضور فریدون جیرانی و کیوان کثیریان برگزار شد.
جیرانی در ابتدای این نشست گفت: فیلمبرداری «غفلت» در پایان سال ۱۳۳۱ آغاز شده و در اواسط سال ۱۳۳۲ به پایان رسیده و در ۲۸ بهمن همان سال به نمایش در آمده است. به نظر من در این فیلم به خوبی میتوان تاثیر کودتای ۲۸ مرداد فضای کودتا و تلخی آنرا مشاهده کرد. من فیلمی اینچنین تلخ و سیاه در سینما ندیدهام. قهرمان فیلم «غفلت» بهعنوان اولین قهرمان سینمای فارسی، یک جوان مظلوم طبقه متوسط شهری است که زندگی مدرنی دارد و بچه یک مالک است که قسمت آلوده شهر او را نابود میکند. او اصلا مخالف زندگی مدرن نیست و فیلم هم اصلا از سنت دفاع نمیکند. مرحوم ناصر ملک مطیعی با فیلم «ولگرد» از منتهای گمنامی به اوج شهرت میرسد و اینجا در تیتراژ فیلم میبینیم که نوشته شده «شاهکار ناصر ملک مطیعی».
وی ادامه داد: در اواخر دهه ۲۰ و از دل سرمایهداری ساده آن دوران، سازندگان فیلم فارسی بهطور غریزی به دریافتی از آرزوها و رویاهای تماشاگر میرسند و در یک فرآیند عرضه و تقاضای بهشدت طبیعی، سینمای عامهپسند ایران خارج از جهان روشنفکری شکل میگیرد. جهان روشنفکری در اواخر دهه ۲۰ و اوایل دهه ۳۰ ریشه در تشکیلات چپ داشته است و سینمای عامهپسند ایران از دل تفکر راست بیرون میآید. در همان اوایل دهه ۲۰ تماشاخانه «تهران» حامل تفکرانت راست در برابر تماشاخانههای «فرهنگ» و «فردوسی» و «سعدی» قرار میگرفت. اما جریان راستگرا خود در اواخر دهه ۲۰ به دو جریان منتهی میشود؛ یکی جریان ملیگراها که از تحصن سال ۱۳۲۸ با تشکیل جبهه ملی بهوجود آمد و دوم طرفداران نظم مستقر که تماشاخانه «تهران» آنرا نمایندگی میکرد.
کارگردان «صورتی» اضافه کرد: این ملیگرایی روی رشد جریان اول سینمای عامهپسند ایران تاثیر بسیار زیادی میگذارد. این جوان مظلوم طبقه متوسطی که در فیلم «غفلت» میبینیم، از دل جریان ملیگرایی و نهضت ملی شدن صنعت نفت بیرون میآید. او یک قهرمان مظلوم است که سرانجام تلخی پیدا میکند، همانطور که در فیلم پیش از آن یعنی «ولگرد» نیز چنین سرنوشت تلخی پیدا کرده بود. فیلم «ولگرد» در دوران اوج نهضت ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۳۱ ساخته شده است اما فیلم تلخی است؛ در سال ۳۱ و پس از برگزاری دادگاه لاهه فضا به نفع دکتر مصدق بود اما نمیدانم که چرا وقتی فضا باز میشود، پدیده شکست نیز وارد میدان میشود. این نکتهای است که باید مورد بررسی قرار بگیرد. فیلمهایی مثل «غفلت» و «شبهای تهران» که فیلمهای تاثیرگذار آن دوراناند، محصول دهه ۳۰ هستند و آن دو سالی که حکومت ملی دکتر محمد مصدق بر سر کار بود. تاثیر این ملیگرایی را میتوان تا سال ۱۳۳۴ نیز بر سینمای ایران مشاهده کرد.
وی سپس توضیح داد: ملودرام «غفلت» بسیار بسیار تلخ است و اگر با تکنیک جدیدتری ساخته شده بود، جزو فیلمهای سیاه امروز به حساب میآمد. همه چیز این فیلم تلخ است؛ شعرش تلخ است، پایانش تلخ است، آدمهایش تلخ است و این تلخی از فضای کودتای ۲۸ مرداد میآید. کسمایی نویسنده و مترجم و قصهنویس بوده و کودتای ۲۸ مرداد روی ذهن او تاثیر گذاشته است، همچنان که روی تمام آدمهای دیگر تاثیرگذار بوده است. کسی نمیتوانست از فضای نهضت ملی شدن نفت کناره بگیرد، بهخصوص افراد باسوادی مثل کسمایی، کوشان و..
این کارگردان سینمای ایران افزود: از فیلمهای سینمای عامهپسند بیشتر میتوان تاریخ را در آورد تا از فیلمهای روشنفکری. در فیلمهای عامهپسند سینمای ایران میتوان سه دوره را تشخیص داد؛ یکی دهه ۳۰ که قهرمان آن جوان طبقه متوسط شهری است، دوم دهه ۴۰ که قهرمان آن لات قضا و قدری است و دهه ۵۰ که قهرمانش لات عدالتخواه است. هر سه دوره قابل بررسیاند و تاریخ و شرایط آن دوران در این فیلمها موجود است. به نظرم من بهترین دوره این فیلمها همان دهه ۳۰ است که هنوز از فضای ملیگرایی و فضای دولت دکتر مصدق دور نشده بود.
جیرانی ادامه داد: در سینمای عامهپسند زندگی عامه مردم و روابط و خلق و خوی آنها را بیشتر میشود بررسی کرد تا در سینمای روشنفکرانه. در «گنج قارون» بیشتر میتوان جامعه آن دوران را دید تا در «خشت و آینه». این به معنای آن نیست که در فیلمهای روشنفکران چنین چیزهایی وجود ندارد، بلکه به شخصه در تحلیل تاریخی سینمای عامهپسند نکات بیشتری از جامعه پیدا کردهام. همانطور که در آینده هم میتوان خیلی صحبتها در مورد سینمای عامهپسند امروز ایران مطرح کرد. الان شاید این فیلمها را مبتذل بنامیم، اما ده سال دیگر راجع به آنها صحبت خواهیم کرد و تحلیل میکنیم که اینها از کجا آمدهاند و چرا به این شکل؟ البته داستان سینمای عامهپسند امروز داستان خود را دارد و تحلیل دیگری دارد. تحلیل تاریخی با ارزشِ نقد فرق دارد؛ میتوان در مقام منتقد یک فیلم را کاملا نقد کرد و در مقام تحلیل تاریخی مسائل دیگری را مطرح کرد.
وی در پایان گفت: «غفلت» شاید فیلمی کند است و مونتاژ آن با زمان امروز همخوانی ندارد و حتی جاهایی از آن خندهدار به نظر برسد، اما در مجموع یک تاریخ را مقابل دیدگان ما قرار میدهد. فکر نمیکنم کسی از سازندگان این فیلم در قید حیات باشد و ناصر ملک مطیعی آخرین نفر از جمع حاضر در این فیلم بود که چشم از جهان فرو بست. اما به نظر من «غفلت» در سالهای بعد هم قابل بحث و بررسی خواهد بود.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- در نشست «بررسی سینمای اجتماعی» مطرح شد؛ سینمای اجتماعی زاییده تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه است
- «بودن یا نبودن» و تبدیل خشونت به امید/ عیاری نمونهای از عیار شرافت در سینمای ایران است
- در نشست نقد و بررسی «آبادانیها» مطرح شد؛ نقش عیاری در زبان سینمایی و تحول آن بسیار موثر است/ «آبادانیها» عدالت اجتماعی را وارد سینما کرد
- نسخه مرمت شده «آبادانیها» در موزه سینما
- پیام کانون کارگردانان به مناسبت اولین سالگرد درگذشت کیومرث پور احمد
- گزارش مراسم رونمائی از کتاب «دندان گرگ»/ یک داستان حماسی شهری
- در سینماتک خانه هنرمندان ایران مطرح شد: مهاجرت در عصر مدرن تبدیل به یک پدیده سیاسی شده است
- مردی برای همیشه/ در ستایش فریدون جیرانی
- فیلمساز کاشتنی نیست، نسل انقلابی هم ساختنی نیست/ گفت و گوی جیرانی با میرکریمی درباره فیلم «نگهبان شب»
- سینمای ایران؛ دگرگونی یا ویرانی؟/ جیرانی، عسگرپور، کثیریان و فرشباف از آینده فیلمسازی میگویند
- همزمان با آخرین پاتوق فیلم کوتاه در تابستان ۱۴۰۱؛ پوستر سیونهمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران رونمایی میشود
- چرا لمپنها به سینما بازگشتند؟ | فریدون جیرانی: از باخت اصولگرایان در مجلس ششم شروع شد
- ادامه برنامه مرور فیلمهای مریل استریپ؛ «خارج از آفریقا» در سینماتک خانه هنرمندان ایران اکران میشود
- سینماگران هشدار دادند: بیکاری؛ بحران سینما در سال ۱۴۰۱/ آیا مدیران جدید میخواهند سینما را از ابتدا اختراع کنند؟!
- گفتوگوی موزه سینما با فریدون جیرانی/ از ابتدا هدفم فیلمنامهنویسی بود + ویدئو
نظر شما
پربازدیدترین ها
- با حضور ۵۰۰ هزار تماشاگر در پنج هفته اتفاق افتاد/ استقبال غیرمنتظره فرانسویها از «دانه انجیر معابد»
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- نگاهی به فیلم «کیک محبوب من»/ عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
آخرین ها
- «دانه انجیر معابد» در میان نامزدهای جایزه بهترین فیلم اروپا
- نشست خبری اپرای عروسکی مولوی / گزارش تصویری
- جشنواره فرانسوی به «کشیم عاشق» جایزه داد
- رایان رینولدز و هیو جکمن در یک فیلم غیرمارولی همراه میشوند
- درباره نمایش و اجرای متفاوت «قلاده ای برای یک سگ مرده»
- موسیقی نمایش آوای پارسی / گزارش تصویری
- اکران مردمی فیلم شبگرد / گزارش تصویری
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- بدون حضور جانی دپ؛ دو فیلم جدید از «دزدان دریایی کاراییب» سال آینده تولید میشود
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- معرفی داوران و آثار راهیافته بخش «هنرهای نمایشی» جشنواره چندرسانهای میراثفرهنگی/ اعلام برنامه بخش بینالملل
- نمایش «آخرین کوسه نهنگ» در جشنواره اسپانیایی
- جایزه طلای جشنواره ژاپنی به «زمین بازی» رسید
- برگزاری نخستین بوتکمپ مدیریت محصول آکادمی همراه اول
- درباره «بازنده» / لبه تاریکی
- نقدی به مدل فیلمسازی در ایران/ سینما بدون ساختار مشخص و قوانین دقیق
- «قهوه پدری» مهران مدیری از در شبکه نمایش خانگی
- «تَرَک عمیق» دو جایزه جشنواره بارسلون را گرفت
- گزارشی از گیشه سینماها؛ «زودپز» صدرنشین فروش فیلمهای هفته گذشته
- ۲ فیلم جدید در راه اکران سینماها
- پیوستن رضا بابک و شیرین اسماعیلی به «با خشم به گذشته نگاه کن»
- با یک کمپین کوچک برای فیلم ایستوود؛ کمپانی برادران وارنر «هیئت منصفه شماره۲» را وارد اسکار میکند
- پیمان معادی بازیگر فیلم جنایی هالیوودی شد
- «نادره رضایی» معاون هنری وزیر ارشاد شد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
- از ۱۶ آبان؛ «خورشید آن ماه» ساخته ستاره اسکندری آنلاین اکران میشود
- حضور همراه اول در نمایشگاه کیشاینوکس با هدف گسترش فرصتهای جدید سرمایهگذاری
- ادعای سازندگان پربازدیدترین سریال تاریخ نتفلیکس؛ چالشهای فصل دوم «بازی مرکب» جذابتر است
- تهیهکننده سینما مطرح کرد: کوچ سینماگران حرفهای به پلتفرمها و فیلمهایی که تعطیل میشوند
- «فصل فرار اسبها» آماده نمایش شد